Marina werd als kind jarenlang door dorpsgenoten verkracht: 'Nu besef ik pas dat het mijn schuld niet was'

Wat is normaal gedrag richting een kind en wat niet? Het is een vraag waar Marina mee worstelt sinds ze zelf kinderen heeft.

Marina is zelf het jongste kind uit een groot gezin. Ze was vier of vijf, toen ze tijdens het buitenspelen door een oudere jongen uit het dorp werd verkracht. Tot ze een jaar of 15 was ging dat door. Niet steeds door dezelfde dader, een keer zelfs door een groep. Het waren 'vrienden'  met wie ze op straat speelde en voetbalde.

Samen douchen?

Pas sinds kort weet ze dat ze daardoor lange tijd rondliep met PTSS, posttraumatische stressstoornis. Het zorgde ervoor dat ze continu probeerde te voorkomen dat iemand haar opnieuw pijn zou doen, en dat ze niet wist wat normale grenzen zijn voor haar zoon en dochter, nu 7 en 5 jaar oud.

Haar kinderen samen laten douchen toen ze nog peuters waren bijvoorbeeld? Hele discussies had ze daarover met haar vriendin. Marina vond dat het echt niet kon, haar vriendin zei dat dat heel normaal is.

Of die keer dat haar dochter zei: 'Mama, als jij mij inzeept, mag ik jou dan inzepen?' Marina schoot in de stress. Of haar zoontje, dat naar haar borsten wees en vroeg wat dat waren. "Vreselijk vond ik dat, ik had geen idee hoe ik moest reageren."

Depressieve moeder

De verkrachtingen (seksueel misbruik vindt ze een te zwak woord voor wat er gebeurd is), het verdriet, de pijn. Marina sprak er als kind nooit over. En ook later deed ze dat alleen bij een therapeut of wanneer dat moest. Thuis was daar geen ruimte voor. Haar moeder was depressief en werd boos als Marina moest huilen, haar vader was als vrachtwagenchauffeur zelden thuis.

En ze voelde enorm veel schaamte. "Ik heb altijd gedacht dat het mijn schuld was", vertelt ze. "Waarom ging ik steeds terug naar diezelfde speelplek, ik wist toch dat het dan weer kon gebeuren?"

Alleen vage beelden

Daarnaast bedreigden de verkrachters haar. Als ze het zou vertellen, dan zou er iets vreselijks gebeuren. "Ik stopte het daarom maar weg, zo diep dat ik uiteindelijk alleen nog vage beelden had van wat er was gebeurd."

De verkrachtingen stopten pas toen ze als tiener doorkreeg dat ze haar niets deden als ze een vriendje had. "Dan was ik 'van hem'. Het werd een overlevingsmechanisme. Ik zorgde dat ik altijd verkering had. Die jongen mocht dan met me doen wat hij wilde, zodat ik bij de anderen veilig was."

Ze zocht wel een keer hulp voor haar psychische klachten. Toen ze 18 was ging ze naar de huisarts. Die verwees haar door naar een maatschappelijk werker, en later naar het Riagg.

Maar nooit zag ze iemand die echt verstand had van seksueel geweld of PTSS. "Die behandelaren gingen ook steeds na een paar maanden weer weg, en dan kwam er weer een ander. Nadat ik een aantal keer opnieuw hetzelfde verhaal verteld had, dacht ik: ik ben er klaar mee." Marina stopte met de therapie, haar pijn en verdriet werden weer iets van haar alleen.

Geboorte zoontje

Jarenlang leefde Marina haar leven zo goed en zo kwaad als het ging. Totdat zij en haar vriendin zeven jaar geleden een zoontje kregen. De angst dat ze niet goed genoeg was om moeder te zijn, sloeg haar vol in het gezicht. Ze zocht opnieuw hulp. Dit keer stuurde de huisarts haar naar een psycholoog die haar echt vooruit kon helpen.

