Veel milieubewuste consumenten slaan de tonijnpizza inmiddels over. Tonijn is immers een bedreigde vissoort geworden. In werkelijkheid is het iets complexer: in verschillende (warme) zeeën op aarde leven verschillende soorten tonijn. Met sommige soorten gaat het zeer slecht, terwijl andere het nog redelijk goed doen.
De grootste tonijnsoort is de blauwvintonijn. En die soort kun je eigenlijk weer onderverdelen in drie verschillende subsoorten, die van oorsprong leven in de Zuidelijke, Grote en Atlantische Oceaan, inclusief kustzeeën als de Middellandse Zee en de Golf van Mexico. Wat de blauwvintonijnen gemeen hebben, is dat ze bedreigd zijn. De stand van de zuidelijke variant is aangemerkt als 'kritiek'.
Hoewel de vis in onder andere Japan nog gegeten wordt, loopt door de achteruitgang ook de vangst van deze tonijnsoort terug: nog maar 1 procent van de wereldwijd gevangen tonijnen is een blauwvintonijn.
Zolang de totale tonijnconsumptie niet afneemt, is dat eigenlijk een probleem voor andere, minder bedreigde tonijnsoorten, waar de visserij dan op overstapt. Zoals de geelvintonijn, die ongeveer een kwart van de mondiale tonijnvangst vertegenwoordigt.
Grote soorten worden gevangen voor ze zich kunnen voortplanten
Ook de geelvintonijn is relatief groot. Dat is geen toeval: voor veel vissoorten geldt dat hun omvang ze kwetsbaarder maakt voor overbevissing. Grotere soorten kunnen onder natuurlijke omstandigheden doorgaans ook een hogere leeftijd bereiken en dus planten ze zich minder snel voort. Dit betekent dat zulke soorten minder makkelijk herstellen na overbevissing.
Zo kan de geelvintonijn negen jaar oud en 2 meter lang worden en 200 kilo wegen. Pas als ze 100 kilo wegen en 1 meter lang zijn, worden ze geslachtsrijp. Dat gebeurt pas tussen het tweede en vijfde levensjaar. Vaak worden juist jonge, nog niet geslachtsrijpe geelvintonijnen gevangen, omdat die in scholen zwemmen.
Dit verklaart ook waardoor de blauwvintonijn er nog slechter voor staat: die kan een lengte tot 5 meter en een gewicht tot 800 kilo bereiken. Zulke vissen zijn circa vijftig jaar oud, maar het is de vraag of die überhaupt nog rondzwemmen. De oudste blauwvintonijn die onderzoekers tussen 1998 en 2005 in de Middellandse Zee aantroffen, was vijftien jaar oud.
Ook de grootoogtonijn en de witte tonijn worden gegeten. Als je een blikje opentrekt, is de kans het grootst dat er skipjack in zit. Deze vis wordt ook wel echte bonito of gestreepte tonijn genoemd. Met een maximale lengte van 1 meter en een gewicht tot 20 kilo is dit de kleinste tonijnsoort en ook de minst bedreigde.
Geelvintonijn wordt in Nederlandse restaurants verkocht
Hoe ambitieus is de stap van Tesco eigenlijk? Op de website lezen we dat het bedrijf in toekomst alleen nog duurzaam gevangen wilde vis en schaaldieren wil verkopen. Vorig jaar gold dit voor 79 procent van de genoemde producten.
Navraag van NU.nl bij de Albert Heijn, Jumbo, ALDI en Lidl leert dat geen van deze supermarkten in Nederland geelvintonijn verkoopt. Tonijn in blik is bij deze supermarkten meestal skipjack en tonijnsteak afkomstig van witte tonijn.
Skipjack is niet bedreigd en witte tonijn is kwetsbaar. Beide soorten zijn te vinden met het MSC-keurmerk, dat een duurzame vangst garandeert. Volgens de VISwijzer van Good Fish wordt geelvintonijn in Nederland wel in restaurants verkocht.