Amnesty scherp voor ‘demonisering in politiek’
Politici die een giftige wij-tegen-zij-retoriek hanteren, maken de wereld gevaarlijker. Tot die conclusie komt Amnesty International in zijn jaarverslag. De organisatie roept iedereen op om zich te verzetten tegen de toenemende uitholling van mensenrechten.
In zijn jaarlijks rapport geeft Amnesty International een overzicht van hoe het wereldwijd met de mensenrechten is gesteld. De organisatie maakt hiervoor een analyse van 159 landen. Het afgelopen jaar vielen hen vooral de kwalijke gevolgen op van de verdelende politieke retoriek in Europa en de Verenigde Staten.
‘2016 was het jaar waarin het cynische gebruik van wij-tegen-zij-verhalen over schuld, haat en angst wereldwijd gestegen zijn tot op een niveau dat we niet meer gezien hebben sinds de jaren 30’, zegt Salil Shetty, secretaris-generaal van Amnesty International. ‘Te veel politici beantwoorden legitieme bezorgdheden over economie en veiligheid met een giftige en verdelende manipulatie van identiteitspolitiek, in een poging om stemmen te winnen.’
‘Het aanwakkeren van de angst is een gevaarlijke kracht geworden in geopolitiek. Of ze nu Trump, Orban, Erdogan of Duterte heten, steeds meer politici noemen zichzelf ‘anti-establishment’ en pakken uit met een kwalijke agenda die volledige bevolkingsgroepen ontmenselijkt.’
Het jaarrapport van Amnesty documenteert hoe 36 landen het voorbije jaar internationale wetten hebben geschonden door vluchtelingen terug te sturen naar een land waar de mensenrechten niet gegarandeerd zijn.
Ook het ‘inreisverbod’ van president Trump is Amnesty een doorn in het oog: ‘Trump heeft de xenofobe haatdragende retoriek van tijdens zijn campagne nu omgezet in beleid’, staat te lezen in het rapport. Maar ondanks het duidelijke misprijzen voor de acties van Trump, gaat het rapport over 2016 en zal het beleid van de nieuwe president in het rapport van volgend jaar onder de loep worden genomen.
Wat met België?
Ook ons land komt ter sprake in het jaarverslag van Amnesty. Fundamentele kritiek op ons land komt er op vijf verschillende domeinen.
Over de antiterreurmaatregelen van de overheid, die vrij accuraat in kaart zijn gebracht, wordt bijvoorbeeld opgemerkt dat bij de invoering ervan de impact op de mensenrechten onvoldoende is ingeschat.
De overbevolking in de gevangenissen blijft een oud zeer in het Amnesty-rapport. De lange cipierstaking is hen niet ontgaan, en ze hekelen het gebrek aan zorg en aangepaste behandeling voor geïnterneerden. Iets waarvoor ons land overigens in september ook al op de vingers werd getikt door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. De overheid heeft twee jaar gekregen voor structurele hervormingen.
Na de aanslagen in Brussel zag het gelijkekansencentrum Unia een toename in discriminatie tegen moslims en etnische profilering door politiediensten, en ook dat baart Amnesty zorgen. Tegelijk prijst het Amnesty-rapport op het discriminatiefront de inspanningen van de Belgische overheid inzake de erkenning van transgenders zonder medische voorwaarden.
Amnesty hekelt dat de regionale overheden in ons land toelatingen bleven geven voor de uitvoer van wapens naar conflictgebieden. Als concreet voorbeeld halen ze wapenleveringen aan Saoedi-Arabië aan, dat in conflict ligt met buurland Jemen.
In maart ratificeerde België de conventie van Istanbul in de strijd tegen huiselijk geweld en geweld tegen vrouwen. Het werd door de autoriteiten ook bestempeld als een prioriteit voor politie en gerecht. Maar uit cijfers van het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie blijkt dat 70% van alle gerapporteerde incidenten van huishoudelijk geweld niet tot vervolging hebben geleid, en dat de maatregelen het aantal recidivisten niet hebben verminderd.
Verlamde Verenige Naties
In minstens 23 landen kon Amnesty International het afgelopen jaar oorlogsmisdaden optekenen. De mensenrechtenorganisatie wijst een beschuldigende vinger naar de VN Veiligheidsraad, die ‘verlamd is door rivaliteiten tussen permanente leden’.
Amnesty roept iedereen op om zich te blijven verzetten tegen cynische inspanningen van overheden om lang verworven mensenrechten in te ruilen voor de vage belofte van meer welvaart en veiligheid.
‘Ook in het verleden hebben de acties van individuen in donkere tijden een verschil gemaakt, of het nu gaat over Amerikaanse burgerrechtenactivisten, anti-apartheidsstrijders in Zuid-Afrika of voorvechters van vrouwenrechten over de hele wereld. We moeten allemaal opstaan om die uitdaging ook nu aan te gaan’, besluit Amnesty in zijn terugblik op 2016.