51 Congolese vrouwen beschuldigen WHO-medewerkers van misbruik, ook Belgische hulpverleners

Meer dan vijftig vrouwen uit de Congolese stad Beni hebben hulpverleners van de WHO en andere ngo’s beschuldigd van seksuele uitbuiting en misbruik tijdens de ebolacrisis tussen 2018 en 2020. De daders zouden voornamelijk mannen zijn die zich uitgaven als internationale hulpverleners. Volgens de vrouwen waren er ook Belgische hulpverleners bij betrokken, maar hun namen of de organisaties waarvoor ze werkten noemen ze niet.

De meerderheid van de vrouwen spreekt van oneerbare voorstellen, seks in ruil voor een baan of het dreigement ontslagen te worden indien ze weigerden op het voorstel in te gaan. De vrouwen kregen contracten van korte duur aangeboden en verdienden 50 tot 100 dollar per maand, een loon dat het dubbele is van een normaal Congolees loon.

Veel chauffeurs van hulporganisaties en lokale ngo-medewerkers bevestigen de beschuldigingen. Dat er zoveel gelijkaardige getuigenissen van misbruik zijn, suggereert dat de praktijk wijdverspreid was. Het gaat niet om vrouwen in een bepaalde functie: de slachtoffers werkten als kok, schoonmaker of hulpverlener.

‘Ik ken niemand die in het hulpteam werkte die het niet heeft meegemaakt’, zegt een 44-jarige vrouw die een job aangeboden kreeg in ruil voor seks met een man die voor de WHO zou werken. Alle slachtoffers, van wie er minstens twee zwanger zouden zijn, getuigden anoniem uit angst voor represailles. Dat is ook waarom ze nooit eerder de incidenten hebben gemeld, en omdat ze zich schaamden voor wat er gebeurd was.

Nultolerantie

António Gutierrez, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, waar de WHO onderdeel van is, vraagt om ‘een volledig onderzoek’ naar de beschuldigingen. De WHO meldt dat het gestart is met een onderzoek en benadrukt dat er een ‘nultolerantiebeleid geldt als het aankomt op seksuele uitbuiting en misbruik’.

‘Het is verwerpelijk om mensen die we helpen op zo’n manier te verraden’, klinkt het in een mededeling. ‘Iedereen die als betrokkene wordt aangeduid, zal ter verantwoording geroepen worden, en wordt geconfronteerd met ernstige gevolgen, waaronder ontslag.’

Oxfam

Nog maar twee jaar geleden raakte de Britse tak van Oxfam verwikkeld in een schandaal over seksueel misbruik. De Belgische medewerker Roland Van Hauwermeiren was betrokken bij seksueel misbruik op plaatsen waar hij hulp kwam verlenen, onder meer in Haïti, na de aardbeving van 2010. In de nasleep van dat schandaal kwam er onder impuls van toenmalig minister van Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo een integriteitscharter voor ngo’s.

Dat charter verplicht alle organisaties een ethische code uit te werken en te investeren in de bewustmaking en opleidingover integriteit. Daarnaast moeten ze regelmatig controles uitvoeren, een vertrouwelijk advies- en meldpunt installeren en jaarlijks rapporteren over de opvolging van klachten.