Nederland moet in 2040 rookvrij zijn is het plan. Maar mensen van het roken af krijgen lukt maar moeizaam. Vandaag een nieuwe stap: neutrale pakjes. "De rokersidentiteit moet eraf", zegt Winnie Gebhardt, expert op het gebied van gezondheidsgedrag.

De Marlboro Man, de duurzame Lucky-roker met kartonnen pakjes zonder toevoegingen en de sociale Camel-roker behoren tot het verleden. Vanaf vandaag liggen er alleen nog maar neutrale donkergroene sigarettenpakjes in de winkels. Geen eigen kleur, geen eigen logo, Nederland neemt afscheid van de rokersidentiteit.

Alle pakjes dezelfde kleur

"Het is de stoere, onafhankelijke, zelfstandige man", zegt Winnie Gebhardt. Ze onderzoekt als universitair hoofddocent de rokersidentiteit. En die is 'stoer, creatief, ik ben mezelf. Ik ben stijlvol, sexy, sophisticated'.

Het is de omschrijving van een ideaalbeeld, een beeld waar ook rokers graag aan voldoen. "Onderzoek laat zien dat rokers zich erg hechten aan 'hun merk'. Ze hebben het idee dat het een deel van hun identiteit laat zien. Je bent de stoere Marlboro Man, of juist de sociale Camel-roker." Neem die identiteit af, dan is de kans dat jonge mensen gaan roken ook kleiner, is het idee.

Winnie Gebhart
Bron: EenVandaag
Winnie Gebhart: "Je bent de stoere Marlboro Man, of juist de sociale Camel-roker."

Minder 'tevreden' ervaring

Het design van de sigarettenpakjes draagt ook bij aan die identiteit. Dus door de pakjes neutraal te maken, zoals vanaf vandaag gebeurt, zouden mensen zich minder kunnen gaan profileren als rokers van een bepaald merk, minder mensen kunnen gaan roken. De verwachting is dan ook dat minder mensen beginnen met roken, om bij de rokers van een bepaald merk te horen.

Ze schat in dat het gevolgen heeft op het aantal rokers, nu zij zich vanaf vandaag niet meer kunnen profileren als roker van een bepaald merk. De verwachting is dan ook dat minder mensen beginnen met roken, om bij de rokers van een bepaald merk te horen. "Met het merk dat ze herkennen zeggen ze: 'Oh dat is echt heel fijn, dat is echt top!' Diezelfde sigaret zonder die uiterlijke kenmerken levert een minder 'tevreden' ervaring op dan het normale merk."

Rookvrije generatie

Het uiteindelijke doel van de overheid is een rookvrije generatie. In 2040 zouden kinderen niet meer moeten beginnen met roken. Ook zouden zwangere vrouwen niet meer moeten roken en het aantal rokende volwassenen zou moeten dalen naar maximaal 5 procent van de bevolking.

Het lijkt logisch, maar we zijn er nog niet. In 2019 rookte nog 23 procent van de Nederlandse volwassenen en pas sinds dit schooljaar zijn officieel alle schoolpleinen rookvrij. Het aantal rokers in Nederland daalt ieder jaar met ongeveer één procent. Hard gaat het niet, maar als die trend zich doorzet, rookt over 20 jaar inderdaad nog maar zo'n drie procent.

Aantal rokende jongeren blijft gelijk

Voorkomen dat jongeren roken lukt nu nog lang niet altijd. In 2019 had een op de drie zestienjarigen wel eens gerookt. Wel beginnen sinds 2013 jongeren steeds later met roken, maar de hoeveelheid rokende scholieren blijft al sinds 2017 gelijk.

In de afgelopen 20 jaar is dit wel sterk gedaald van ongeveer de helft naar minder dan twee van de tien jongeren.

Bekijk hier de reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.