Nieuwe eisen aan Oscar voor beste film: diversiteit. Maar gaat dat werken?
Een film die vanaf 2024 in aanmerking wil komen voor een Oscar voor ‘beste film’ moet duidelijk aandacht hebben besteed aan groepen die ondervertegenwoordigd zijn, zoals vrouwen, mensen van kleur, lhbti’ers, zo werd woensdag bekend. Gaat dat wel werken?
In ieder geval één significante rol moet gespeeld worden door iemand van kleur. Of van de cast moet dertig procent bestaan uit ‘ondervertegenwoordigde groepen’ - vrouwen, mensen van kleur, lhbti’ers of mensen met een lichamelijke beperking. Of anders moet het verhaal in ieder geval over inclusiviteit of diversiteit gaan.
Wie vanaf 2024 een Oscar voor beste film ambieert, maakt het zichzelf gemakkelijker door aan een van bovenstaande voorwaarden te voldoen. De Academy, de organisatie achter de Oscars, maakte gisteren bekend dat films die willen meedingen naar een van meest prestigieuze filmprijzen ter wereld vanaf de 96e Oscaruitreiking moeten voldoen aan diversiteitseisen.
De nieuwe regels leidden onmiddellijk tot felle reacties. Actrice Kirstie Alley ziet er al de dood van de filmkunst in. ‘Zou je je kunnen voorstellen dat je Picasso vertelt wat er in zijn f**king schilderijen moest staan. Jullie mensen hebben je verstand verloren. Controleer kunstenaars, controleer individuele gedachten... OSCAR ORWELL’, twitterde zij. Maar zo extreem zijn de voorwaarden nu ook weer niet, signaleerden anderen. Je kunt een witte mannelijke regisseur en cast al compenseren met diversiteit bij marketing en de haar- en make-up-afdelingen, concludeerde editor Catherine Haight bijvoorbeeld.
De organisatie formuleerde vier ‘standaarden’. Aan standaard A (die representatie op het scherm beschrijft) zijn de eisen van kleur op het scherm, het opheffen van ondervertegenwoordiging in de cast en de inclusieve of diverse inhoud van het verhaal verbonden. Standaard B stelt inclusiviteitseisen aan de crew (zoals regisseur en cameramensen), standaard C beschrijft de opleidingskansen die filmstudio’s moeten bieden en standaard D vraagt om diversiteit bij publiciteit, marketing en distributie. Elke genomineerde film moet minstens twee van de vier standaarden halen.
Wilt u dit artikel liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie.
The Irishman
Toch kunnen films waarin vooral witte mannen te zien zijn, zoals The Irishman en 1917, nog steeds voor een Academy Award in aanmerking komen. Zolang de studio’s van Martin Scorsese en Sam Mendes er maar voor zorgen dat er - bijvoorbeeld - een opleidingstraject is voor mensen van kleur, én er een paar vrouwen of lhbti’ers zijn die de publiciteitsafdelingen runnen.
De nieuwe richtlijnen zijn onderdeel van een vijfjarenplan waarmee de Academy probeert de kansen voor minderheden binnen de filmwereld te vergroten. Al jaren krijgt de organisatie de kritiek te weinig divers te zijn. Het begon met de #OscarsSoWhite, die in 2015 trending werd op sociale media, toen er voor het tweede achtereenvolgende jaar geen enkele acteur van kleur in aanmerking kwam voor een Oscar.
Sindsdien heeft de organisatie geprobeerd inclusiever te worden. Zo werden er de afgelopen jaren steeds meer vrouwen en mensen van kleur uitgenodigd om lid te worden van de Academy - een cultureel bastion met leden over de hele wereld, onder wie de Nederlandse regisseur Paul Verhoeven. Langzamerhand bestaat de groep Oscarstemmers niet langer voornamelijk uit witte, oude mannen. Het effect daarvan was ook voorzichtig zichtbaar: zo waren er in de afgelopen zeven jaar twee Afroamerikaanse regisseurs verantwoordelijk voor de beste film (Steve McQueen en Barry Jenkins), twee Mexicanen (Alejandro Iñarritu en Guillermo del Toro) en een Koreaan (Bong Joon-ho).
Toch bleef de kritiek en er valt ook nog wel wat te verbeteren - het aandeel vrouwelijke regisseurs die in aanmerking komen voor een prijs, bijvoorbeeld, blijft laag. Maar ze moeten er ook zijn, films van en over groepen die zich slecht gerepresenteerd voelen, was vaak het verweer van de Academy. Met deze nieuwe set regels hopen ze precies dat te bevorderen - het zal iedereen in Hollywood dwingen na te denken over gelijke representatie voordat er nog maar een camera gedraaid heeft. ‘We geloven dat deze diversiteitsregels een katalysator kunnen zijn voor een langdurige, essentiële verandering binnen onze industrie’, stelden Academy-voorzitter David Rubin en manager Dawn Hudson in een gezamenlijk statement.
