Minister-president Morawiecki (l) met PiS-leider Kaczynski
NOS Nieuws

Poolse coalitie in gevaar na ruzie over dierenrechten

  • Judith van de Hulsbeek

    Correspondent Duitsland

  • Judith van de Hulsbeek

    Correspondent Duitsland

In Polen hangt de regeringscoalitie aan een zijden draadje na een botsing over een wet om dierenrechten te verbeteren. De wet is een initiatief van de leider van regeringspartij PiS, Jaroslaw Kaczynski, en verbiedt onder meer nertsenfokkerijen. Dat stuit op verzet, zowel binnen de eigen partij als bij kleinere coalitiepartners.

Een langlopende machtsstrijd met minister van Justitie Zbigniew Ziobro dreigt nu de coalitie fataal te worden. Zelfs vervroegde verkiezingen zijn niet uitgesloten.

Niet iedereen weet dat Kaczynski een groot dierenvriend is. De PiS-leider is in Europa eerder bekend om de omstreden hervormingen van de Poolse rechtbanken of zijn discriminerende uitspraken over de lhbt-gemeenschap. Kaczynski woont alleen met drie katten (Fiona, Czarus en Rudy) en heeft eerder initiatieven genomen om dierenrechten te verbeteren.

Dit voorstel verbiedt onder meer het fokken van nertsen voor bont en het onverdoofd slachten van dieren voor de export. Om het voorstel te promoten plaatste Kaczynski zelfs filmpjes op TikTok met de hashtag #StopFurChallenge:

Maar het viel bij een deel van zijn achterban niet in goede aarde. De PiS scoort traditioneel goed op het platteland. Boeren zien de nieuwe regels niet zitten. Een aantal prominente PiS-leden, onder wie de minister van Landbouw, stemde daarom tegen het voorstel.

Ook leden van de kleinere coalitiepartij SP van justitieminister Ziobro stemden tegen. Met steun van progressieve partijen in de Sejm kwam het voorstel er toch door, maar het stortte de Poolse coalitie in een diepe crisis. "De facto bestaat er geen coalitie meer", aldus de voorzitter van PiS.

Strijd om de macht

Op de achtergrond speelt nog een andere strijd: het machtsspel om de opvolging van Kazcynski. Ziobro ziet zichzelf als de nieuwe leider van rechts-nationalistisch Polen, maar maakt op dit moment weinig kans. Ziobro werd een aantal jaar geleden na een conflict uit de PiS gezet. De gedoodverfde kandidaat om Kaczynski op te volgen is daardoor de huidige minister-president Mateusz Morawiecki.

Ziobro zoekt als minister van Justitie openlijk het conflict met Morawiecki op. Zo weigert hij een wet te tekenen die ambtenaren en politici beschermt tegen vervolging als zij wetten hebben overtreden om corona te bestrijden. Morawiecki hangt precies zo'n rechtszaak boven het hoofd. Begin dit jaar paste hij kort voor de presidentsverkiezingen de kieswet aan om verkiezingen per post mogelijk te maken. Dat is tegen de grondwet.

Vervroegde verkiezingen?

Toen de dierenrechtenwet er dit weekend doorkwam, bereikte de strijd een kookpunt. De PiS dreigt nu Ziobro te vervangen. Daarmee zou de coalitie uit elkaar vallen en de meerderheid in de Sejm verliezen. PiS kan dan verder als minderheidsregering of vervroegde verkiezingen uitschrijven.

Omdat ook PiS niet echt op dit scenario zit te wachten, zullen eerst gesprekken met minister Ziobro volgen. Kaczynski zal hem proberen over te halen om de immuniteitswet alsnog te tekenen.

Ook Ziobro zelf drijft het tot nu toe niet op de spits. Hij toonde zich in een persconferentie vandaag verzoenlijk. Volgens hem wordt er "zelfs in de beste families gevochten".

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl