Amnesty International: Oppassen met wij en zij

Wat is er anders vergeleken met voorgaande jaarboeken?
,,Anders is dat repressieve regiemes zich minder aantrekken van kritiek en dat men de onderdrukking meedogenloos doorzet en uitbreidt. Ze laten internationale kritiek van zich afglijden. Dat is wat Duterte doet dat is wat Poetin doet en dat is wat Trump met veel verve aan het doen is. Anders is ook dat in een aantal gevallen democratisch gekozen leiders vervolgens een hele harde politiek van deels uitsluiting en deels onderdrukking gaan bedrijven. Je ziet op het wereldtoneel bijna geen land meer dat zich met goed recht voorvechter van mensenrechten kan noemen. Dat maakt het anders. Daarbij lijken internationale organisaties als de Verenigde Naties aan een soort verkalking te lijden."

Wat bedoelt u met verkalking?
,,Ze hebben allerlei vormen van overleg en rapportage, dan komt er een rapport, dat wordt besproken en er worden aanbevelingen gedaan. Dan verwacht je dat daar wat mee wordt gedaan. De praktijk is nu dat landen steeds meer zeggen: 'dat maken we zelf wel uit'. Autonomie vinden ze belangrijker dan internationale bemoeienis. Echt een vuist maken doet de VN nauwelijks. Dan krijg je meer en meer het idee dat daar een rituele dans wordt opgevoerd dan dat het echt gaat om dingen te verbeteren."

U sprak onlangs in Den Haag en klonk heel bezorgd over de 'wij tegen zij'-retoriek. Die vrees staat ook centraal in het jaarboek.
,,Ik ben inderdaad heel bezorgd over het gemak waarmee mensen worden uitgesloten en waarover denigrerend wordt gedaan. Er wordt heel gemakkelijk erg generaliserend gesteld dat mensen echt anders zijn, dat ze op zijn minst een probleem en misschien zelfs een gevaar. Dat baart mij grote zorgen omdat er maar verrekte weinig weerwoord komt."

Moet niet met name Amnesty dat organiseren?
,,Dat proberen we ook wel. Maar misschien niet goed genoeg. We blijven zoeken naar goede nieuwe dingen en verrassende communicatie. We proberen het soms met verrassende advertenties over bijvoorbeeld China waarmee je mensen net op het verkeerde been zet. En je mensen raakt in de overvloed van nieuws. Maar als we het allemaal op een rijtje hadden hoe dit aan te pakken, dan deden we het allang. Als ik persoonlijk iets positiefs twitter over vluchtelingen of moslims dan krijg ik toch een hoop over me heen. Laatst nog: ik was 'directeur van de meest linkse intellectuele elitaire kutorganisatie die er maar bestond in de wereld'. Dat is misschien ook maar een mening, maar het wordt wel harder en grover. Je wordt niet alleen uitgemaakt voor gutmensch, je bent ook naïef, je bent gevaarlijk, er komt een afrekening. Die taal baart mij grote zorgen."