Maar de echte omslag kwam gek genoeg door een tv-programma. Anderhalf jaar geleden bedacht Marina dat ze voldoende 'genezen' was om andere slachtoffers van seksueel geweld te gaan helpen. Ze ging naar een bijeenkomst voor mensen die hetzelfde doel hadden, en ontmoette daar Nina, een redacteur van Kale Jakhals Producties, de productiemaatschappij van Beau van Erven Dorens.

"In de pauze raakten Nina en ik aan de praat. Ik vertelde mijn verhaal, gewoon zoals ik dat ook aan een psycholoog zou vertellen. Nina vertelde dat zij research aan het doen was voor een programma over seksueel geweld en PTSS. 'Als ik kan helpen, dan moet je het maar zeggen', zei ik. Ik gaf mijn gegevens en we spraken een paar keer af. Toen vroeg Nina of ik niet als deelnemer mee wilde doen."

Complete verrassing

Nina raadde Marina aan om een test te doen waarmee kon worden vastgesteld of ze PTSS had. De uitslag was een complete verrassing. "Ik dacht dat de psychische problemen die ik toen nog had, bij mij hoorden. Dat ik de genen had van mijn depressieve moeder. Maar ik scoorde heel hoog op die test."

Marina twijfelde nog, besprak het met haar vriendin, en besloot toen dat ze mee zou doen aan het programma. "Ik zag het als een kans. Ik dacht: ik ga daarheen en dan kan ik het afsluiten, dan is het klaar. En ik was blij dat er iets te doen was aan mijn problemen. Maar eerlijk, ik dacht ook: ik stond met mijn grote mond op die bijeenkomst, nu moet ik wel."

Loodzware week

Inmiddels een jaar geleden begon die week, die 'echt loodzwaar' was, maar ook heel veel veranderde. Zoals ze altijd dacht alles alleen te moeten doen, vertrok ze op 19 oktober 2019 met een taxi naar het vliegveld. "Ik zei tegen mijn vriendin: je ziet me over een week wel weer verschijnen."

Met vijf andere slachtoffers van seksueel geweld, presentatrice Geraldine Kemper, therapeuten en de crew van het tv-programma Geraldine en de Vrouwen zou ze die loodzware week in Kroatië doormaken. "Hele dagen kregen we therapie- en sportsessies, we moesten onze telefoons inleveren, mochten niet met elkaar praten over wat we hadden meegemaakt, elkaar niet troosten of een knuffel geven, ons niet tussendoor terugtrekken op onze kamer." Alles om ervoor te zorgen dat ze de confrontatie met hun trauma echt aan zouden gaan.

Beerput ging open

Al op de eerste dag, tijdens de eerste therapiesessie, ging de beerput open. "Ik moest letterlijk alles benoemen wat er met mij was gebeurd. Daardoor kwamen er steeds meer weggestopte herinneringen boven aan het trauma. Nadat het eerste trauma was behandeld, op de eerste dag, dacht ik: yes, het is weg! Ik was zo opgelucht! Maar toen ging ik slapen en kwam het volgende trauma omhoog. Omdat daar ruimte voor was. En zo ging het door."

Wat Marina tijdens de reis vooral leerde, is hoezeer haar gedrag het gevolg was van haar trauma, en niet van haar karakter. "Als we bij elkaar zaten, dan keek iedereen om als we ergens geluid hoorden. En we hielden allemaal de uitgang in de gaten. Ik was verbaasd, doe ik dat echt daardoor?"

Niet haar schuld

En ze leerde ook: het was niet haar schuld. "Dat besef kwam na een paar dagen. Mijn dochter was toen 4, en ik realiseerde me dat het nooit haar schuld kan zijn als zoiets met haar gebeurt. Als ik terugdacht aan mezelf als kleuter, dan was het alsof ik toen al als een volwassene kon nadenken. Waarom ging ik steeds terug naar diezelfde speelplek, terwijl ik wist dat het dan weer kon gebeuren? Omdat ik een kind was dat gewoon zin had om buiten te spelen en ik daarvoor op die plek moest zijn."

