Huisartsen ontstemd over actie voor omstreden medicijn

Huisartsen door het hele land worden door patiënten verzocht om een behandeling met het omstreden medicijn hydroxychloroquine. De patiënten vragen in een ondertekende brief hun arts het middel toe te dienen, mochten zij besmet raken met het coronavirus. De brieven zijn vooraf opgesteld door de Limburgse huisarts Rob Elens, die het middel geaccepteerd probeert te krijgen als eerstelijns coronamedicijn.

Het antimalariamiddel hydroxychloroquine werd in maart wereldberoemd nadat de Amerikaanse president Donald Trump het aanprees als remedie tegen Covid-19. In veel ziekenhuizen wereldwijd, ook in Nederlandse, kregen coronapatiënten het middel destijds toegediend. Nadat uit verschillende studies bleek dat het niet werkt, verdween het in mei uit de Nederlandse behandelrichtlijn. Huisartsen werd toen al ontraden het in de vroege fase voor te schrijven tegen corona, vanwege de potentieel gevaarlijke bijwerkingen.

Huisarts Rob Elens uit het Limburgse Meijel, die claimt tien patiënten te hebben genezen met het middel, gelooft deze negatieve studies niet maar hecht wel waarde aan studies die positieve effecten van hydroxychloroquine laten zien. Via zijn blog Zelfzorgcovid19.nl roept hij mensen op „massaal” een door hem opgestelde brief aan hun huisarts te sturen. Daarin stelt de patiënt, „mocht ik onverhoopt covid-19 krijgen”, een behandeling te willen met onder meer hydroxychloroquine. In de brief wordt gesuggereerd dat het niet verboden is om het middel te verstrekken: er wordt een citaat van het Nederlandse Huisartsen Genootschap aangehaald dat het huisartsen vrij staat van de geldende richtlijnen af te wijken.

Volgens de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd klopt deze suggestie niet. „Een huisarts mag afwijken van de richtlijnen, maar moet dat wel goed kunnen motiveren”, zegt een woordvoerder. „Als het gaat om de toepassing van hydroxychloroquine voor Covid-patiënten, heeft de beroepsgroep al vastgesteld dat hier onvoldoende motivering voor is. Dat betekent dat wanneer een huisarts in dit geval tóch afwijkt, wij zouden kunnen handhaven.”

Oproep richtlijnen te volgen

Het huisartsengenootschap zegt bekend te zijn met de brievencampagne en roept huisartsen op de richtlijnen te volgen. Hoeveel huisartsen de brief hebben ontvangen, weet het genootschap niet. Verschillende huisartsen die NRC benaderden, bleken de brief al te hebben ontvangen. De Rotterdamse huisarts Sandra Bijl kreeg de brief van een aantal patiënten. Ze heeft er nog niet op gereageerd. „Mochten zij daadwerkelijk corona krijgen, ga ik de discussie wel aan”, zegt Bijl. „Want van mij gaan ze het middel niet krijgen.” Een Zuid-Hollandse arts die anoniem wil blijven, kreeg het verzoek vorige week van een patiënt. „Ik vond de toon van de brief erg onprettig. Ik heb voor de zekerheid de richtlijn erbij gepakt en daaruit blijkt wat ik al dacht: dat dit middel niet evidence based is. Daarna heb ik mijn assistente de patiënt laten bellen om door te geven dat ik dit niet ga ondertekenen.” Limburgse huisarts Niels Rossen heeft ook patiënten gehad die hem de brief onder de neus schoven. Hij neemt het verzoek „niet serieus” en keurt de brievencampagne af. „In een tijd van veel onzekerheid over deze zeer ernstige pandemie vind ik dat we samen moeten optrekken achter de daarvoor opgeleide specialisten. Wij als huisartsen weten het niet beter dan de virologen en infectiologen die met het onderzoek in de frontlinie bezig zijn.”

‘Voldoende onderbouwing’

Ook in West-Brabant hebben meerdere artsen de brief ontvangen, zegt Fraukje Hazen-Mulders, voorzitter van de huisartsenkring in die regio. „Voor zover bij mij bekend zijn de huisartsen niet meegaan in het voorschrijven van deze offlabel- medicatie”, zegt Hazen-Mulders.

Huisarts Elens zelf zegt dat hij voldoende wetenschappelijke onderbouwing heeft om de werking van hydroxychloroquine aan te tonen. „In het voorjaar had ik diverse patiënten die overleden aan Covid-19. Vervolgens ben ik hydroxychloroquine voor gaan schrijven en tien patiënten op rij herstelden van het virus. Dat kan toch geen toeval meer zijn? Zodra ik weer ernstig zieke covid-patiënten krijg zal ik het middel, na overleg met de patiënt, familie en apotheker, weer inzetten.”

Lees ook Fraude met data in onderzoek hydroxychloroquine