Ophef rond verkoop 'complotblad' door Bruna, boekhandel verwijdert tweet

Gezond Verstand, waarvan het eerste nummer eind september uitkwam, moet elke twee weken gaan verschijnen in een oplage van 100.000 exemplaren. Oprichter is de 79-jarige Karel van Wolferen, voormalig correspondent Oost-Azië voor NRC Handelsblad en emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Van Wolferen is een uitgesproken tegenstander van het coronabeleid en stelt dat er sprake is van een kunstmatige pandemie. Hij presenteert Gezond Verstand als een blad dat ‘objectief en waarheidsgetrouw’ lezers informeert met ‘hoogstaande journalistiek’.

In de Tweede Kamer komen ze tot hele andere conclusies. ‘Het verspreiden van desinformatie verpakt onder de noemer ‘gezond verstand’ heeft niets met journalistiek te maken’, briest Lisa Westerveld (GroenLinks) op Twitter. In de tweede editie stelt Gezond Verstand onder meer dat mondkapjes voor hersenschade bij kinderen kunnen zorgen. Tweede Kamerlid Paul Smeulders (GroenLinks) beticht het blad van stemmingmakerij. ,,Terwijl we nu juist solidariteit nodig hebben.”

D66'er Kees Verhoeven denkt daar hetzelfde over en richt zich direct tot Bruna en AKO, fysieke boekwinkels die het blad aanstaande woensdag in de winkelrekken leggen. ‘Na Amerikaanse techreuzen gaan nu ook Nederlandse boekhandels en AKO desinformatie verspreiden. Met hetzelfde slappe argument: ‘we gaan niet over de inhoud’. Naïef en kortzichtig. Ieder bedrijf heeft een maatschappelijke verantwoordelijkheid’, twittert Verhoeven.

_{Tekst loopt verder onder tweet.}

Ook viroloog Marion Koopmans, lid van het Outbreak Management Team, maakt zich zorgen over de verspreiding van Gezond Verstand. Ze spreekt van ‘brievenbusvervuiling’ en roept het ministerie op om de verspreiding van het blad te beoordelen. 

Boekwinkel Bruna wordt nu ook ter verantwoording geroepen. In eerste instantie reageerde de webcare-afdeling nogal laconiek op de kritieken. ‘We verkopen tijdschriften. Dit is een tijdschrift. Maak het niet groter dan het is. Bruna gaat niet over de inhoud.’

Die tweet veroorzaakte een stortvloed aan negatieve reacties en werd afgelopen weekend verwijderd. Bruna laat desgevraagd weten dat het bericht op een misverstand berust. ,,We hebben het bericht verwijderd omdat het geen complete weergave gaf van onze toelichting om de verkoop van het blad door te laten gaan.” Volgens de woordvoerder is het recht op het vrije woord de doorslaggevende factor geweest om akkoord te gaan met de verkoop van het omstreden tijdschrift.

_{Tekst loopt verder onder tweet.}

Een blad als Gezond Verstand zorgt voor een pluriform medialandschap, stelt Audax, het moederbedrijf van Bruna en AKO, in een verklaring. ‘In onze winkels bieden we dan ook een breed assortiment boeken, kranten en tijdschriften aan. We zijn ons ervan bewust dat dat daar ook titels tussen zitten met controversiële en gevoelige onderwerpen en inhoud. Het is aan onze klanten om zich een mening te vormen over de inhoud.’

Bruna zegt in haar assortimentsbeleid de Nederlandse wet te volgen. Op het moment dat een uitgave door de rechter verboden wordt, zal de uitgever de distributie stoppen en wordt eventuele voorraad vernietigd. ‘In dat geval stoppen we met de verkoop van desbetreffende titel’, besluit de boekwinkel.

Het beleid van Bruna is opvallend, omdat concurrent Bol.com, de grootste online boekwinkel van Nederland, onlangs heeft besloten om alle boeken waarin complottheorieën uit de doeken worden gedaan voorlopig niet meer te verkopen. ,,Om goed te kunnen beoordelen wat wordt ervaren als controversieel, discriminerend/kwetsend luisteren we dagelijks naar de feedback van onze klanten en partners en gaan we in gesprek met overheden en externe experts. We blijven leren en ons beleid continu ontwikkelen volgens voortschrijdend inzicht, passend bij de actualiteit in Nederland en België’, meldde Bol.com in een schriftelijke verklaring.

Volgens de hoofdredactie van Gezond Verstand ligt de tweede editie aanstaande woensdag ook bij Primera in de schappen. De boekwinkel onderneemt nog geen actie om het bewuste magazine te weren. ,,Onze distributeur is verantwoordelijk voor de uitzet van nieuwe titels. Wij moeten erop kunnen vertrouwen dat zij zich houden aan de democratische grondbeginselen en fatsoensnormen. In dit specifieke geval zijn wij niet door de distributeur op de hoogte gesteld", zo laat Primera weten via een statement, waarin wordt benadrukt dat Covid-19 ‘uitermate serieus’ genomen wordt. ,,Wij wachten de ontwikkelingen rond het bewuste magazine de komende dagen af en gaan in overleg met onze ondernemers.”

Bekijk hier onze video’s over het coronavirus: