Trump verzet zich tegen kritiek van twijfelende kiezers: ‘Ik benadrukte ernst van corona juist’

Trump verzette zich dinsdagavond fel tegen het verwijt van twijfelende kiezers dat hij te slap zou hebben opgetreden tegen de coronapandemie en de achtergestelde positie van zwarte Amerikanen heeft verwaarloosd. Het is de vraag of het gesprek liep volgens het plan van zijn communicatiestrategen.

Normaliter is de president rap van tong en sterk in oneliners, maar nu leek Trump zoekende naar wat hij wilde zeggen. Trump wees in zijn antwoorden vooral met de beschuldigende vinger naar anderen en sprak zichzelf en zijn experts tegen.

Zo kwam de Amerikaanse president er niet goed uit toen een man − die zichzelf omschreef als een conservatief en een Trump-stemmer in 2016 − hem vroeg waarom hij ‘gas terug had genomen’ bij het bestrijden van de corona-uitbraak en zodoende kwetsbare diabetes-patiënten zoals hij ‘voor de bus heeft geduwd’.

‘Het (virus, red.) kwam uit China, zij hadden dit nooit moeten laten gebeuren’, zei Trump tegen de kritische vragensteller. De president benadrukte vervolgens dat zijn regering hard heeft gewerkt om beademingsapparaten en persoonlijke beschermingsmiddelen te produceren, mede omdat zijn voorganger Obama ‘de voorraadkast leeg had achtergelaten’.

Vervolgens zei Trump dat het zijn voorgangers waarschijnlijk jaren zou hebben gekost voordat er een vaccin beschikbaar zou zijn, terwijl dit er onder zijn bewind al ‘over drie tot vier weken’ zal zijn. Medische wetenschappers zijn daarover echter zeer sceptisch. Geen enkel vaccin is door de klinische testfase heen. 

Ook haalde Trump een mysterieus, klein apparaat uit zijn binnenzak en vertelde dat het een gloednieuwe coronatest betrof die mensen binnenkort thuis zouden kunnen gebruiken. Over het apparaat is verder nog weinig bekend. Volgens Trump is het ‘simpel en accuraat’.

Niet gebagatelliseerd 

Opmerkelijk is dat Trump dinsdagavond ontkende dat hij de ernst van coronapandemie eerder dit jaar heeft ‘gebagatelliseerd’, ondanks het feit dat hij dit zelf heeft gezegd in een opgenomen interview met journalist Bob Woodward dat deze week naar buiten kwam. Trump zei in dat interview: ‘Ik heb het altijd willen bagatelliseren. Ik wil het nog steeds bagatelliseren, omdat ik geen paniek wil veroorzaken.’ 

Maar in het debat dinsdagavond zei Trump dat hij het gevaar van het virus juist in een vroeg stadium heeft onderkend en benadrukt. In het Engels: ‘I didn’t downplay it. In many ways, I up-played it, in terms of action.’  Volgens Trump heeft zijn keuze om in het voorjaar de grenzen met China en Europa te sluiten miljoenen Amerikaanse levens gered.

Vervolgens bagatelliseerde Trump de ernst van de corona-uitbraak dinsdagavond door te stellen dat het virus ‘vanzelf weggaat’ en ‘het ergste bijna voorbij is’. Die mening wijkt sterk af van die van zijn eigen medisch experts. Dat geldt ook voor zijn mening dat ‘groepsmentaliteit’ (hij bedoelde waarschijnlijk groepsimmuniteit) Amerikanen zal beschermen tegen het virus. Maar volgens experts ontstaat die groepsbescherming pas als circa 200 miljoen Amerikanen besmet zijn geraakt en genezen. Dat is nog lang niet het geval.

Had Trump meer kunnen doen om de corona-uitbraak in de VS in te dammen? ‘Ik denk het niet’, zei de president. Toch ligt het sterftecijfer in de VS ligt procentueel veel hoger dan bijvoorbeeld dat in Duitsland of Nederland.

Kritische zwarte kiezer

Trump kwam er ook niet goed uit toen een zwarte kiezer hem kritisch bevroeg over zijn campagneslogan ‘Make America Great Again’. Of de president zich realiseerde dat die uitspraak denigrerend was voor zwarte Amerikanen? ‘Want wanneer is Amerika eigenlijk een geweldige plek geweest voor zwarte mensen?’ 

Trump bleef in zijn antwoord refereren naar januari, net vóór de corona-uitbraak. Dat was voor zwarte Amerikanen ‘waarschijnlijk de beste periode in de geschiedenis van dit land’ omdat er toen ‘de meeste huiseigenaren, de minste werkloosheid en minste criminaliteit was’ in de zwarte gemeenschap.

Het werd lastig voor Trump toen de zwarte vragensteller geen genoegen nam met het antwoord en tegenwierp dat er in januari en in de jaren daarvoor ook al veel ghettos waren, met veel geweld, wapens en drugs die het leven van zwarte Amerikanen bemoeilijkten. En dat hij onder het bewind van Trump, Obama, Clinton en hun voorgangers geen verandering had gezien in die situatie, waardoor zwarte Amerikanen zich niet kunnen identificeren met de slogan dat Amerika ‘weer groots’ moet worden. Volgens de vragensteller zou Trump er goed aan doen om het rassenprobleem in de VS aan te kaarten.

‘Ik hoop dat er geen rassenprobleem is’, antwoordde Trump. Hij stelt dat Amerika juist groots is door de aanwezigheid van allerlei rassen. Volgens Trump was de situatie voor zwarte Amerikanen zo goed in januari dat het ‘mensen nader tot elkaar bracht’.

Het was geen antwoord op de complexe vraag die de zwarte kiezer aan Trump had voorgelegd. In de relatief lege debatzaal − vanwege corona had de organisator maar een paar mensen toegelaten − klonk dan ook niet het gejuich dat Trump normaal krijgt tijdens zijn verkiezingsrally’s. De stilte en rust maakte dat kiezers konden doorvragen. Het valt te betwijfelen of de antwoorden van Trump hen zodanig geruststelden dat ze alsnog op hem gaan stemmen. 

In Amerikaanse media viel op dat Fox News − normaliter een steunpilaar van Trump − dinsdagavond slechts droogjes opmerkte dat de president tijdens het debat met twijfelende kiezers ‘hard terugduwde’ toen er kritische vragen kwamen. De president kreeg verder geen lof toegezwaaid over het debat. Andere grote medianetwerken − zoals CNN, The New York Times, The Washington Post en BBC − zagen in het debat vooral een president die zichzelf en experts tegensprak.