Overvolle afdelingen, uitgestelde operaties en heel veel zieke mensen: de mentale druk voor zorgpersoneel is veel hoger geworden door corona. In veel ziekenhuizen staan psychologen klaar om het personeel te ondersteunen. Ze hopen nu beter voorbereid te zijn dan in maart.
"Slecht slapen, piekeren, herbelevingen, nachtmerries en vooral vermoeidheid." Gz-psycholoog Tessa Meijerink somt op wat ze allemaal ziet bij het personeel van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg. Na een aantal 'horrornachten' tijdens de eerste golf werd besloten om een team van 26 man op te zetten om het personeel te ondersteunen.
Toen de besmettingen terugliepen en de ic's leegstroomden, kon het team op een lager pitje worden gezet. Inmiddels is de cohortafdeling weer geopend en moest de groep van Meijerink opnieuw worden opgetuigd. Nu staat ze met twintig psychologen klaar om personeel te helpen met de mentale druk die komt kijken bij werken in het hart van de coronacrisis.
"Ik zag dat mensen de afgelopen weken weer met frisse moed begonnen, zo van 'we gaan er weer voor'. Maar dat zie ik weer een beetje afbrokkelen." In het begin leken de patiënten die binnenkwamen minder ziek, maar de druk op de zorg loopt weer op.
Een ander belangrijk verschil: Nederland lijkt niet meer zo massaal achter het zorgpersoneel te staan als tijdens de eerste golf. "We werden overladen met cadeaus, bloemen, tekeningen van schoolkinderen, iets lekkers voor bij de thee. Nu is dat helemaal niet." Volgens Meijerink zijn de mensen die in ziekenhuizen werken echte aanpakkers die altijd doorgaan, maar missen ze soms dat gevoel van saamhorigheid.
Dagelijkse update
Wil jij iedere middag een selectie van het belangrijkste nieuws en de opvallendste verhalen in je mail? Meld je dan nu aan voor de dagelijkse update.
Doordat de herinneringen aan de heftige eerste golf nog springlevend zijn, lijkt zorgpersoneel het nu somberder in te zien. "Sommigen worden er angstig van, of moedeloos. Ook zijn mensen boos, bijvoorbeeld omdat er geen strengere maatregelen komen of omdat mensen onverschillig zijn en zich niet aan de maatregelen houden."
Psychologen helpen collega's
"Lang niet iedereen was bijgekomen van de eerste golf, toen kwam de tweede golf alweer", zegt ook Renske Vermeijden, woordvoerder van het Nederlands Instituut van Psychologen. Door de corona-uitbraak is er iets aparts gebeurd in haar beroepsgroep: psychologen moesten ineens, naast de gebruikelijke patiënten, ook collega's in de zorg helpen.
Het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) staat hierin niet op zichzelf. Veel ziekenhuizen zetten in maart een team van psychologen, geestelijk verzorgers, coaches en maatschappelijk werkers op om zorgpersoneel te ondersteunen. En meer ziekenhuizen hebben dit team onlangs weer moeten opstarten na een rustige periode.
Toch is het niet helemaal hetzelfde als in maart, legt Vermeijden uit. "De eerste golf overkwam iedereen, nu wordt op basis van kennis en ervaring een aantal andere keuzes gemaakt." Er wordt vooral ingezet op voorlichting en preventie, zegt ze. "Ook wordt er nu vaak een buddysysteem gebruikt, dus collega's die bij elkaar checken hoe het gaat." Bij ernstigere klachten kunnen mensen ook worden doorgestuurd naar een externe professional.
Al met al wordt er in ziekenhuizen nu veel meer nagedacht over hoe personeel dit op de lange termijn vol gaat houden. Daarom wordt structureel meer aandacht besteed aan de mentale veerkracht van medewerkers. "Bij de eerste golf dachten veel mensen nog dat het maar kort zou duren, nu weten we dat het lang aanhoudt."
Ook in het ETZ liepen de psychologisch hulpverleners tijdens de eerste golf meer achter de feiten aan dan nu, zegt Meijerink. Vanaf het moment dat de speciale corona-afdeling voor de tweede keer opende, waren zij erbij.
"Het doel is nu om preventief bezig te zijn en op tijd te signaleren als het met medewerkers minder goed gaat." Ook wil Meijerink laten zien dat het belangrijk is om elkaar te ondersteunen en dat er altijd hulp is als je het even zwaar hebt.
Vrees voor uitval
De GZ-psycholoog hoopt veel te ondervangen, maar blijft zich zorgen maken over de druk die er op artsen, verpleegkundigen en al het andere personeel wordt gelegd door corona. "Als dit nog tot maart gaat duren, ben ik echt bang voor uitval van personeel. Ik vrees voor de reguliere zorg."
