Ambtenaren van de financiële afdeling kwamen de flater, die al drie jaar rondspookt in de gemeentelijke systemen, onlangs op het spoor. Wat bleek: bij de overgang naar een nieuw computersysteem zijn incidentele inkomsten ingeboekt als structurele baten. Dat leverde in 2018 en 2019 nog geen problemen op, maar in 2020 kwamen de posten weer terug op de begroting als inkomend geld, terwijl de gemeente het geld helemaal niet meer kreeg. ,,De i’tjes en de s’jes zijn verkeerd ingevuld in het nieuwe systeem’’, verklaart burgemeester Tjeerd van der Zwan de blunder, doelend op de afkortingen voor de twee soorten baten.

Een externe partij onderzoekt nu hoeveel s’jes en i’tjes vermengd zijn. Woensdag volgt het antwoord. Duidelijk is dat er sowieso voor 2 miljoen euro aan posten foutief zijn gemarkeerd. De heffing van precariobelasting is de post die het meeste pijn doet. De gemeente rekende in de meerjarenbegroting op 1,3 miljoen euro aan inkomsten, maar moet daar nu een 0 invullen. De andere vermengde posten hebben een waarde van zeker 6 ton.

'We zijn als college verantwoordelijk'

‘Waar mensen werken, worden fouten gemaakt’

De blunder kwam aan het licht bij het schrijven van de begroting voor 2021. Gemeenteambtenaren ontdekten ,,onverklaarbare verschillen’’ in de begroting 2021 en eerder gemaakte overzichten. Het ontleden van de cijfers bracht hen terug naar 2017. ,,Het gaat om een menselijke fout’’, aldus Van der Zwan. Maar, zegt de burgemeester, ,,waar mensen werken, worden fouten gemaakt. Het gaat om een grove fout, maar individuen valt niets te verwijten. Wij voelen ons als heel college verantwoordelijk. Wij moeten toezicht houden en zorgen dat de gegevens waarmee de gemeenteraad werkt, kloppen.’’

Volgens Van der Zwan heeft het ,,computersysteem gedaan wat het moest doen. We hebben te maken met een blinde vlek, maar toch ook van een redelijk voor de hand liggende fout. Dit had veel eerder aan het licht moeten komen. Er had een soort controlemechanisme in het systeem moeten zitten’’.

De fout is terug te vinden in de begroting van 2020. Daarmee rijst de vraag of de gemeente de fout niet had moeten ontdekken bij het opstellen van de huidige begroting, exact een jaar geleden. ,,Met die vraag lopen wij ook rond’’, zegt Van der Zwan. De externe adviseur moet het antwoord geven.

Flink gat te dichten

Duidelijk is dat de gemeenteraad een structureel gat van 2 miljoen euro moet dichten. Dat kan op twee manieren: meer geld innen of minder geld uitgeven. Dinsdagavond komt de raad in een extra vergadering bijeen om over het ontstane gat te praten. Voor november moet de raad een besluit hebben genomen, half november moet de nieuwe begroting worden ingeleverd bij de provincie.

Fractievoorzitter Wanda Ottens van de PvdA zegt ,,geschrokken’’ te zijn van de flater. Volgens haar proefde je bij de raadsfracties dat de tijd van bezuinigingen voorbij was. ,,Maar nu zullen we de hele begroting weer in ogenschouw moeten nemen. De oplossing gaat in ieder geval pijn doen.’’ Collega Jentje Abma van het CDA wil vooral ,,dat dit net noch in kear bart’’. Hij wil eerst van de hoed en de rand weten, voordat hij zich uitlaat over mogelijke oplossingen. ,,Dêrfoar is it no te betiid.’’

‘Kolleezje moat djip troch it stof’

Age Hartsuiker van Heerenveen Lokaal is ,,des duvels. Ik bin razend. De rie hat op basis fan ferkearde sifers in begrutting makke. Dat mei en kin net. It kolleezje moat echt mei in goed ferhaal komme en ferantwurdlikens nimme. Se moatte djip troch it stof.’’

Hartsuiker verbaast zich over de opstelling van het college. Niet portefeuillehouder Hans Broekhuizen (CDA) voerde het woord, maar burgemeester Tjeerd van der Zwan. ,,Der ha ik grutte muoite mei. De foarsitter fan de rie set him no del as foarsitter fan ik kolleezje. De wethâlder mei dan wol fertrekke, hy is noch yn funksje en dus ferantwurdlik. Dan moat je ek sels de boadskip bringe.’’

Broekhuizen wordt binnenkort burgemeester van Twenterand. Burgemeester Van der Zwan voerde het woord, omdat hij vindt dat ,,het hele college verantwoordelijk is’’.