Stel dat de staat Kerstmis zou verbieden
Volgens Nuri Kurnaz is het verbod op ritueel slachten voor moslims en joden een onoirbare ingreep van de staat op de vrijheid van godsdienst.
Vorige week keurde het Europees Hof een Belgisch verbod op ritueel slachten goed. Dierenwelzijnsverenigingen klinkt dat als muziek in de oren. De joodse en islamitische gemeenschap horen de muziek ook, maar voor hen is het eerder een slecht nummer dat al de hele rit op replay staat. Van die ritten waarbij je een vriend de AUX-kabel toevertrouwt waarna hij zijn eigen muzieksmaak opdringt aan de andere inzittenden van de auto. Hij blijft continu zijn eigen nummer afspelen. ‘Zet eens wat anders op, je kent onze smaak toch’, klinkt het telkens vanaf de achterbank. Tevergeefs. Na een eindje rijden klinkt hetzelfde nummer alweer door de luidsprekers van de auto. Steeds luider lijkt het.
Zo voelt het debat over ritueel slachten inmiddels voor de gelovigen. Bij eerdere debatten waren de standpunten overduidelijk. De smaak is bekend. In Artikel 6 van de Nederlandse grondwet wordt het recht op vrijheid van godsdienst omschreven. Daar schaart de gelovige gemeenschap zich achter. Het andere kamp wijst op de zin ‘behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet’. Als jouw geloofsvrijheid schadelijk is voor mensen of dierenlevens gaat de vrijheid dus niet op. Onder meer de Partij voor de Dieren wil af van de uitzonderingspositie voor religieuze slacht: het al bestaande verbod op het slachten van dieren bij vol bewustzijn, moet voor iedereen gelden, vinden zij. De uitzondering is hun een doorn in het oog.
Wat wordt vergeten is dat uitzonderingen op de grondwet niet zomaar tot stand komen. Bij de slacht gaat het helemaal niet om een voorrecht. Integendeel. Het gaat om het recht van de gelovige om het eigen geloof vrijelijk te belijden in dit land. Religieus slachten is en blijft onderdeel van de islam en het joodse geloof. Het is een grondrecht om dat onderdeel van het eigen geloof te belijden.
Slachten gaat niet alleen om het vlees eten. Zonder ritueel slachten, kan de gelovige de eigen voorschriften niet naleven. Een verbod op de slacht betekent een inperking van de levenswijze en -opvatting van de gemeenschappen. Feitelijk zou de staat een deel van het geloof verbieden met een dergelijk verbod.
Zeker voor de islamitische gemeenschap is de slacht veel meer dan een ritueel. Het grote Offerfeest van de moslims kan niet worden gevierd zonder de religieuze slacht. Stel nou dat de staat Kerstmis zou verbieden. Kijkt u eens op naar de, niet altijd even milieuvriendelijke, kerstboom in uw woonkamer. Naar de gezellige verlichting in het huis. Stel dat de staat dat hele feest van de afgelopen dagen aan banden zou leggen. Zo ingrijpend is een verbod op religieus slachten voor moslims. Het gaat niet alleen om de smakelijke kalkoen op tafel. Nee, het gaat om het hele Kerstmisfeest van het christendom. Het Offerfeest is het Kerstfeest van de islam.
Net als veel moslims leven vele gelovige joden volgens regels uit de eigen heilige geschriften. De gelovige dient zich eraan te houden. Eten van halal of koosjer vlees is geen keuze: je kunt het als moslim of jood niet simpelweg achterwege laten, want het is integraal onderdeel van de geloofsbelijdenis. Een eventueel verbod op ritueel slachten gaat daarom in tegen het principe van de scheiding tussen kerk en staat. Zoals het secularisme garandeert dat het geloof niet de politieke koers van de staat bepaalt, hoort het ook inmenging van de staat met het geloof uit te sluiten. Als wij claimen een seculiere staat te zijn, kunnen onderdelen van een geloof niet worden verboden.
De staat hoort neutraal te zijn. Wie denkt dat deze minderheden de grootste dierenbeulen van de wereld zijn, moet zich eens verdiepen in de varkensslacht (niet halal, niet koosjer). Dierenleed, als dat er al is in dit geval, wordt de wereld echt niet uit geholpen met het verbod op geloofsonderdelen van twee minderheden. In plaats van een juridische strijd te voeren om de vrijheden van nog geen miljoen mensen te beperken, zouden partijen hun energie beter kunnen steken in het aanpakken van dierenleed in de massa-industrie. Ritueel slachten is het recht van de gelovige. Het is het recht om te mogen bestaan.
En zet nu maar eens eindelijk Ik leef m’n eigen leven van Hazes op, vriend.
Nuri Kurnaz is historicus en moslim en deze maand gastcolumnist op volkskrant.nl/opinie.
