Wie het verhaal wil lezen over het wonderlijke meisje met de vlechtjes van de Zweedse schrijfster Astrid Lindgren, botst binnenkort misschien wel op een waarschuwing bij het begin van het boek. Tenminste als het om een boek uit de stadsbibliotheken van Gent gaat.

Een aantal boeken in de collecties van de Stad Gent krijgt binnenkort een label dat waarschuwt voor racistische passages en opvattingen. Dat is het gevolg van een adviesrapport over ‘dekolonisering’ van Gent, dat deze week is afgeleverd. Zo gaat Gent ook de Leopold II-laan hernoemen.

Een ander advies uit het rapport, over boeken met racistische passages, wordt ook gevolgd. Dat bevestigt de woordvoerder van Open VLD-schepen Sami Souguir, bevoegd voor de Gentse bibliotheken. De formele beslissing over welk boek een label zal krijgen, is nog niet genomen. Maar principieel is Gent wel akkoord.

LEES OOK. Stad Gent schrapt Leopold II-laan, bewoners krijgen compensatie voor adreswijziging

“Negerkoning”

Pippi Langkous ligt al langer internationaal onder vuur voor racistische passages. Zo wordt Pippi’s neiging om te liegen gelinkt aan een verblijf in Afrika. Enkele fratsen en kuren van Pippi zijn dan weer het gevolg van contacten met “negertjes”. De vader van Pippi wordt ook trots een “negerkoning” genoemd in het boek.

In Zweden werden jaren geleden al omstreden fragmenten weggelaten of aangepast in het verhaal van Pippi Langkous. Zo werd de vader van Pippi gewoon een “koning”. In sommige nieuwe edities van het boek is ‘negerkoning’ ook al vervangen door ‘koning van de Stille Zuidzee’

Dekolonisering

Gent volgt na het adviesrapport nu ook dat pad, met een waarschuwing. ‘Dekoloniseer de bibliotheek’, klinkt het in het rapport. Het werd geschreven door Gentenaars met Afrikaanse roots, adviesraden, middenveldorganisaties en mensen van de Gentse hogescholen en de UGent.

“Veel boeken hebben historische of literaire waarde, maar bevatten racistische elementen (bijvoorbeeld Pippi Langkous). Het is belangrijk om de context te tonen en deze elementen te benoemen, hierover met mensen het gesprek aan te gaan en hen hierover te laten nadenken.”

Geen censuur

Het rapport vraagt ook “de meest racistische werken in de kinder- en jeugdbibliotheek uit het aanbod te verwijderen”. “Voor jonge kinderen is het nog belangrijker om boeken met stereotiepe beelden te vermijden, omdat zij hun beeld van de wereld beginnen vormen, en al op jonge leeftijd beginnende vooroordelen kunnen ontwikkelen.”

Maar zo ver gaat Gent niet. “We gaan geen boeken censureren of uit de collectie halen”, klinkt het bij Souguir. “Maar het is wel de bedoeling om duiding te geven via een label. Welke boeken en wat voor label, dat is nog niet beslist. Dat is een proces dat nu in gang gezet wordt.”

Herman Brusselmans

De beslissing krijgt meteen forse kritiek van oppositiepartij N-VA. “De klepel slaat volledig door”, zegt Anneleen Van Bossuyt, fractieleider in de Gentse gemeenteraad. “Als er nu één meisje is dat staat voor emancipatie en doen wat je zelf wil, dan is het toch wel Pippi Langkous?

“Een bibliotheek dient om mensen te informeren over allerlei opvattingen en meningen en daarna al dan niet uw eigen mening te vormen. Maar dit is gewoon een stadsbestuur dat bepaalt wat mensen nog mogen lezen en hoe ze over iets moeten oordelen.”

“Wie gaat er oordelen over wat racistisch is in een boek? Gaan de boeken van Sinterklaas dan ook een label krijgen in Gent? En wat met de romans van Herman Brusselmans? Daar staat toch ook wel wat in waar niet iedereen akkoord mee is?”