Dit jaar samen aan het kerstdiner? Deze epidemioloog noemt dat een slecht idee

Kiezen op elkaar en volhouden, was de boodschap die het kabinet twee weken geleden op zijn persconferentie meegaf. De tijdelijke verzwaring van de maatregelen moest het virus een extra hamerslag geven zodat de besmettingscijfers flink omlaaggingen. Misschien werd er dan meer mogelijk met Kerstmis. “Kerst is een feest dat we samen vieren en dat moet ook dit jaar zo zijn”, zei minister Hugo de Jonge van volksgezondheid.

Hij liet zich niet uit over de vraag hoeveel weer mogelijk zou zijn met Kerst. Dat zal waarschijnlijk ook niet gebeuren op de persconferentie van dinsdagavond waarin het kabinet die verzwaring naar verwachting weer beëindigt. Dat wordt niet eerder dan begin december.

Intussen is het de vraag of die extra klap met de hamer voldoende effect heeft gehad. Zit een ouderwets kerstdiner er al in? Niet zo snel, reageert Patricia Bruijning, als epidemioloog verbonden aan het UMC in Utrecht. “De cijfers dalen wel, maar niet bijster rap. Misschien zitten de risiconiveaus eind december net onder de drempel, maar als we dan massaal samen aan de dis gaan, zitten we in januari weer in de problemen. We kunnen het toch niet zo ver laten komen dat Kerstmis een landelijk superspreading event wordt?”

Routekaart: wees voorzichtig

Op dit moment staat de routekaart een groot familie- of vriendendiner niet toe. Nu mogen niet meer dan twee personen op bezoek komen. Als de verzwaring wordt afgeschaft, zijn dat er maximaal drie. Dat maximum hoort bij het risiconiveau ‘ernstig’, dat in de drie noordelijke provincies, Zeeland en Zuid-Limburg geldt, en bij het niveau ‘zeer ernstig’ in de andere veiligheidsregio’s.

Dat was op basis van de cijfers tot 10 november. Inmiddels lijken Groningen, Friesland en Drenthe te zijn gezakt naar het lichtere niveau ‘zorgelijk’. Zeeland zit wat dat betreft op het randje. Dinsdag maakt het RIVM bekend of die daling ook bestendig was. Maar, zegt de routekaart, wees voorzichtig. Voordat een regio terug kan naar een lager niveau moet ook worden bekeken of de capaciteit in de zorg dit toelaat. Het zorgpersoneel moet de kans krijgen om op adem te komen.

En dan nog. Ook bij ‘zorgelijk’ mogen niet meer dan zes mensen op bezoek. De restricties verdwijnen, volgens de routekaart althans, als de epidemie teruggebracht is tot het niveau van juni, juli. Ofwel, als er dagelijks niet meer dan zeven nieuwe besmettingen per 100.000 inwoners bijkomen (dat zijn er nu meer dan dertig) en minder dan 5 procent van de tests positief uitvalt (laatste stand: 14,5 procent).

Wintereffect

Laten we nou niet dezelfde fout maken als in de zomer, zegt Bruijning. “Dan geven we het virus ruim baan en zitten we zo weer op het hogere niveau. En bedenk, toen was het zomer, nu komt de winter eraan.”

We weten nog lang niet alles over dit virus, maar luchtweginfecties doen het over het algemeen beter in deze tijd van het jaar. Mensen zitten vaker binnen, dicht op elkaar, in minder goed geventileerde ruimtes. Bovendien gedijen luchtwegvirussen beter in de koude droge winterlucht. “Het is niet voor niets dat je overal in Europa de cijfers ziet oplopen en de maatregelen strenger worden”, zegt Bruijning. Het is volgens haar lastig om daar een waarde aan toe te kennen, maar met een reproductiegetal dat nu net onder de één ligt, kan het wintereffect de trend net de andere kant op duwen.

Ga nou niet met een groot gezelschap aan tafel zitten, zegt ze. “Dineer, mocht het al zijn toegestaan, in kleine groepjes, bewaar afstand, blijf thuis als je klachten hebt en spreek bijvoorbeeld af om beurtelings bij opa of oma op bezoek te gaan.” Ze begrijpt die hunkering naar het kerstdiner wel. “Maar het virus is nog lang niet weg. Laten we ons erop instellen dat het een andere Kerst wordt dan andere jaren.”

Lees ook:

Woede-uitbarstingen van Rutte, tegenstribbelende ministers: de onmin over het coronavirus groeit

De virusmoeheid slaat toe in het kabinet. En de verkiezingen zijn in aantocht.