'Een toernooi over de rug van omgekomen arbeiders'
Qatar dat 300.000 inwoners telt, is een van de kleinste én een van de rijkste landen ter wereld. Volgens de non-gouvermentele organisatie Human Rights Watch werken er zo'n twee miljoen arbeidsmigranten.
Deze goedkope werkkrachten komen uit landen als Nepal, Bangladesh en India en werken vaak voor een minimumloon van 300 dollar (250 euro) per maand.
Vanwege lange werkdagen in de hitte, gebrekkige veiligheidsmaatregelen en slechte woonomstandigheden is er al kort na de toewijzing van het WK aan Qatar kritiek op het evenement. De term 'moderne slavernij' valt regelmatig.
In 2015 publiceert Washington Post een artikel waarin beweerd wordt dat er in drie jaar tijd twaalfhonderd arbeidsmigranten om het leven waren gekomen in Qatar. Het toernooi zou georganiseerd worden "over de rug van de omgekomen arbeidsmigranten".
In Qatar zijn acht stadions gebouwd voor het WK dat in november 2022 begint. (Foto: Pro Shots)
Kritiek leidt tot toezeggingen van FIFA en Qatar
De organisatie van het WK pareert die kritiek door te stellen dat de meerderheid van die doden is omgekomen bij andere werkzaamheden in het land, zoals de aanleg van wegen, riolering, een nieuwe luchthaven en andere gebouwen.
Mensenrechtenorganisatie Amnesty International houdt de situatie in Qatar nauwlettend in de gaten en publiceert haar bevindingen op haar website. Arbeiders zouden hun paspoorten moeten inleveren zodat ze het land niet kunnen verlaten, soms maandenlang moeten wachten op hun loon en wonen onder erbarmelijke omstandigheden, vaak met acht man op één kamer.
De internationale kritiek leidt tot toezeggingen van Qatar en de FIFA om de werkomstandigheden te verbeteren. Naar eigen zeggen met succes, want een rapport van de organisatie meldt dat er in 2019 nog 'slechts' negen arbeidsimmigranten om het leven zijn gekomen, allemaal door een niet-werkgerelateerde oorzaak.
Desondanks zijn de mensenrechtenorganisaties nog lang niet tevreden. Afgelopen zomer meldt Amnesty nog nauwelijks verbetering te zien bij de werkomstandigheden en volgens Human Rights Watch worden de werklui nog steeds slecht behandeld.
Hitte, lange werkdagen, gevaarlijke werkomstandigheden en slechte huisvesting maken het leven voor de vele arbeidsmigranten zwaar. (Foto: Pro Shots)
Omkoping bij biedingsprocedure
Het wordt beschouwd als het grootste schandaal in de geschiedenis van het voetbal. Op 2 december 2010 vergeeft de FIFA de organisatierechten voor het WK van 2018 aan Rusland en dat van 2022 aan Qatar.
Qatar, een land zonder noemenswaardige sportgeschiedenis, verslaat bij de verkiezing de bids van Australië, Japan, Zuid-Korea en de Verenigde Staten. Pas nadat de organisatierechten zijn vergeven aan Qatar, blijkt dat het in dat land 's zomers veel te heet is om een sportevenement te houden. De FIFA besluit de hele voetbalkalender overhoop te halen om het toernooi in november en december te houden, voor het eerst in de geschiedenis.
Van de 22 FIFA-leden die mochten stemmen, wordt later precies de helft beboet, juridisch vervolgd of voor het leven geschorst wegens corruptie. De bekendste boosdoener is Sepp Blatter. De FIFA-voorzitter wordt in 2015 voor acht jaar geschorst wegens zijn betrokkenheid bij het schandaal.
Vanuit allerlei hoeken wordt er dan ook aangedrongen op het afpakken van de organisatierechten van Qatar. Zelfs Blatter keert zich begin dit jaar tegen het toernooi dat onder zijn leiding werd toegewezen.
Voormalig FIFA-voorzitter Sepp Blatter wil inmiddels dat het WK niet meer in Qatar gehouden wordt. (Foto: Pro Shots)
Verplaatsen toernooi is nooit serieuze optie geweest
Toch heeft de FIFA nooit serieus gereageerd op de roep om het toernooi te verplaatsen. Zoals het dat ook niet deed bij het WK van 1978, dat werd georganiseerd in Argentinië. Dat land stond destijds onder het misdadige regime van Jorge Videla, die naar schatting 9.000 tot 30.000 politieke tegenstanders liet verdwijnen. Ook rondom het WK 2022 hult de wereldvoetbalbond zich in stilzwijgen en hoopt het sport en politiek gescheiden te houden.
De KNVB liet bij monde van voorzitter Just Spee begin dit jaar in NRC weten voorstander van het toernooi te zijn. "De kritiek is soms te kort door de bocht. Als westerlingen moeten we oppassen dat we niet van andere landen eisen dat zij de stap van de middeleeuwen naar vandaag in één keer maken, terwijl wij daar ook honderden jaren over hebben gedaan."
Spee ziet het toernooi juist als aanleiding om de omstandigheden in het land te verbeteren. "De werkomstandigheden voor gastarbeiders zijn al verbeterd. Is het ideaal? Nee. Maar zonder WK was het waarschijnlijk nog altijd een vorm van slavernij geweest."
Ook de roep om het toernooi te boycotten wordt niet serieus in overweging genomen. Geen enkele speler en geen enkel land heeft vooralsnog laten weten uit principiële overwegingen niet te willen afreizen naar Qatar.
NUjij: Uitgelichte reacties