Direct naar artikelinhoud
Christenvervolging

Een nieuwe plaag treft Afrika: moord op christenen

Het Wereldvoedselprogramma deelt eten uit aan vluchtelingen uit Cabo Delgado in Mozambique.Beeld Reuters

In tien jaar tijd verplaatste het jihadistisch geweld tegen christenen zich van Iran en Syrië naar Afrika. ‘We krijgen elke dag meldingen van aanvallen op christelijke dorpen. Het komt niet eens meer in het nieuws.’

Afrika is het nieuwe epicentrum als het gaat om repressie van christenen. Ze worden onderdrukt, hun kerken aangevallen, hun bezittingen, waaronder huis en land, gestolen, ze worden ontvoerd, mishandeld en vooral ook vermoord. 91 procent van de 4761 christenen die vorig jaar om hun geloof werden gedood, kwam uit Afrika.

Het laatste decennium verschoof het jihadistisch geweld tegen christenen van Iran en Syrië naar sub-Sahara Afrika, meldt Open Doors, een organisatie die vervolgde christenen steunt en jaarlijks een ranglijst opstelt.

“Nadat IS en Al-Qaida grotendeels waren verslagen in het Midden-Oosten, verplaatsten zij hun werkgebied naar Afrika, naar de Westelijke Sahel met Mali, Burkina Faso en Niger, naar West- en Oost-Afrika en naar de Democratische Republiek Congo”, zegt Afrika-analist Illia Djadi van Open Doors vanuit Londen. Vroeger werkte hij voor de BBC World Service, nu monitort hij al zeven jaar de onderdrukking van christenen in Afrika. “We krijgen onze informatie van lokale kerkgemeenschappen en van medewerkers in die landen. We checken de feiten en maken zo elk jaar de ranglijst.”

Traditioneel staan Noord-Korea, Afghanistan, Pakistan en Iran in de bovenste regionen, maar Afrika rukt op. Afgelopen jaar stonden er maar liefst zeventien Afrikaanse landen in de top vijftig. Nigeria verdrong Syrië en Iran en kwam in 2020 op een negende plaats, vanwege de aanhoudende ontvoeringen en moordpartijen in het noordoosten van het land door Boko Haram.

Landentop-10 van christenvervolging

1.  Noord-Korea
2. Afghanistan
3. Somalië
4. Libië
5. Pakistan
6. Eritrea
7. Jemen
8. Iran
9. Nigeria
10. India  

“We krijgen elke dag meldingen van aanvallen op christelijke dorpen. Het komt niet eens meer in het nieuws”, zegt Djadi gefrustreerd. 

Alleen al vorig jaar kwamen er volgens Open Doors ruim 3500 christenen in Nigeria om het leven. “Christenen zijn het primaire doelwit van Boko Haram in Nigeria. Ze vermoorden hen vaak op gruwelijke wijze door onthoofding. Ik zag er laatst nog een video van. Ook kidnapping is aan de orde van de dag. De Chibok schoolmeisje die in 2014 werden ontvoerd, waren ook voor het merendeel christen.”

Illia Djadi, senior analist van Open Doors voor Afrika.Beeld Open Doors

Dat Afrika er zo uitspringt heeft volgens Djadi mede te maken met de val van de Libische leider Moammar Kadaffi in 2011. Er heerst chaos in het verscheurde land aan de Middellandse Zee, dat een doorvoerhaven voor islamitische terroristen is geworden. In eerste instantie richtten die zich op Mali en vervolgens stootten IS en Al-Qaida door naar de buurlanden: Niger en Burkina Faso.

“In die landen in de Westelijke Sahel is de eeuwenoude religieuze tolerantie omgeslagen met de komst van die internationale jihadstrijders. De traditionele islam was in die landen heel tolerant en vaak een mix met animistische geloven. De jihadisten worden gefinancierd door de wahabistsiche orthodoxe stroming uit Saudi-Arabië en andere Golfstaten. Ze willen aan iedereen de sharia opleggen. Christelijke vrouwen en meisjes kunnen nu in Centraal Mali nauwelijks meer over straat zonder gezichtsbedekking, daar was tot voor kort geen sprake van”, zegt Djadi.

In een paar jaar tijd zijn er in die regio meer dan een miljoen mensen op de vlucht geslagen voor het aanhoudende geweld. “Driehonderdduizend kinderen kunnen ineens niet meer naar school. Onderwijs is er onmogelijk geworden.”

Vluchtelingen uit Cabo Delgado, die verdreven zijn door de Defense Armed Forces.Beeld EPA

De aanvallen in Mali richten zich niet alleen op christelijke gemeenschappen, maar ook op het Dogon-volk dat een animistisch geloof aanhangt. Ook gematigde moslims zijn slachtoffer van de jihadistische terreur.

In Oost-Afrika staat Somalië al jaren hoog op de ranglijst christenvervolging. Ook in 2020 weer op plek drie. Maar Mozambique ontwikkelt zich razendsnel tot een zeer gevaarlijke plek voor christenen. Een derde van de inwoners is christen. De meesten wonen in het noorden, in de provincie Cabo Delgado. 2020 was daar een gewelddadig jaar. De jihadisten, die van heinde en verre komen, hebben zich verenigd in Ahlu Sunnah Wa-Jamma, dat is gelieerd aan IS. De terreurorganisatie nam vorig jaar zelfs de noordelijke havenstad Mocímboa da Praia in. “Er is in Cabo Delgado een grote humanitaire crisis gaande die zo’n 300.000 mensen op de vlucht heeft gejaagd”, zegt Djadi. En dat zijn met name christenen. 

Ahlu Sunnah Wa-Jamma viel eind vorig jaar ook twee christelijke grensdorpen in Tanzania aan, waarbij inwoners meedogenloos werden onthoofd. Die executies werden gefilmd.

Buiten Afrika was vorig jaar Turkije de snelste stijger op de ranglijst christenvervolging 2021: het land klimt van de 36ste naar de 25ste plaats. Onder president Erdogan is de repressie fors toegenomen. Christenen in Turkije zelf zijn vaker het mikpunt, maar ze zijn ook slachtoffer van de Turkse invasie in de Syrische grensstreek. “Eigendommen van christenen in Syrië werden gemarkeerd met een N, op dezelfde manier als IS deed in 2014”, schrijft Open Doors. En bezit met een N werd geconfisqueerd. 

Een nieuw broeinest van terreur ontwikkelt zich in de provincie Noord-Kivu in de Democratische Republiek Congo. De islamitische Allied Democratic Forces zaaien daar dood en verderf onder christelijke gemeenschappen op het platteland.

Toen ebola er hard toesloeg, waren die aanslagen ook een vorm van verzet tegen westerse medische hulp. “Dat zie je nu ook met corona gebeuren. Mensen in heel Afrika moeten thuisblijven en dat maakt ze kwetsbaar. Jihadisten vallen christelijke dorpen aan die het tijdens de lockdown vrijwel zonder bescherming van politie of leger moeten stellen”, verklaart Djadi het toegenomen geweld.

“Vanuit Congo kreeg ik eind vorig jaar diverse meldingen binnen van bloedbaden. Maar er is geen aandacht meer voor.” De wereld moet, volgens Djadi zich bewust zijn van de vervolging van christenen. Alleen dan kan er iets tegen worden gedaan.

Lees ook:

Christenvervolging is de kanarie in de kolenmijn

Het recht om al dan niet te geloven is fundamenteel. Als daar iets is mee is, worden er meestal meer mensenrechten geschonden, betoogt Maarten Dees, directeur van Open Doors Nederland.