Er ligt een flinke zak geld voor stoppende boeren (maar het enthousiasme is ver te zoeken)
Een zak geld van 1,3 miljard euro: zoveel trekt het kabinet de komende jaren uit om boeren uit te kopen die willen stoppen met hun bedrijf. Met als doel de stikstofuitstoot in de landbouw verder te verlagen. Landbouworganisaties zijn kritisch over het hoge bedrag en er zijn nog nul aanmeldingen van boeren. Is dit weggegooid geld?
Er komen van die 1,3 miljard euro twee speciale opkoopregelingen voor veehouders. De eerste is de gerichte opkoopregeling, waarvoor 350 miljoen euro is gereserveerd. Provincies zullen het opkopen gaan regelen.
De tweede regeling is de ‘landelijke beëindigingsmaatregel veehouderijen’, met 1 miljard euro op de plank, die wordt verdeeld over drie jaar. In 2021 gaat het om 100 miljoen, in 2022 om 700 miljoen en in 2023 om nog eens 200 miljoen. De Europese Commissie moet nog wel goedkeuring geven.
Piekbelasters
Alle veehouders mogen zich melden, al zullen de twee regelingen gericht zijn op boerenbedrijven met een hoge stikstofuitstoot rondom Natura 2000-gebieden. Het gaat dan om zogeheten piekbelasters.
De gerichte opkoopregeling bijt het spits af, dit najaar nog. Aanmelden kan volgens het ministerie van landbouw al sinds februari. Maar in Oost-Nederland loopt het nog niet storm. Sterker, het aantal aanmeldingen van boeren in Overijssel, Gelderland en Flevoland stond begin oktober op nul, zo blijkt. Alleen in Overijssel werd voorzichtig naar de regeling geïnformeerd, officiële aanmeldingen kwamen daar nog niet van. Ook in veel andere provincies is er wel belangstelling, maar hebben zich nog geen boeren gemeld om zich vrijwillig te laten uitkopen.
Varkensboer Martijn Groot Koerkamp uit Teuge is niet plan zich aan te melden. ,,Ik heb nooit besloten aan de oude of nieuwe regeling mee te doen. Ik wil gewoon varkenshouder blijven. Dat was altijd mijn droom, waarom zou ik dan stoppen? Ik ben sowieso tegen uitkopen. Het heeft een grote impact op gezinnen en op het leven in het buitengebied.”
Ik wil gewoon varkenshouder blijven. Dat is altijd mijn droom geweest, waarom zou ik dan stoppen?
Boer Wim van Ittersum uit Mastenbroek peinst er niet over zijn melkveehouderij van de hand te doen. Integendeel. ,,Sinds twee zonen ambitie hebben getoond om verder te gaan, hebben we dat nooit overwogen. We hebben een gezond melkveebedrijf, dat klaar is voor de toekomst.”
Rijk rekenen
Gaan er wel aanmeldingen komen? Ja, stelt het ministerie van Landbouw. ,,Ongetwijfeld”, zegt woordvoerder Rudi Buis. Volgens hem moet de regeling gewoon nog goed onder de aandacht worden gebracht. ,,Eenzelfde beeld zagen we bij de warme saneringsregeling voor de varkenshouderij. Op het moment dat het loket open is en dat wordt uitgedragen, zullen er aanmeldingen volgen.”
Boerenorganisaties betwijfelen dat. ,,Normaliter wordt dit soort regelingen overtekend. Dat zal mogelijk hier ook gebeuren. Maar de overheid moet zich niet op voorhand rijk rekenen”, zegt Caroline van der Plas uit Deventer, voorzitter van de BoerBurgerBeweging, die in maart volgend jaar meedoet aan de Tweede Kamerverkiezingen. ,,De subsidieregeling sanering varkenshouderij werd ook overtekend en nu blijkt dat waarschijnlijk maar de helft van alle goedgekeurde aanvragers gaat meedoen.”
Normaal gesproken worden dit soort regelingen overtekend. Echter, de overheid moet zich niet op voorhand rijk rekenen
,,Ik heb niet het idee dat het erg leeft in de sector”, zegt melkveehouder Van Ittersum. De geringe belangstelling van boeren heeft te maken met onzekerheid, denkt het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK), de belangenvereniging voor agrarische jongeren. Voorzitter Andre Arfman uit Vorden: ,,De onzekerheid maakt mensen afwachtend. Ook het beëindigen van een bedrijf dat al generaties in de familie is, is een emotioneel zwaar proces.”
