Volg dit verhaal
Pfizer, dat samen met BioNTech een coronavaccin ontwikkelt, maakte vorige week bekend dat zijn vaccin een effectiviteit van boven de 90 procent lijkt te hebben. Het Amerikaanse Moderna schreef maandag dat ook hun vaccin zeer effectief (94 procent) is. Maar wat betekent dit eigenlijk?
Effectiviteit wordt bepaald in laatste onderzoeksfase
De coronavaccins van Pfizer en Moderna zitten allebei in de laatste onderzoeksfase. In dit gedeelte van het onderzoek moet duidelijk worden of de coronavaccins mensen echt beschermen tegen COVID-19. Aan het onderzoek van Pfizer doen ruim 43.500 mensen mee. Bij Moderna zijn er 30.000 deelnemers.
In beide onderzoeken heeft de helft van de deelnemers twee injecties met een mogelijk coronavaccin gehad. De andere helft kreeg twee injecties met een vloeistof zonder mogelijke werking: een placebo. Deelnemers en betrokken artsen weten niet wie wat heeft gekregen.
Wanneer deelnemers klachten krijgen die passen bij COVID-19, moeten ze zich melden bij het onderzoekscentrum waar ze de injectie hebben gekregen. Hier wordt gecontroleerd of ze inderdaad besmet zijn met het coronavirus.
Deze onderzoeken zijn nog niet afgerond, maar de vaccinontwikkelaars hebben nu alvast gekeken wat ze kunnen zeggen met de gegevens die ze wel al binnen hebben.
Hoe wordt de effectiviteit berekend?
De effectiviteit van de coronavaccins van Moderna en Pfizer is berekend door het aantal bevestigde besmettingen in de groep die een vaccin kreeg te vergelijken met het aantal bevestigde besmettingen in de placebogroep.
Deze berekening werkt zo: in de placebogroep in het onderzoek van Moderna kregen er negentig mensen klachten door het coronavirus. In de groep die het vaccin heeft gekregen kregen er daarentegen maar vijf mensen klachten door het coronavirus. Stel dat deze mensen niet waren gevaccineerd, zouden in deze groep ook negentig mensen klachten hebben gekregen - hetzelfde aantal als in de placebogroep.
De onderzoekers van Moderna denken dus dat het vaccin bij 85 mensen beschermend heeft gewerkt en bij 5 mensen niet. Als je dit omrekent naar een percentage, kom je erop uit dat het vaccin bij 94 procent van de mensen die normaal gesproken klachten had gekregen, heeft gewerkt. Dit is de effectiviteit. De onderzoekers gaan ervan uit dat er, buiten de vaccinatie, geen verschillen tussen de groepen zijn die dit resultaat kunnen verklaren.
Is dit getal betrouwbaar?
De resultaten die nu bekend zijn gemaakt zijn goed nieuws, maar of de vaccins echt zo effectief zijn moet nog blijken. Pfizer heeft al aangekondigd dat het onderzoek pas is afgerond als er minstens 164 deelnemers zijn met een vastgestelde coronabesmetting. Pas bij dit aantal kan je namelijk met grotere zekerheid zeggen hoe effectief het vaccin is. Er geldt eigenlijk hoe meer hoe beter, maar bij dit getal is er al voldoende zekerheid. De effectiviteit die ze nu hebben berekend, kan dus nog veranderen.
Daarnaast zijn er nog relatief weinig details over het onderzoek bekend. Wetenschappers wereldwijd wachten nog op een officiële publicatie waarin meer staat over de deelnemers die COVID-19 kregen en de ernst van de klachten.
Welke vragen staan nog open?
Ook na zo'n publicatie, blijven er veel vragen. Door de manier waarop de vaccinonderzoeken zijn opgezet weten we bijvoorbeeld alleen dat het vaccin coronavirusklachten voorkomt. We weten niet of het vaccin voorkomt dat iemand besmet raakt en het coronavirus kan verspreiden.
Bovendien is het nog onduidelijk hoelang het vaccin werkt. Het is in theorie mogelijk dat het vaccin mensen bijvoorbeeld maar een half jaar beschermt tegen het coronavirus. We weten daarnaast niet of het vaccin werkt bij ouderen en andere kwetsbare groepen. Dit kan verschillen per vaccin.
Maar ook als het vaccin er eenmaal is en werkt zijn er nog meer hindernissen die genomen moeten worden. Zo moet niet alleen een vaccin op grote schaal geproduceerd worden, maar ook de verpakking ervan. Ook heeft elk vaccin een speciale bewaartemperatuur (vaak ver onder het vriespunt), waardoor het vervoer en de opslag een grote uitdaging zal worden.
NUjij: Uitgelichte reacties