Als het aan regeringspartij D66 ligt, dan wordt rekeningrijden in 2025 ingevoerd, inclusief spitsheffing. Tweede Kamerlid Rutger Schonis stelt voor dat het tarief wordt gebaseerd op de CO2-uitstoot, de locatie en het tijdstip van de reis, gecombineerd met een spitsheffing. Coalitiepartij D66 voert hiermee de druk op binnen de coalitie, aangezien de VVD alleen lijkt te porren voor een andere variant, namelijk rekeningrijden specifiek voor elektrische auto’s.
In het huidige klimaatakkoord zijn 3 proeven met rekeningrijden opgenomen. D66 wenst nu dat hier een vervolg aan wordt gegeven, zodat het betalen naar gebruik van de auto in 2025 kan worden ingevoerd. “Als wij nu beginnen met het maken van concrete voorstellen, dan kan het volgende kabinet er direct mee aan de slag”, aldus Schonis (foto). Naast de variant waar D66 voor pleit en het alternatief van de VVD (rekeningrijden exclusief voor elektrische auto’s), is er nog een derde optie: rekeningrijden op basis van plaats en tijdstip, maar zonder spitsheffing.
Volgens Schonis betalen automobilisten nu alleen voor het bezit van de auto en niet voor het gebruik ervan. “Het is eerlijker om te betalen voor een auto die rijdt, dan voor exemplaar die stilstaat. Wat D66 betreft wordt de motorrijtuigenbelasting dus afgeschaft”. De Mobiliteitsalliantie lobbyt al jaren voor de invoering van betalen voor gebruik in plaats van bezit. D66 wil dat het kabinet vaart maakt met voorbereidingen om rekeningrijden te kunnen implementeren. De regeringspartij denkt namelijk dat daarmee de filedruk kan worden verminderd en dat het zal leiden tot een lagere stikstofuitstoot.
De plannen van D66 gaan veel verder dan minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) wil. Schonis wil dat het kabinet er nu al werk van maakt zodat de volgende regering er verder mee aan de slag kan. Maar vorig jaar werd afgesproken dat een definitief besluit over rekeningrijden pas in 2025 komt. D66 meent zich echter op milieugebied te profileren om zo de gunst van de linkse kiezer te winnen, die nu meer geneigd zou zijn om op Groen Links te stemmen. Vandaar dat de afspraak binnen de coalitie door Schonis nu geschonden wordt. Het Tweede Kamerlid zegt zich echter op het klimaatakkoord te baseren.
Het ministerie van Financiën heeft vorige maand becijferd dat de grootste winst qua files en uitstoot wordt gehaald door een spitsheffing in combinatie met een heffing die afhangt van locatie, tijdstip en uitstoot. D66 is hier voorstander van. De motorrijtuigenbelasting kan volgens de partij ook worden afgeschaft. “Het is eerlijker te betalen voor een auto die rijdt, dan voor een auto die stilstaat”, aldus Schonis. Over het klimaatakkoord zegt hij: “Het is een mooi begin dat de afspraken op papier staan, maar de volgende stap is nu dat de afspraken ook worden uitgevoerd”.
Hoewel er nu minder files staan door de corona pandemie is rekeningrijden volgens D66 nog steeds nodig, omdat het verkeer na de crisis weer zal aantrekken. Eerder deze maand schreef het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) dat files in 2025 in het gunstigste geval even lang zijn als in 2019 en in het ergste geval 20 procent langer. De groeiende bevolking en naar verwachting aantrekkende economie verklaren deze toename, aldus het KiM. Het instituut voorziet dus blijkbaar dat thuiswerken geen blijvertje is, noch digitaal vergaderen.
Van Nieuwenhuizen wil dat alleen elektrische rijders meer gaan betalen, omdat zij wel gebruik maken van de weg maar geen accijnzen betalen voor brandstoffen als benzine en diesel. Dat vindt de minister niet eerlijk. Vorig jaar zei ze dat het “voor mij niet had gehoeven” dat de maatregel opnieuw onderzocht zou worden. Ook is zij mordicus tegen een spitsheffing. Vorig jaar noemde zij dat “een gruwel”. Reden is dat hierdoor vooral werknemers worden getroffen die op een bepaald tijdstip op hun werk moeten zijn. Doorgaans zijn dat mensen met een minder hoog salaris, maar het enigszins elitaire D66 heeft daar geen boodschap aan.
Of het huidige kabinet daadwerkelijk plannen gaat maken voor de invoering van rekeningrijden over 5 jaar, zoals regeringspartij D66 wil, is twijfelachtig omdat coalitiepartner VVD daar niks voor voelt. Het regeerakkoord is daar zoals gezegd helder over: er mag nu alleen via proeven ervaring worden opgedaan met alternatieve vormen van vervoer en betaling, “zonder dat dit leidt tot een systeem van rekeningrijden”. Toch wil D66, die zich over andere onderwerpen ook niet aan de gemaakte afspraken houdt, haast maken met de voorbereidingen voor invoering in 2025.
Schonis wil namens D66 een kilometerheffing die is gebaseerd op de CO2-uitstoot van de auto en de locatie plus tijd dat iemand rijdt: “Wanneer jij met jouw schone auto midden in de nacht in de polder rijdt, betaal jij weinig. In de spits op een druk traject in jouw oude dieseltje betaal jij fors meer”. Maar de VVD ziet dus helemaal niks in een spitsheffing en voorbereidingen voor een kilometerheffing zijn “nu niet aan de orde”, zo reageert Kamerlid Remco Dijkstra. Eerst moet volgens hem het wagenpark worden verjongd en vernieuwd.
Dijkstra denkt dat automobilisten “op kosten jagen” de files niet gaat oplossen. “We moeten kijken naar een eerlijke verdeling tussen elektrisch en benzine/diesel. Dat is een taak voor het volgende kabinet, niet om mensen betaald in de file laten staan”. Wat Dijkstra een “eerlijke verdeling” vindt, is evenwel niet helder. En elders in de wereld blijft dat met beprijzing als wapen de filedruk wel degelijk verlaagd kan worden. Ook in het eerder genoemde klimaatakkoord staat: “kilometerheffing betekent aanzienlijk kortere en minder frequente files”.
Het pleidooi van Schonis is dus zo gek nog niet, maar hij moet gewoon geduld hebben tot de coalitie gesprekken over de vorming van het volgende kabinet van start kunnen gaan. Dat hij nu al stelling neemt, heeft natuurlijk alles te maken met de Tweede Kamer verkiezingen in maart 2021.
