Tweede coronagolf heeft de talkshows nog niet bereikt

Als Nederland een automobilist was, reed hij stevig door op de linkerbaan. Weliswaar staan er op de matrixborden boven zijn hoofd pijlen die aangeven dat er een wegversmalling volgt, maar Nederland blijft links rijden zolang er geen rood kruis boven de rijbaan blinkt. Dat loopt uit op remmen, botsen of filerijden – of een combinatie van die drie.

Volgen we die analogie, dan was het dinsdag uitgezonden vragenprogramma Het coronavirus: Feiten en fabels (NOS, voor de zesde keer) de laatste pijl vóór het rode kruis. We moeten niet meer discussiëren over maatregelen, maar ons gewoon houden aan wat er is, zeiden de Tilburgse burgemeester Weterings en Ernst Kuipers (Landelijk netwerk acute zorg) ongeduldig. Dat gebeurde na een kwartier praten over mondkapjes, ondanks de terugkerende verzekering dat deze slechts een marginaal effect hebben.

Wie de ‘gesprekken van de dag’ in de talkshows volgt, krijgt niet het gevoel naar een land te kijken met een van de hoogste besmettingscijfers van Europa. In de studio’s rijst een ander beeld op: dat van een land dat gekeeld dreigt te worden door de maatregelen tegen het virus. In Op1 zagen we sinds vorige week woensdag een kwade theatermaker (Sanne Wallis de Vries), een radeloze horeca-ondernemer (Jerry de Vries), een briesende MKB-vertegenwoordiger (Jacco Vonhof) en een in zijn kuif gepikte kerkganger (Kees van der Staaij). Bij Jinek zijn de verhalen niet veel anders.

Het is een lange optocht van slachtoffers, die allemaal een punt hebben. Want waarom moeten de cafés eerder dicht als iedereen dan thuis doorgaat? Waarom krijgt een voetbalstadion niet de ontheffing van een theater? Waarom mag in een theater niet wat in een kerk mag? Waarom zijn we niet allemaal vliegtuigen? Iedereen wordt uitgedaagd om voor zichzelf een plek te bevechten in de hiërarchie van het coronaleed: „Je ziet 600 mensen in een kerk in Staphorst terwijl jij niet mag optreden. Hoe voelt dat?”

De aanmerkingen zijn terecht, maar alle items samen kunnen de kijker het gevoel geven dat de remedie erger is dan de kwaal – ook als de kwaal kan uitlopen op een nieuwe, naar overheidsmaatstaven ‘intelligente’ lockdown. De waarschuwingen voor het virus, die óók worden uitgesproken aan de talkshowtafels, blijven minder bij. Op tv verliest informatie het altijd van gevoel.

De Instagramverloving van Famke en Diederik

Het surplace in het coronagesprek kwam helder naar voren in de extra lange uitzending van Jinek op maandag. De instagramverloving van Diederik Gommers en de door hem medisch bijgeschoolde influencer Famke Louise was aanleiding voor een gesprek met jongeren over hun noden in de coronacrisis. Zij voelen zich de kop van jut nu de besmettingscijfers stijgen. De artsen en politici wilden dolgraag met hen praten, wat enkele ideeën opleverde over feesten in afsluiting. Heel concreet werd het nergens, maar de aandachtsuitwisseling leek alle aanwezigen tevreden te stemmen. De jongere die had gehoord dat anderhalve meter afstand houden niet werkt, kreeg helaas niet uitgelegd waarom virologen zeker weten dat die maatregel vruchten afwerpt.

In het voorjaar was het andersom. Toen versterkte de verslaving aan slachtofferverhalen op tv juist de volgzaamheid. De beelden van het lijden in de ziekenhuizen, de verhalen van de ‘helden’ uit de zorg (Frontberichten) en de oproepen van de deskundigen wezen dezelfde kant op. Nu verschijnt de tweede golf frontberichten aan de horizon. Straks vullen de praatprogramma’s zich met een nieuw soort slachtoffers: die van een door de toestroom aan coronapatiënten volledig vastgelopen zorgsysteem.