Krachtig signaal
Het is in ieder geval een krachtig signaal, van een organisatie die voorheen alleen minimum-eisen stelde aan het aantal vertoningen en de lengte van de film. De vraag is wat voor consequenties dit in de praktijk heeft. De kans bestaat dat scripts over mensen met een lichamelijke beperking, over lhbti-thema’s, en over racisme gretig opgepikt zullen worden de komende jaren. Aan de andere kant: met dat soort films had je altijd al meer kans op een Oscar omdat die onderwerpen traditioneel goed scoren bij de prestigieuze filmprijzen.
Dit alles maakt de praktische toepassing van de regels niet minder ingewikkeld. De richtlijnen, bepaald door een speciale ‘task force’ die hier maandenlang over vergaderde, lijken helder, maar zijn het niet. Wie bepaalt eigenlijk wie van kleur is? Telt iemand met een Aziatische overgrootmoeder mee? Een acteur als Vin Diesel, die zichzelf ‘identificeert als iemand van kleur’? Forceer je iemand - een beginnend acteur bijvoorbeeld - zo niet zich uit te spreken over zijn of haar seksualiteit?
Het zijn allemaal dingen waarvan je je kunt afvragen of je ze kunt en zou willen meten en vastleggen. Deze gevoelige zaken worden zo bovendien tot punten van discussie gemaakt tijdens de toch altijd al hardvochtige Oscarrace, waarbij alles wordt aangepakt om de concurrerende films te diskwalificeren.
Regisseur Martin Koolhoven (Brimstone, Oorlogswinter)
‘Het mag inderdaad wel wat diverser, dus ik snap de reden erachter heus wel. De regels zijn op zichzelf ook niet zo verschrikkelijk erg - ik geloof dat al mijn films er zonder extra inspanning aan zouden voldoen. Maar ik geloof niet dat dit de manier is om een verandering te bewerkstelligen. Je moet ook kijken naar de consequenties. Het betekent dat ik van mijn cast en crew zou moeten noteren welke huidskleur ze hebben. Moet ik bij audities of sollicitaties gaan vragen naar seksuele oriëntatie? Principieel vind ik dat dat gewoon niet kan.’
‘Bovendien gaat dit niet over een overheidssubsidie, maar over de verkiezing van de beste film van het jaar. Daar regels aan verbinden gaat tegen het hele wezen van kunst in. Dat hoort eigenwijs te zijn, tegen de stroom in te gaan. Deze standaarden bepalen dat het loont om films over bepaalde onderwerpen te maken. Maar juist die onderwerpen scoorden altijd al heel goed bij de Oscar-stemmers.’
‘Wat het aannemen van vrouwen betreft loopt Amerika jarenlang achter. Maar ik heb het idee dat er al heel veel aan het veranderen is. Ik denk dat het beter was geweest om heel even af te wachten met regeltjes en te kijken hoe dit zich verder zou ontwikkelen.’
Producent San Fu Maltha (Tirza, Zwartboek, Süskind)
‘Ik vind het vooral jammer dat het zover moest komen, maar blijkbaar zien ze in Hollywood geen andere manier om de diversiteit te verbeteren. En dat er iets moet veranderen is duidelijk - het zou toch de bedoeling moeten zijn dat films laten zien hoe de maatschappij echt in elkaar zit, niet alleen een klein gedeelte daarvan. Dat staat op de agenda, maar gaat te langzaam. Kijk maar naar wie er ieder jaar genomineerd worden.’
‘Zelf geloof ik veel meer in het belonen van films die het goed doen, door ze financieel meer te ondersteunen bijvoorbeeld, dan door de anderen te straffen. Het zou natuurlijk triest zijn als je geen Oscar meer kunt winnen met een goede film wanneer het onderwerp niet past of niet kan.’
‘Voor Nederland zouden deze maatregelen ook een signaal moeten zijn, voor de filmwereld en de omroepen. We moeten inclusiviteit nu eindelijk eens serieus nemen - vooralsnog heeft OCW de fondsen gevraagd de diversiteit te onderzoeken, waarna die de branche heeft gevraagd waarom het steeds mis gaat. Dat is alsof je aan een patient die niet vindt dat hij ziek is, vraagt hoe je hem moet genezen. Dat moet beter - anders ontkom je niet aan dit soort regels.’