‘Stop alsjeblieft, stop, STOP!’ Eerste debat Trump en Biden ontspoort

Geen toeters, geen bellen, geen plichtplegingen, zelfs geen handdruk (maar dat is vanwege corona): het eerste debat tussen de Republikein Donald Trump en zijn Democratische uitdager Joe Biden gaat uitermate sober van start. De zeventig mensen in het publiek worden zelfs verzocht om niet te juichen of ‘boe’ te roepen.

Maar al meteen bij het eerste onderwerp (het Hooggerechtshof) worden de enorme verschillen tussen de twee kandidaten duidelijk. Niet alleen inhoudelijk, maar ook in stijl. Trump discussieert op een agressieve manier, praat door Biden heen, praat zelfs door discussieleider Chris Wallace heen, terwijl Biden krampachtig probeert om kalm te blijven. De Democraat begint zenuwachtig, stottert, herhaalt zichzelf en ontdekt onmiddellijk waarom het zo moeilijk discussiëren is met Trump. Die zal de hele avond gaan duwen, trekken en zuigen om zijn opponent uit zijn evenwicht te brengen.

Over het Hooggerechtshof blijft na het eerste kwartier alleen maar hangen dat Trump de verkiezingen gewonnen heeft en ‘dus’ de opvolger van de overleden Ruth Bader Ginsburg mag aanwijzen, terwijl Biden vindt dat de verkiezingen al begonnen zijn, en dat ‘dus’ het Amerikaanse volk zich eerst moet uitspreken over de nieuwe president. De rest gaat verloren in geruzie, gegooi met cijfers over het systeem voor gezondheidszorg (een heikel onderwerp voor het Hooggerechtshof) en interrupties van Trump. Het onderwerp is nog niet eens voorbij of Biden roept vertwijfeld uit: ,,Shut up, man!” En: ,,Alles wat hij zegt, is een leugen.”

Dit patroon herhaalt zich in de rest van het debat. De anderhalf uur (zonder reclame!) is opgedeeld in zes delen van een kwartier, elk met een ander onderwerp. Beide kandidaten krijgen twee minuten om hun zegje te doen, daarna volgt een discussie van tien minuten. Het gaat soms over de inhoud, maar veel vaker ontvlamt er een welles-nietes-ruzie waar gespreksleider Wallace maar met de grootste moeite tussen kan komen. Tegen het eind van het debat roept hij zelfs vertwijfeld uit: ,,Meneer de president, stop alsjeblieft, stop, STOP!”

De onderwerpen zijn van tevoren geselecteerd door Wallace, een journalist van Fox News. En allemaal beloven ze vuurwerk. Als corona ter tafel komt, begint Biden zoals verwacht over de meer dan 200.000 levens die het virus heeft geëist. ,,En dat komt doordat de president geen plan heeft.” Trump weerspreekt dit en zegt dat hij ‘fenomenaal werk’ heeft geleverd. Over de economie benadrukt Trump dat er inmiddels weer ‘record business’ wordt gedaan, ondanks de ‘China-pest’ (het coronavirus), terwijl Biden zich voor het eerst en niet voor het laatst rechtstreeks tot de kiezer richt: ,,Maar hoe gaat het nou met u?” Trump kijkt zelden de camera in.

Wallace komt er niet onderuit een vraag te stellen over de recente onthullingen van The New York Times over de belastingaangiftes van de president. ,,Klopt het dat u in het eerste jaar van uw presidentschap slechts 750 dollar aan inkomstenbelasting heeft betaald?” Nee, zegt Trump: ,,Ik heb miljoenen dollars aan inkomstenbelasting betaald.” Biden schudt zijn hoofd, zucht en steunt, zoals hij de hele avond zal doen. ,,U bent de slechtste president die dit land ooit heeft gehad.”

De discussie wordt persoonlijk als Trump midden in het lastige onderwerp van de belastingen plots de naam Hunter Biden op tafel gooit. De zoon van zijn tegenstander was betrokken bij een corruptieschandaal in Oekraïne. Uit onderzoek is gebleken dat hij niks verkeerds heeft gedaan, maar het blijft een pijnlijk onderwerp voor Biden, en dat weet Trump. ,,Hier is niks van waar!”, roept de Democraat vertwijfeld als Trump maar door blijft gaan. ,,Wat een clown.”

Natuurlijk gaat het ook over de rellen in verschillende Amerikaanse steden, als Portland en Kenosha. Biden meent dat Trump helemaal niks heeft gedaan om de spanningen te verminderen, en zelfs ‘raciale haat en verdeeldheid’ heeft gezaaid. Zijn tegenstander blijft hameren op ‘law and order’ en verwijt de Democraat dat hij veel te soft is: ,,Je kunt het woord wetshandhaving niet eens uitspreken.” Als gespreksleider Wallace hem vraagt of hij blanke racisten wil veroordelen, iets dat Trump steeds geweigerd heeft, zegt de president: ,,Natuurlijk, wat wil je horen?” Maar daar blijft het bij.

Bij het laatste onderwerp, de integriteit van de verkiezingen, herhaalt de president dat er grootschalige fraude gepleegd wordt en gaat worden. ,,Fraude zoals u die nog nooit gezien heeft.” Hij verdedigt zijn weerzin tegen het stemmen per post en roept zijn aanhangers op in de stembureaus te controleren of alles wel goed verloopt. ,,Want er gebeuren ‘bad things’.”

En dan is het plots klaar. Het is een vreemd moment in de doodstille studio (iedereen heeft zich netjes gedeisd gehouden). Wie heeft er gewonnen? Heeft er wel iemand gewonnen? Chris Wallace, die het soms zelf ook niet meer wist, concludeert met een opgeluchte glimlach dat het een ‘erg interessante anderhalf uur’ is geweest. 

Bekijk al onze video's over de Amerikaanse presidentsverkiezingen in deze playlist.