Sommige inzichten kantelen je wereldbeeld. Zoals het ironische besef dat onze koelsystemen (airco's, koelkasten) behoren tot de allergrootste aanjagers van de opwarming van de aarde. En dat daar een oplossing voor klaarstaat, die alleen nog maar opgeschaald hoeft te worden. Iemand toevallig nog een miljoen in de la?
Vorig jaar verscheen de Nederlandse vertaling van het boek Drawdown. Hierin rekenen wetenschappers van over de hele wereld de impact door van bestaande oplossingen om de opwarming van de aarde te keren. Windturbines en zonneparken staan respectievelijk op nummer twee en nummer acht in de top tien van effectiefste ingrepen. De verrassende nummer een: koelmiddelen.
"De impact van koelmiddelen op het klimaat is nog erg onbekend", zegt Arthur van der Lee van Dutch Climate Systems (DCS). "Dat airconditioners veel stroom verbruiken, dat weten veel mensen wel. Maar dat F-gassen, de koelmiddelen die in koelsystemen zitten, een paar honderd tot zelfs een paar duizend keer krachtigere broeikasgassen zijn dan CO2, daar staat vrijwel niemand bij stil."
Egyptische kruiken
Koelen kan echter ook zónder F-gassen. "De oude Egyptenaren gebruikten poreuze kruiken, waaruit het water geleidelijk door de wand kon verdampen, vertelt DCS- directeur Ton Letwory. "Die verdamping onttrekt energie aan de omringende lucht, zodat deze afkoelt."
Ons systeem, dat zowel koelt als ventileert, gebruikt alleen water als koelmiddel.
"Wij hebben dat eeuwenoude koelsysteem vertaald naar een geavanceerde technologische toepassing. Ons systeem, dat zowel koelt als ventileert, gebruikt alleen water als koelmiddel. De toevoeging van een innovatieve luchtdroging, ontwikkeld in samenwerking met de TU Eindhoven, zorgt er voor dat het systeem efficiënt koelt, terwijl het 80 procent minder energie verbruikt."
Verwachte verdrievoudiging
Zo lang de vervuilende koelmiddelen niet in de atmosfeer terechtkomen, is er niet eens zo veel aan de hand. Maar tijdens het gebruik en vooral aan het eind van de productcyclus (oftewel: wanneer ze afgedankt worden) is lekkage bij traditionele airco's onvermijdelijk. Je ziet het niet, je ruikt het niet, maar het is wel meetbaar in de atmosfeer. Deze synthetische gassen behouden als ze vrijkomen nog vijf tot vijftig jaar hun samenstelling, dus de concentraties lopen gestaag op.
Het Internationaal Energie Agentschap (IEA) becijferde dat er momenteel wereldwijd zo'n 1,6 miljard airconditioningssystemen in gebruik zijn. Binnen dertig jaar zijn dit er 5,6 miljard, verwacht de intergouvernementele organisatie.
Nederlandse beleggers blijken huiverig om te investeren in de productie van innovatieve hardware.
Dat het product Dutch Climate Systems (DCS) te mooi klinkt om waar te zijn, dat snappen ze zelf ook wel. Maar de cijfers kloppen, onderstreept Letwory. De proof of principle (een soort levensvatbaarheidstest) kwam tot stand in samenwerking met TNO en KIWA en alle fases van productontwikkeling zijn zorgvuldig doorlopen.
"We hebben de afgelopen vijftien jaar onze ziel en zaligheid in dit product gestoken. Niet om er rijk van te worden, maar om de problemen te ondervangen waar traditionele koelsystemen ons mee opzadelen, zowel qua energieverbruik als qua uitstoot van broeikasgassen."
Vincent Trip, tot voor kort inhoudelijk zwaargewicht bij Philips, volgde de ontwikkeling van DCS op de voet. "Ik geloof heilig in dit product", zegt hij telefonisch desgevraagd. "Zozeer zelfs, dat ik ben overgestapt van Philips naar DCS en het oorspronkelijke model hebt vertaald naar een kunststof apparaat dat binnen een paar maanden op grote schaal geproduceerd zou kunnen worden. Desgewenst uit gerecycled plastic."
Klaar voor de start
Voor zo'n ei van Columbus staan de investeerders ongetwijfeld in de rij? Letwory en Van der Lee wisselen een veelbetekenende blik. Dat gaat lastiger dan gehoopt, geven ze toe: "Nederlandse beleggers blijken huiverig om te investeren in de productie van innovatieve hardware."
Een Groningse ondernemer heeft geïnvesteerd, en er ligt een bod uit China. "Maar wanneer we daar op ingaan, raken we hoogstwaarschijnlijk de regie kwijt", verzucht Letwory. "We hebben 1 miljoen nodig om de eerste industriële productielijn neer te kunnen zetten. Daarna is opschaling geen probleem, want die vraag vanuit de markt, die is er wel."