Griekse schuld-en-boeteverhaal is Europese fake news-show
Paul De Grauwe is professor aan de London School of Economics. Zijn column verschijnt wekelijks.
Een nieuwe Griekse schuldencrisis dreigt weer de kop op te steken. Voorspelbaar en voorspeld omdat steeds weer dezelfde fouten worden begaan, en omdat steeds weer beslissingen worden genomen die losstaan van de economische realiteit. De beslissers in dit drama zitten gevangen in hun vooroordelen en hun wantrouwen.
U kan dit abonneestuk vandaag gratis lezen. Elke dag De Morgen ontdekken? Neem nu een abonnement.
In de zomer van 2015 werd een akkoord gesloten tussen de schuldeisers uit het noorden van de eurozone en Griekenland; of liever, de schuldeisers drongen een akkoord op aan Griekenland. Dat akkoord bepaalde dat de schuldeisers een pakket van 86 miljard euro aan leningen toestonden aan Griekenland zodat het land de schuld tegenover diezelfde schuldeisers zou kunnen terugbetalen. De bank die het geld leent aan de schuldenaar opdat die zijn oude schuld aan diezelfde bank zou kunnen terugbetalen. Het uiteindelijk doel van die operatie was de balans van de bank schoon te houden. Cosmetica, zul je zeggen.
Technici in maatpak
Was het maar waar. Voor dit privilege moest Griekenland een hoge prijs betalen. Buitenlandse technici in maatpak, uit het noorden van Europa, zakten opnieuw af (opnieuw, want dat was al het derde “akkoord”) naar het zonnige land en legden een hele resem voorwaarden op. In feite namen ze een belangrijk deel van het economisch beleid van de Griekse overheid over. Structurele hervormingen, heet dit. Sommige elementen van dit pakket aan structurele hervormingen waren zeker zinvol. De hervorming van de belastingen, bijvoorbeeld, die erop gericht was de corruptie in de Griekse belastingheffing aan te pakken.
Het belangrijkste probleem van de voorwaarden die werden opgelegd aan Griekenland is dat ze gedoemd waren om te mislukken. De schuldeisers dwongen de Griekse overheid tot nog meer budgettaire bezuinigingen. Griekenland moest een overschot van 3,5 procent op de primaire overheidsbegroting realiseren, en dat voor tientallen jaren. De Griekse economie werd in een wurggreep gehouden die het onmogelijk maakt om op een duurzame wijze uit het economische dal te geraken. En die het dus ook onmogelijk maakt om de uitstaande schuld terug te betalen. Een helse cirkel, omdat na elk nieuw akkoord een crisis volgt en opnieuw een akkoord.
Het IMF stelt terecht dat de budgettaire bezuinigingen te ver gaan en de Griekse economie niet op een hoger groeipad zullen tillen
Om dit beleid in de noordelijke landen van de eurozone te rechtvaardigen werd een Trumpiaanse 'fake news'-show bedacht. De noordelijke landen “steunden” de Griekse economie met een bedrag van 86 miljard euro. Tegenover dit altruïsme van het noorden moest er dankbaarheid komen van de Grieken, die hun leven moesten verbeteren en die dus de voorwaarden die hen werden opgelegd moesten aanvaarden als boetedoening. Trouwens, die voorwaarden waren goed voor hen, en zouden hen uiteindelijk uit het economische moeras helpen. De helpende hand uit het noorden.
Onvermurwbaar
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) doet nu afstand van deze fictie. Terecht stelt het dat de budgettaire bezuinigingen te ver gaan en de Griekse economie niet op een hoger groeipad zullen tillen, met als gevolg dat de uitstaande overheidsschuld op termijn onhoudbaar zal blijken te zijn. Het IMF dreigt zich terug te trekken uit het akkoord.
Maar de Europese noorderlingen zijn onvermurwbaar en zijn van plan de Grieken in een wurggreep te houden. Om het bestwil van de Grieken, zo heet het.
Het laatste wat Duitse, Nederlandse en helaas ook Belgische politici willen toegeven is dat de schuldvorderingen op Griekenland niet zullen worden terugbetaald
Wat opvalt in dit drama is dat het IMF, een buitenstaander, een heldere en op de feiten gebaseerde kijk heeft die tot de conclusie leidt dat een definitieve schuldvermindering onvermijdelijk is. De Europese politici laten zich drijven door verhalen over schuld en boete. Het laatste wat Duitse, Nederlandse en helaas ook Belgische politici willen toegeven is dat de schuldvorderingen op Griekenland niet zullen worden terugbetaald, en dus vandaag al veel van hun waarde hebben verloren.
Om dit schuld-en-boeteverhaal in stand te houden zal waarschijnlijk een nieuw “akkoord” tot stand komen totdat het opnieuw zal blijken dat dit akkoord niet werkt. Dan ziet er niet goed uit voor de Europese eenmaking.
U kan dit abonneestuk vandaag gratis lezen. Elke dag De Morgen ontdekken? Neem nu een abonnement.