VS waarschuwen Turkije over raketproef
De Verenigde Staten hebben Turkije gewaarschuwd dat ingebruikname van het luchtafweersysteem S-400 ‘ernstige gevolgen’ zal hebben voor de onderlinge betrekkingen. Het lijkt er sterk op dat Turkije vrijdag een eerste proef heeft gedaan met het Russische defensiesysteem. Vanuit de provincie Sinop werden een raket de lucht in geschoten, boven de Zwarte Zee.
Op een video was een omhoog gaande rookpluim te zien. Turkse defensiedeskundigen zeiden op de tv-zender A Haber dat, afgaande op de beelden, alles erop wijst dat inderdaad een proef met de S-400 is uitgevoerd. Een Amerikaanse defensiebron zei tegen persbureau AP dat er zelfs drie raketten zijn afgevuurd.
De locatie was eerder al door het Turkse leger aangewezen als de plek waar het nieuwe systeem zou worden getest. De afgelopen dagen was gewaarschuwd dat vliegtuigen en schepen uit het gebied weg moesten blijven. Het Turkse ministerie van Defensie wilde de test ontkennen noch bevestigen.
Turkije tekende in 2017 in Moskou het contract voor aanschaf van het bijzonder geavanceerde systeem, zeer tegen de zin van de VS. Daarmee zag het af van de aankoop van Amerikaanse Patriot-raketten. Over die transactie hadden Washington en Ankara het niet eens kunnen worden. In juli vorig jaar werden de eerste vier raketbatterijen van de S-400 door Rusland in Turkije afgeleverd.
Washington vindt het onacceptabel dat een Navo-lidstaat op deze wijze zaken doet met strategisch tegenstander Rusland. Ook zou de S-400 technisch niet zijn in te passen in het gezamenlijke defensiesysteem van de Navo. Het risico is bovendien dat vertrouwelijke informatie in handen komt van de Russen.
Sancties
Voor straf hebben de Amerikanen Turkije vooralsnog uit het programma voor de ontwikkeling van het gevechtsvliegtuig F-35 gezet. Als Turkije de S-400 daadwerkelijk in gebruik neemt, wordt die stap definitief en zullen nadere sancties volgen, zo heeft Washington Ankara gewaarschuwd. Met de raketproef vrijdag lijkt die ingebruikname een feit te zijn.
Woordvoerster Morgan Ortagus ven het Pentagon zei zaterdag dat de VS Turkije op het hoogste regeringsniveau hebben gewaarschuwd dat het operationeel maken van het afweersysteem onaanvaardbaar is. ‘We veroordelen in de krachtigste termen de raketproef, indien bevestigd. Die is niet te verenigen met Turkijes verantwoordelijkheden als Navo-lid en strategisch partner van de VS.’
De Amerikaanse ergernis over het gedrag op het internationale toneel van Navo-bondgenoot Turkije is nog eens toegenomen door de onvoorwaardelijke Turkse steun voor Azerbeidzjan in het conflict met Armenië om de enclave Nagorno-Karabach. Turkije staat het Azerbeidzjaanse leger bij met drones en andere militaire technologie. Ook lijkt Ankara het bevriende buurland aan te moedigen de verovering van grondgebied voort te zetten, in plaats van aan te sturen op een staakt-het-vuren.
Kruitvat
Minister van Defensie Mike Pompeo zei vrijdag dat de Turken de zaken alleen maar erger maken door ‘hun vuurkracht in te zetten in wat al een kruitvat is’. Ankara reageerde met te zeggen dat Pompeo’s uitspraken niet passen bij Amerika’s rol als lid van de Minsk-groep (naast Frankrijk en Rusland), die werkt aan een diplomatieke oplossing. De Turken wijzen er graag op dat dit al meer dan 25 jaar niets heeft opgeleverd.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft zijn steun aan Azerbeidzjan omschreven als onderdeel van Turkijes streven naar ‘een welverdiende plaats in de wereldorde’. De laatste paar jaar heeft Erdogan Turkijes internationale ambities – en daarmee conflicten - flink opgeschroefd.
Zo wist het door militaire interventie het tij in de Libische burgeroorlog te keren, en zette het de verhouding met Griekenland op scherp door onderzoek naar gasvoorraden in de oostelijke Middellandse Zee. Ook speelt Turkije een belangrijke rol in de laatste fase van de oorlog in Syrië. Overigens staan de Turken rond Nagorno-Karabach juist weer lijnrecht tegenover de leverancier van de S-400, Rusland.