‘Erg duur’
Dat het kabinet 1,3 miljard euro beschikbaar stelt voor het opkopen van boeren, doet de wenkbrauwen in de landbouwwereld fronsen. LTO Nederland en de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) roepen de Tweede Kamer op 750 miljoen van die 1,3 miljard af te halen en te investeren in innovaties op veehouderijbedrijven. ,,De focus is nu vooral gericht op de opkoop: piekbelasters eruit”, zegt Trienke Elshof, portefeuillehouder Gezonde Omgeving bij LTO Nederland. ,,Maar dat is erg duur. Je moet veel meer inzetten op innovatie.”
,,Het is jammer dat er zo veel geld uitgetrokken wordt voor dit soort opkoopregelingen”, stelt Marion Logtenberg namens de Nederlandse Melkveehouders Vakbond, gevestigd in Putten. ,,Het helpt het doel niet vooruit, het effect zal heel gering zijn.”
Poll
Er is 1,3 miljard euro vrijgemaakt om boeren uit te kopen: wat vinden jullie van dit bedrag?
-
Dit is een prima bedrag voor dit plan (11%)
-
Dit bedrag is te hoog. Investeer een deel in innovaties (22%)
-
Dit bedrag is veel te hoog. Investeer alles in innovaties (36%)
-
Dit bedrag van 1,3 miljard is te weinig. Er moet geld bij (31%)
Erik Luiten, voorzitter van boerenactiegroep Agractie, denkt dat het opkopen van boerderijen wel effect heeft op de stikstofuitstoot rond natuurgebieden. ,,Maar dat effect is minimaal. Als je één koe minder hebt, dan stoot die inderdaad ook niet meer uit. Maar met dezelfde kosten om een boerderij uit te kopen, kun je tien boerderijen een premie geven om te innoveren.”
Weggegooid geld
Kees van Veluw, docent biologische landbouw aan de Wageningen Universiteit, snapt de kritiek. ,,Het opkopen van een boerenbedrijf zal de stikstofuitstoot hier en daar terugdringen. Op de plek waar je een bedrijf opkoopt, helpt het. Maar andere bedrijven zullen bijvoorbeeld gaan uitbreiden. Het is vooral een oplossing voor de korte termijn.”
Hij vindt de 1,3 miljard euro voor de opkoopregelingen weggegooid geld. ,,Zorg dat een boer met geld van de overheid minder stikstof uitstoot. Zorg voor een ring van biologische landbouwbedrijven rond die Natura 2000-gebieden. We hebben al zo weinig boeren in Nederland, die moeten we hier houden.”
Tekst loopt verder onder kaart...
Desastreus
Agractie-voorman Luiten vreest ook voor de toekomst van het platteland. ,,Uitkopen van boerenbedrijven pakt desastreus uit voor veel plattelandsgemeenten. Niet vanwege de boeren zelf, maar vooral vanwege de periferie, daar vinden veel mensen hun dagelijks werk in”, stelt Luiten, die doelt op bedrijven die landbouwmachines maken, zorgen voor stalinrichting of actief zijn in de verwerkende industrie.
Uitkopen van veel boerenbedrijven zal desastreus uitpakken voor veel plattelandsgemeenten
Het ministerie van Landbouw, dat dinsdag de wet met stikstofplannen naar de Tweede Kamer stuurde, snapt die zorgen. ,,Er zullen veel en veel meer boeren blijven dan stoppen. Voor de blijvende boer zorgen we ook voor perspectief”, zegt woordvoerder Buis. Volgens hem gaat er wel degelijk veel geld naar innovaties. ,,Voor stalaanpassingen is gedurende de stikstofaanpak tot 2030 in totaal 280 miljoen euro beschikbaar. Ook komt er een Omschakelfonds voor boeren, met 175 miljoen euro.”
Succes
Worden de opkoopregelingen een succes? Volgens Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging hangt dat mede af van wat stoppende boeren ná de regeling kunnen gaan doen. ,,Als gemeenten rigide vasthouden aan agrarische bestemming en niet meedenken in nieuwe kansen - evenementenruimte, bed & breakfast - dan zal de animo om te stoppen ook minder zijn.”
