Cardioloog Pim van Lommel: ‘De aanname dat hersenen je bewustzijn creëren is niet langer houdbaar’
AllerzielenAls het stoffelijk lichaam ermee ophoudt, waar blijft dan de geest? Cardioloog Pim van Lommel (77) deed wetenschappelijk onderzoek naar de bijna-doodervaring.
Van Lommel: ,,Mijn eerste aanraking met een bijna-doodervaring (BDE) was in 1969 toen ik als cardioloog hielp bij de reanimatie van een patiënt. Hartmassage, stroomstoot: die techniek was toen net nieuw. Voorheen overleden alle patiënten aan een hartstilstand. Wij waren uitermate blij dat de patiënt het gered had, de patiënt zelf was er zeer ongelukkig mee. Hij vertelde over licht en kleuren, prachtige muziek en een onbeschrijflijk mooi landschap, een gevoel van volmaakte verbondenheid met alles wat in het universum bestaat. Wij hadden hem weer teruggebracht in zijn zieke lijf.
,,De term BDE bestond in die tijd nog niet. Als je hart ermee stopt, stopt je ademhaling. Doordat de toevoer van zuurstof stokt, vallen binnen tien tot twintig seconden je hersenfuncties uit. De aanname was dat hersenen je bewustzijn creëren: als je hersenen ermee stoppen, zou je bewustzijn zijn verdwenen.
Allerzielen
Op 2 november is het Allerzielen. Vijf deskundigen over de geheimen van de ziel vanuit hun werk. Klik hier om hun verhalen te lezen
,,Het zou dus onmogelijk moeten zijn om herinneringen te hebben aan een fase waarin je klinisch dood bent. Laat staan dat je op dat moment een helderder bewustzijn dan ooit hebt. En meer herinneringen dan ooit omdat alles wat zich in je leven heeft afgespeeld zich naast elkaar en onafhankelijk van tijd aan je begrip aandienen.
,,Jaren later las ik een boek van een arts die zijn eigen BDE als medisch student beschreef. Ik begon hierna patiënten die in het verleden een hartstilstand hadden gehad te vragen of zij zich iets konden herinneren van de periode van bewusteloosheid. Van de vijftig bleken er twaalf een uitgebreide BDE te hebben. Sommigen beschreven een toestand waarin zij zichzelf van bovenaf in het ziekenhuisbed hadden zien liggen en konden gedetailleerd vertellen wie er in die ruimte aanwezig waren, wat er gebeurde en werd gezegd. Sommigen beschreven contact met overledenen, familieleden soms die ze nooit hadden gekend.
,,Dat prikkelde mijn wetenschappelijke nieuwsgierigheid. Ik zette een studie op waaraan uiteindelijk 344 patiënten meededen die een hartstilstand hadden overleefd. Deze studie werd in 2001 in The Lancet gepubliceerd. Achttien procent van hen had een duidelijke herinnering, 82 procent helemaal niet. Waarom de ene groep wel en de andere groep geen BDE had, dat weten we niet. De duur van bewusteloosheid was niet van invloed, de complexiteit van de reanimatie niet, eventuele medicatie was niet van invloed, de ernst van het zuurstoftekort niet, voorkennis over wat een BDE is speelde niet mee, religieuze overtuiging ook niet.
,,We hebben kunnen aantonen dat mensen een helderder bewustzijn hebben dan ooit, op het moment dat hun hersenen volledig zijn uitgevallen. Dankzij controleerbare waarnemingen van mensen die een uittreding uit hun lichaam ervoeren tijdens hun hartstilstand. Zo kon een man een verpleger vertellen in welke lade deze zijn kunstgebit had opgeborgen tijdens de reanimatie.
Een helderder bewustzijn dan ooit op het moment dat de hersenen zijn uitgevallen
,,De aanname dat de hersenen bewustzijn creëren is niet langer houdbaar, nog afgezien van het gegeven dat geen enkele wetenschapper ooit heeft kunnen aantonen hoe dit proces werkt. Het is mijn vaste overtuiging dat de hersenen een functie hebben vergelijkbaar met die van een computer: deze produceert de website niet die je bekijkt, hij verschaft slechts toegang tot de miljarden sites die beschikbaar zijn. En als je computer niet meer functioneert, bestaat het internet nog steeds.
,,Bewustzijn is primair, materie - de biologie van onze aarde - is secundair. De dood is een veranderende staat van het bewustzijn dat zonder begin en zonder einde is en buiten tijd en ruimte blijft bestaan. Met behoud van een zekere persoonlijke vorm weet je jezelf weer onderdeel van het grotere geheel. Zoals een golf in een oceaan tegelijkertijd de oceaan is als ook zichzelf.
,,Veel mensen die een BDE hebben doorgemaakt, zijn op den duur fundamenteel anders gaan leven. Vanuit een diep gevoeld besef waarom het draait in het leven: liefde, acceptatie en compassie. Met de mensen om je heen en de natuur, maar zeker ook met jezelf en je eigen schaduwkanten. Hoe we aankijken tegen de dood, bepaalt hoe we leven. Ik heb geen haast om te sterven. Zelf heb ik ook een heel andere houding dan dertig jaar geleden. Maar ik ben wel flink nieuwsgierig geworden.’’
