Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

Oorlog

Profiel

Inspirator achter Trump komt ten val

Milo Yiannopoulos De alt-right-provocateur praatte pedofilie goed. Zijn hierop volgende val legt een schisma bloot tussen conservatieven en trumpisten.

Milo Yiannopoulos tijdens een toespraak op een universiteit in Boulder, Colorado, in januari.
Milo Yiannopoulos tijdens een toespraak op een universiteit in Boulder, Colorado, in januari. Foto Jeremy Papasso/Daily Camera/AP

Hij veranderde in korte tijd van een radicale, marginale provocateur tot de salonfähige voorman van de ‘alt-right’-beweging, met een invloed die tot in het Witte Huis reikte. Maar de ster van Milo Yiannopoulos doofde maandag grotendeels uit. Hij werd van de sprekerslijst gehaald van het conservatieve congres CPAC in Washington, dat deze week begint, en verloor zijn boekencontract.

Breitbart-publicist en activist Yiannopoulos sprak in openbare optredens vergoelijkend over pedofilie. Een groep die zich The Reagan Battalion noemt, publiceerde die uitspraken op Twitter. Yiannopoulos vergoelijkte misbruik in de katholieke kerk en zei: „Pedofilie is niet hetzelfde als seksuele aantrekkingskracht op een 13-jarige die seksueel volgroeid is.”

Hierop brak grote verontwaardiging uit onder conservatieve Republikeinen. De organisatie van CPAC trok de uitnodiging voor Yiannopoulos in. Het legt een sluimerend conflict bloot op het belangrijkste conservatieve jaarcongres. Yiannopoulos is populair onder ‘alt-right’- en Trump-aanhangers, en wordt juist gewantrouwd door conservatieven.

#FreeMilo

Het waren zijn eigen woorden - „onzorgvuldige woorden”, zei hij zelf – die de val van Yiannopoulos (33) inluidden. Dat is op zichzelf al ironisch. Hij werd populair op rechts omdat hij zich presenteerde als voorvechter van het vrije woord. Zijn uitspraken gingen ook veel conservatieven te ver, maar veel werd hem vergeven. Hij viel meestal ‘linkse’ ideeën of tegenstanders aan, zoals feminisme, multiculturalisme, of de volgens hem ‘politiek-correcte’ cultuur op universiteiten. „Wij vinden dat vrijheid van meningsuiting ook betekent dat we naar Milo’s belangrijke perspectief luisteren”, schreef CPAC-organisator Matt Schlapp, twee dagen voordat hij hem alsnog de deur wees.

Steeds als Yiannopoulos ergens geweerd werd, vergrootte dat zijn status onder zijn eigen aanhang. Dat gebeurde bijvoorbeeld toen hij vorig jaar van Twitter werd verbannen na een reeks beledigingen aan actrice Leslie Jones. Hierop kwam er een grote #FreeMilo-campagne op gang. Vorige maand nog liep een gepland optreden van Yiannopoulos op de campus van Berkeley uit op rellen en demonstraties. Ook werd er brand gesticht. De toespraak werd afgelast.

Na deze gebeurtenis presenteerden conservatieven zich, met Milo als belangrijkste bewijs, als de enige échte voorvechters van het vrije woord. President Donald Trump dreigde zelfs de financiering van de Californische universiteit stop te zetten. Op Twitter schreef hij: „Als Berkeley geen vrijheid van meningsuiting toestaat en geweld gebruikt tegen onschuldige mensen met een andere mening – GEEN FEDERALE SUBSIDIES?”

De Brit Milo Yiannopoulos is een groot aanhanger van Trump. Hij noemt hem ‘Daddy’, en prees hem tijdens de campagne op Breitbart. Hij zag in Trump een provocateur zoals hijzelf. Yiannopoulos gebruikt het grote gebaar, net als Trump. Hij kleedt zich opvallend, draagt grote zonnebrillen en verft zijn haar helblond.

Lees ook Machtsgreep van de Alt Right

Hij is openlijk homoseksueel, wat traditionele conservatieven nerveus maakt, maar schreef ook: „Omdat homoseksuelen zo eindeloos vaak zijn geprezen, gevleid en vertroeteld door de media en politici, ben ik niet meer geïnteresseerd in seks met mannen. Ik wil me weer onderdrukt voelen!”

Hij organiseerde op de Republikeinse Conventie in Cleveland het evenement Gays for Trump, waar ook Geert Wilders (PVV) sprak. Yiannopoulos zei daar: „We zijn in oorlog. De oorlog wordt bevochten in cultuur, in de wetenschap, in de vermaakindustrie, en nieuwsmedia. Allemaal worden die door links bezet.”

Yiannopoulos staat hiermee aan de basis van het trumpisme, de ideologie die in grote mate de politicus Donald Trump zou bepalen. De ‘oorlog’ van Yiannopoulos is die van het Westen tegen bedreigingen van buitenaf, zoals de islam, en van binnenuit, zoals het feminisme of politieke correctheid. Yiannopoulos schreef een vlammend stuk tegen anticonceptie. Niet alleen omdat die vrouwen „lelijk en gestoord” maakt, maar ook omdat „we genoeg kinderen [moeten] voortbrengen om de islamitische indringers op afstand te houden”. Hij richtte een studiebeurs voor witte mannen op, als tegenhanger van speciale beurzen voor „studiegenoten die vrouwelijk of homoseksueel zijn, of uit een etnische minderheid komen”.

Lees ook: De vergaarbak van nieuw-rechts, een column van Maxim Februari

Spanningen in het Witte Huis

Omdat de westerse cultuur in een overlevingsstrijd is beland, zijn volgens Yiannopoulos extreme ideeën geoorloofd, zelfs wenselijk. Toen Trump werd verkozen, zei hij op diens overwinningsfeestje: „Het resultaat is dat alles toegestaan is. Opstandigheid, herrie en onbeschaafdheid worden weer acceptabel in het publieke leven. Amerika is daar dertig jaar geleden van afgestapt, en de laatste vijftien jaar was het helemaal afwezig.”

Nu Yiannopoulos niet langer op CPAC welkom is, groeit het schisma tussen trumpisten en conservatieven. Vorige week ontsloeg Trump zijn veiligheidsadviseur Michael Flynn. Trumps trouwste bondgenoten zagen hier een poging van de partij-elite in om hen onschadelijk te maken. Yiannopoulos zorgt voor nieuwe spanningen. Hij werkte voor Steve Bannon, destijds hoofdredacteur van Breitbart, en nu Trumps topstrateeg. En hij wordt, net als Bannon, gehaat door een groot deel van de conservatieve Republikeinen. Op CPAC zullen aan het einde van de week Trump en Bannon wel spreken. De kans is groot dat Yiannopoulos meer dan eens op het congres genoemd zal worden.