Bekijk hieronder onze video’s over het stikstofprobleem:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
RIVM adviseert saaie e-sigaretten: jongeren zien vapes nu als mode-item
-
Schoonmaaktip
Lenteschoonmaak voor je tuinset: dit sopje gebruik je het beste om weervlekken uit je kussens te krijgen
Vanaf Koningsdag wordt het weer warmer en dat betekent dat we weer op ons terras gaan zitten. Tijd om die kussens uit de opslag te halen en vlekvrij op de tuinset te leggen. Schoonmaakexpert Marja Middeldorp weet als geen ander hoe je algen-, weer en vetvlekken uit tuinkussens en markiezen kunt krijgen. -
PREMIUM
Vijftig jaar ellende in jeugdzorginstelling, nu wordt wéér ingegrepen: ‘Zetten stond voor angst en vrees’
Een speciale afdeling voor kinderen met psychische problemen in Zetten wordt gesloten, nadat schokkende misstanden naar buiten kwamen. Het is niet voor het eerst dat bij de jeugdinstelling moet worden ingegrepen. Van misbruikpsychiater ‘Mengele’ Finkensieper, tot die eeuwige, eindeloze opsluiting van kinderen: dit is de opvallende geschiedenis van ‘Zetten’. -
PREMIUM
Boeren én milieuactivisten tegen nieuwe stikstofplannen: ‘Prestaties van een kleuterklas’
EDE/NIJMEGEN - Zowel Johan Vollenbroek van Mobilisation for the Environment (MOB) en Bart Kemp van Agractie hebben grote bezwaren tegen de nieuwe stikstofplannen die minister Schouten deze week publiceerde. Boeren en milieuactivisten - vaak met elkaar in conflict- staan zij-aan-zij tegen de minister. -
PREMIUMmet video
Bart rijdt met shovel muren omver en redt vijf paarden uit brandende schuur: ‘Was kantje boord’
Snel handelen van buurman Bart Kooijman heeft ervoor gezorgd dat donderdagnacht ‘alleen maar’ een schuur volledig is uitgebrand. Vijf paarden zaten gevangen in de brandende schuur aan het Westeinde in Hazerswoude-Dorp. Vanwege de extreme hitte konden de dieren aanvankelijk niet meer bereikt worden. Met zijn shovel heeft Bart de dieren net op tijd kunnen bevrijden.Hazerswoude-Dorp
-
PREMIUMStappenplan
Meeste huizenbezitters hebben voldoende spaargeld om huis te verduurzamen, maar hoe pak je dat aan?
-
-
-
PREMIUM7 stellingen
Steeds meer mensen krijgen huidkanker, nu ook Dieuwertje Blok: ‘Het komt over het hele lichaam voor’
Dieuwertje Blok maakte vrijdag bekend huidkanker te hebben aan haar neus, die daarom geamputeerd moet worden. Het gaat om het zogenoemd plaveiselcelcarcinoom. Bij ziekenhuizen en het KWF merken ze de laatste tijd meer belangstelling voor dit carcinoom. Daarom leggen wij 7 stellingen over huidkanker voor aan dermatoloog en onderzoeker Marlies Wakkee van het Erasmus MC Kanker Instituut en aan Gemma van den Boog, woordvoerder KWF. ,,Let op moedervlekken die na je 40ste ontstaan.’’ -
De Kwestie112
Praat mee: Geeft het jou een veilig gevoel als je in het dagelijks leven steeds vaker gefilmd wordt?
In de Kwestie leggen we een vraag over een actueel thema voor aan onze lezers. Vandaag: vind jij het veilig als je gefilmd wordt in de trein, supermarkt of op straat? Reageer hieronder ook op deze kwestie.
-
Kwart varkensboeren laat saneringsregeling liever schieten
-
Kortsluiting in hoofd maakte Youp van ‘t Hek ‘zeer verdrietig’: ‘Maar wappies lieten me weer lachen’
Cabaretier Youp van ‘t Hek (70) was ‘zeer verdrietig’ nadat hij dinsdagavond ‘kortsluiting’ in zijn hoofd kreeg tijdens een voorstelling in Carré. Hij voelt zich inmiddels beter en maakt grappen over het incident in zijn NRC-column. Bijvoorbeeld over de reden waarom hij dankzij een deel van het volk weer kan lachen. -
-
PREMIUMreportage
Middelvingers en huilende moeders: dit was de eerste dag van megaproces tegen ‘Utrechtse’ plofkraakbende
Roermond, Utrecht, Zeist, Amersfoort, Amsterdam