"Waarom gebeurde het keer op keer? Omdat ik na de eerste keer zo beschadigd was dat mijn grenzen weg waren, waardoor ik een makkelijke prooi was. En waarom had mijn lichaam tijdens de verkrachtingen van onder het signaal gegeven dat ik het wel fijn vond, terwijl mijn hoofd zei dat ik het niet wilde? Omdat dat een normale fysieke reactie is, die veel slachtoffers van seksueel geweld hebben. Dat maakte het niet mijn schuld. Ook dat besef was een grote last die van mijn schouders viel."

Het programma was zo heftig, dat Marina op de vierde ochtend wakker werd met overal pijn. "Het was alsof ik door een vrachtwagen was overreden. Ik kon mijn armen niet eens optillen. Alle opgekropte spanning van 45 jaar kwam eruit." Marina zag het meisje dat zij was met andere ogen: "Ik zie mezelf niet meer als een dom of schuldig kind, maar ik zie het verdriet, de eenzaamheid en de pijn en vind het nu heel verdrietig voor dat meisje dat ze dat allemaal heeft moeten meemaken."

Heel hard huilen

Op de laatste dag besloot Marina: ik wil dat mijn vriendin me ophaalt van het vliegveld. Een grote verandering voor de vrouw die altijd vond dat ze alles alleen moest doen. Nina begon te bellen en kwam terug met goed nieuws: haar vriendin zou op het vliegveld staan. "Ik begon te huilen. Wilde ze echt voor mij helemaal naar Schiphol rijden?"

Dat huilen, dat is sindsdien wel een dingetje. Terug op het vliegveld stroomden de tranen rijkelijk. "Ik heb nog nooit zo hard gehuild als toen." En ook thuis gaan de sluizen een stuk makkelijker open. "Ik kan nu naar mijn kinderen kijken en in tranen uitbarsten omdat ik zo gelukkig ben. Voor de reis voelde ik geen pijn, maar ook geen geluk."

Vrouwelijker dan ooit

Ook qua uiterlijk is er heel veel veranderd. De stoere, harde, bijna mannelijke Marina die in de eerste aflevering te zien was, heeft plaatsgemaakt voor een mooie vrouw. "Het was een soort schild. Ik droeg wijde kleren, geen make-up. Alles om ervoor te zorgen dat ik niet aantrekkelijk was, want dan voelde ik me geen prooi. Nu draag ik make-up, vrouwelijke kleding, laat ik mijn haar groeien. Ik voel me vrouwelijker dan ik me ooit heb gevoeld."

En de kinderen? Nog steeds weet Marina niet altijd wat gezonde grenzen zijn. Maar ze leert. Door erover te praten met haar vriendin of haar psycholoog bijvoorbeeld. "Als mijn dochter nu vraagt of ze me mag inzepen, zeg ik: pak maar een washandje. Ze straalt dan helemaal."

'Laat maar komen'

Natuurlijk zijn er nog wel triggers, zoals een zwembad. Nou net de plek waar jonge kinderen graag heen gaan. "Maar ik weet nu dat ik het aan kan gaan, dus dat doe ik. En de tweede keer wordt het al makkelijker."

Vanaf vanavond is de strijd van Marina te zien in het programma Geraldine en de Vrouwen. Voor iedereen. Ook voor de daders, tegen wie ze nooit aangifte durfde te doen en dat nu door verjaring niet meer kan. "Ik hoop dat zij kijken, en dat ze zelf jonge dochters hebben, zodat ze beseffen wat ze mij hebben aangedaan. En verder? Laat maar komen. Laat mensen maar zien hoe moeilijk het is geweest. Ik ben klaar met de schaamte, ik heb niets verkeerd gedaan."