Allerzielen, Allerheiligen, Halloween... hoe zit het ook alweer?
Oorspronkelijk gaat het om twee gedenkdagen op de rooms-katholieke kalender: 1 november is voor de herdenking van heiligen en martelaren: Allerheiligen; de dag erna, Allerzielen, herdenken nabestaanden hun overledenen. ‘All Hallows Eve’ (Halloween) is een oud-Keltisch gebruik dat aan de vooravond van Allerheiligen werd gekoppeld. Die dag zouden de doden van dat jaar herrijzen om een levend iemand in bezit te nemen. Met maskers werden ze afgeweerd. Kortom: op 2 november is het Allerzielen.
Pim van Lommel (2007): Eindeloos bewustzijn: een wetenschappelijke visie op de bijna-dood ervaring. Ten Have, 26ste druk.
Klik hieronder voor meer artikelen uit de uitvaartspecial:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Medewerker plots ontslagen na 27 jaar trouwe dienst, nu krijgt ze 215.000 euro van ziekenhuis
Delft -
PREMIUM
Hans kan door klagende bovenbuurman niet verder: strafblad, 42.000 euro schuld en beroepsverbod
Vier jaar geleden moest Hans Borrias zijn muziekcafé in Den Haag sluiten na klachten van zijn bovenbuurman over geluidsoverlast. Nog altijd vecht hij tegen het vermeende onrecht dat hem is aangedaan. ,,Ik ben onevenredig zwaar gestraft”, vindt hij.Den Haag -
PREMIUMvan wieg tot graf
De echtgenoot van Tonie verdiende genoeg voor hen beiden: ze werkte tot dik in de negentig onbetaald
‘Alsof ik niet genoeg voor ons beiden verdien’, zei haar echtgenoot toen ze een baan had gevonden. Ze werkte voortaan onbetaald, tot ze dik in de negentig was. Dit is het levensverhaal van Tonie Asscheman – Radder (9 juni 1926 – 10 maart 2024).Den Haag, Wassenaar -
PREMIUM10
Jesse (19) begon eigen bedrijfje en sleepte opdracht binnen van 20.000 euro: ‘Ik heb de gunfactor’
Veertig uur per week zwoegen voor de baas? Dat is niet vanzelfsprekend voor veel jongeren. Mede door influencers én veranderingen in het onderwijs ziet de Kamer van Koophandel een spectaculaire toename van het aantal jonge ondernemers in de afgelopen tien jaar. ,,Soms zijn ze pas 13 jaar.’’ Maar waakzaamheid blijft geboden. ,,Geld verdienen mag niet de enige drijfveer zijn.’’Rotterdam -
PREMIUM52
Hoe gezond zijn melkvervangers zoals havermelk: ‘Bevatten geen cholesterol, maar ze verschillen veel’
‘Melk is goed voor elk’ was jarenlang een bekend gezegde. Klopt dat nog? Want melkvervangers zijn enorm populair en beter voor het milieu. Maar zijn ze ook even gezond als koemelk? Een rondje langs de melkvelden. ,,Het eten van zo’n 400 gram zuivelproducten verlaagt het risico op darmkanker met 15 procent.”
-
PREMIUMSalaris
Patrick (25) wil niet meer verdienen: ‘Anders raak ik mijn huurtoeslag en zorgtoeslag kwijt’
-
-
-
PREMIUM
Er zijn drie belangrijke symptomen voor hartfalen: ‘Altijd sokrand in je benen hoort niet’
Elke dag overlijden er 22 mensen aan hartfalen. Wat hartfalen precies is, weet maar één op de vijf mensen. Daarom is het deze week De Nationale Hartfalen Week. Cardiologen Steven Chamuleau en Jozine ter Maaten geven antwoord op zeven vragen over hartfalen. ,,Als je als 50-jarige een trap op loopt en het benauwd hebt, dan is dat gek.’’ -
Nederland is Europees kampioen thuiswerken
Ruim 5 miljoen mensen hebben vorig jaar soms of meestal thuisgewerkt, wat neerkomt op 52 procent van alle werkenden in Nederland. In geen enkel ander land binnen de Europese Unie is dat percentage zo hoog. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van nieuwe cijfers.
-
column
Zorgen dat mensen positief aan je terugdenken? Besteed aandacht aan de laatste indruk
-
Mbo’ers gezocht: duizenden openstaande vacatures voor praktijkberoepen
Werkgevers zoeken het meest naar nieuw personeel op mbo-niveau. In een analyse door Nationale Vacaturebank van ruim 100.000 vacatures wordt bij de helft daarvan gevraagd om mbo’ers. Bedrijven bieden bij ongeveer 50 procent van de mbo-vacatures direct een vast contract. -
-
PREMIUMGeldflaters
Tom wilde geen varken in soep: ‘Meisje haalde schouders op en zei dat we zelf besteld hadden’