Deense premier: ‘Joodse besnijdenis blijft een recht, verbod moet er niet komen’

De Deense premier Mette Frederiksen (Socialdemokraterne) heeft in een brief aan haar achterban gezegd dat de Joodse besnijdenis, briet mila, zonder meer moet blijven bestaan in Denemarken. Vorige week was daar een debat over ontstaan nadat in een speciale werkgroep over religieus besnijden onenigheid was ontstaan. De Joodse en islamitische besnijdenis staan zodoende onder druk. Het afschaffen ervan, waar sommigen in Nederland ook voor pleiten, is met het statement van Frederiksen hoogstwaarschijnlijk van de baan. ‘Het recht om over het eigen lichaam te beslissen geldt voor iedereen’.

Burgerinitiatief
Over de besnijdenis werd in Denemarken fel gediscussieerd nadat een aantal medische en gezondheidszorgbedrijven een werkgroep had verlaten die onder het Deense Agentschap voor Patiëntveiligheid valt. De groep moest een nieuwe gids voor rituele besnijdenis voorbereiden en was in het leven geroepen na een burgerinitiatief waarvoor door de organisatie Intact Danmark de vereiste 50.000 handtekeningen waren opgehaald. Dat initiatief pleit voor een verbod op de briet mila en op islamitisch besnijden voor mannen onder de achttien jaar.

Ruzie in werkgroep
Binnen de werkgroep, die van het parlement een nieuwe richtlijn moest opstellen, werd vervolgens gedebatteerd over de vorm van besnijden. Vooral de Deense Vereniging voor Anesthesiologie en Intensive Care heeft kritiek, aangezien het de bedoeling was dat de besnijdenis onder plaatselijke verdoving zou kunnen worden uitgevoerd. De groep kwam er niet uit en de voorzitter van de vereniging stapte op. Een centrumlinks parlementslid heeft daarna geopperd om een leeftijdsgrens van achttien jaar voor religieus besnijden in te voeren.

Nooit meer Jodenvervolging
Premier Frederiksen is het daar niet mee eens. Zij vertelt in een brief aan haar achterban dat alles bij het oude moet blijven. ‘In de jaren na de oorlog beloofde mijn eigen partij dat er in Denemarken nooit meer Jodenvervolging zou plaatsvinden. Ik herhaal die belofte’, schrijft ze. ‘Moet Denemarken het eerste land ter wereld zijn dat een centraal onderdeel van de cultuur en rituelen die bij het Joodse leven horen, verbiedt? En daarmee – ook al is het niet de bedoeling – het signaal afgeeft dat Joden niet welkom zijn? Ik wil dat niet. Je moet in Denemarken een joods leven kunnen leiden. Zoals men al honderden jaren kan doen’.

Van mening veranderd
Frederiksen bekent het zelf moeilijk te hebben met de besnijdenis. ‘Daarom ben ik zelf eerder voorstander geweest van een besnijdenisverbod. Gelukkig heb ik het zelf aangedurfd om van standpunt te veranderen. Simpelweg omdat ik vandaag weet dat wat op papier juist en moreel lijkt, in de echte wereld precies het tegenovergestelde kan zijn’. Een verbod op de briet mila is een stap achteruit, aldus de Deense premier. ‘Ik weet wat het millennium-oude ritueel betekent voor religieuze minderheden in Denemarken. En ik weet dat sommige Deense Joden zichzelf niet langer in onze samenleving zullen kunnen zien als er een verbod wordt ingevoerd’

Veiligheid
In haar brief blikt Frederiksen terug op de Tweede Wereldoorlog. Toen probeerden koning Christian X en de Deense regering er alles aan te doen om de Joden te beschermen. Mede door die houding en door inzet van burgers en kerk kon een groot deel van de Deense Joden gered worden. Verder haalt de premier de aanslagen van 2015 in Kopenhagen aan, waarbij een Joodse beveiliger het leven liet. ‘Op 15 februari 2015 konden we Dan Uzan niet beschermen tegen de terroristische aanslag. Het zal altijd aan me knagen. Als ik door Krystalgade in Kopenhagen loop, waar de synagoge is gevestigd, dan is dat tegenwoordig altijd met gewapende bescherming. Dit is goed omdat het getuigt dat we voor de Deense Joden zorgen. Maar het is ook oneindig triest dat het nodig zou moeten zijn. En juist in Denemarken, waar de omstandigheden voor onze Joodse minderheid verder goed en veilig zijn’.

Moeilijke discussie
Het debat over de briet mila en islamitische besnijdenis loopt nog, zo beseft Frederiksen. ‘Het is een moeilijke discussie. Die is belangrijk. Belangrijke overwegingen moeten worden afgewogen. Maar ik hoop dat we naar elkaar kunnen luisteren. Want ik ben bang dat alle individuele gevallen geleidelijk aan bepalen wat goed en fout is. Dat is hoe we geen samenleving kunnen opbouwen. En we kunnen helemaal geen brug slaan tussen andere mensen en onszelf. Noch de brug tussen het verleden en de toekomst’. Daarmee doelt Frederiksen op het vertrek van de voorzitter van de Anesthesiologie-vereniging uit de werkgroep en zijn statement in de media.

Meerderheid halen
Door het statement van Frederiksen is de kans groot dat Denemarken voorlopig geen besnijdenisverbod krijgt. Ze leidt een sociaaldemocratische minderheidsregering die wordt gesteund door linkse partijen in het Deense parlement. Als die haar niet steunen inzake de briet mila, kan Frederiksen altijd nog naar de rechtse partijen kijken, waarmee ze samen een meerderheid kan halen. In Nederland opperden de Jonge Democraten van D66 eerder een verbod op religieus besnijden en ook is er discussie geweest of onverdoofd besnijden nog wel van deze tijd is. Niettemin valt de briet mila onder de vrijheid van godsdienst. Ook in Zweden en IJsland is discussie geweest over de briet mila.

Lees ook:
Zweedse Joden kwaad om mogelijk verbod op briet mila
In Zweden zijn de Joodse een islamitische besnijdenis onderdruk komen te staan omdat een van de belangrijkste politieke partijen heeft geopperd dit te verbieden. Het gaat om de Centrumpartij van Annie Lööf, een sociaalliberale middenpartij die de linkse minderheidsregering vanuit het parlement steunt.

Jonge Democraten willen van briet mila af
De briet mila of jongensbesnijdenis moet worden aangepast omdat kinderen onbewust voor het leven worden verminkt. Daarom moeten ouders een verplichte geïnformeerde denkperiode aangaan. Dit vinden de Jonge Democraten van D66, de jongerenafdeling van de partij. Ook moet er een ontmoedigingscampagne komen en moet de stap voor de minimumleeftijd van te besnijden jongens omhoog.