De monumenten zijn zeker 7000 jaar oud en mogelijk opgericht voor rituele doeleinden.
Onderzoekers ontdekten ze enige tijd geleden al: de mustatils. Rechthoekige, uit stenen opgebouwde structuren in het noordwesten van Saoedi-Arabië. Omdat ze niet zelden oorspronkelijk verscholen zaten onder jongere structuren, werd al vermoed dat ze wel eens duizenden jaren oud konden zijn. En een nieuw onderzoek bevestigt dat nu én geeft meer inzicht in waarom deze – soms enorme – stenen platformen werden gecreëerd.
Nefud-woestijn
Dat is te lezen in het blad The Holocene. In hun paper maken onderzoekers van het Max Planck Instituut bekend dat ze aan de zuidelijke rand van de Nefud-woestijn meer dan honderd nieuwe mustatils hebben ontdekt én geanalyseerd.
De analyse wijst uit dat mustatils vrijwel altijd uit twee ommuurde platformen bestaan die soms wel 20 meter lang zijn. De muren zijn laag en hebben geen openingen. Datering van houtskool – gevonden in één van de platformen – wijst uit dat de platformen tot wel 7000 jaar oud kunnen zijn.
Ontmoetingen
Wat verrassend is, is dat de onderzoekers eigenlijk nauwelijks andere archeologisch objecten – zoals gereedschappen – nabij de platforms aantroffen. Het wijst er – samen met het feit dat de muren geen openingen hebben – op dat de platformen niet voor alledaagse activiteiten werden gebruikt, zo stellen de onderzoekers. “Wij denken dat de mustatils rituele plaatsen waren,” legt onderzoeker Huw Groucott uit. “Waar groepen mensen elkaar ontmoetten om op dit moment onbekende sociale activiteiten te ondernemen. Misschien werden er dieren geofferd of feesten gehouden.”
De bouwers
Wie de stenen platformen bouwden, is onduidelijk, zo vertelt Groucott aan Scientias.nl. “We weten niet veel over de samenlevingen die deze structuren voorbrachten. Voor dit onderzoek wisten we al wel dat er mensen in het gebied woonden die vee hielden en daarnaast op wilde dieren joegen. Maar het enige waarvan we tot voor kort zeker wisten dat zij het gebouwd hadden, waren kleine haarden en enkele kleine graven. Dus het is heel interessant om te weten dat deze mensen rond dezelfde tijd ook veel grotere structuren bouwden.” Want groot waren de platformen soms zeker. “Het varieert een beetje, sommige zijn twee bij zes meter groot, anderen meer dan vijf bij twintig meter groot. En de muren zijn zeker een meter hoog, dus zeker voor de grotere platformen waren behoorlijk wat stenen nodig.”
Waarom mensen zoveel moeite deden om de platformen te bouwen, is niet helemaal duidelijk. “Ze lijken geen simpele praktische rol te hebben gespeeld, dus we denken dat ze iets te maken hebben met sociale interacties en rituelen,” aldus Groucutt. “Ik denk dat het een soort ontmoetingsplaats was waar mensen elkaar tegen het lijf liepen. Maar of dat op vaste momenten gebeurde, weten we niet (…) De platformen lijken geen praktische rol te hebben gehad en van pas te komen bij het hoeden van dieren of de opslag van water, dus het moet wel iets met sociale interacties en rituelen te maken hebben, maar om te achterhalen hoe het precies zit, moeten we meer onderzoek doen.”
Honderden platformen
Vaststaat dat deze platformen veelvuldig werden opgericht. “Er zijn er in het gebied dat wij bestudeerden, meer dan honderd aangetroffen. En een klein eindje richting het zuidwesten zijn er zeker nog 500 meer te vinden. Dus ze komen veel voor.” Mogelijk bouwden mensen de platformen samen met anderen om zo – in het uitdagende landschap waar ze leefden – een onderlinge band te smeden die van pas kon komen als het tegenzat. Hoewel het gebied in de tijd dat deze platformen werden gebouwd veel natter was dan nu, lag droogte – en dus een gebrek aan voedsel voor de dieren en mensen – op de loer. En als de droogte toesloeg, kon je er maar beter niet alleen voorstaan, zo speculeren de onderzoekers. Mogelijk bouwden mensen die tot dezelfde groep behoorden, de platformen samen of was het een activiteit waarbij mensen uit verschillende groepen de handen ineensloegen. “Op dit moment weten we het gewoon niet,” erkent Groucutt.
Meer onderzoek naar de mustatils is hard nodig om meer te weten te komen over de mensen die deze bouwden. En wie weet kunnen we zelfs nog iets van deze mensen leren. “Arabië heeft al heel wat dramatische klimaatveranderingen doorgemaakt, waarbij heel droge en veel nattere perioden elkaar herhaaldelijk afwisselden. Het is belangrijk om te weten hoe mensen daarop reageerden. Zo kunnen we bijvoorbeeld achterhalen welke strategieën duurzaam zijn en welke niet.”
