Door onwetendheid ontkennen: nu we het weten ligt het anders

We hebben het allemaal wel eens gedaan, een fiets of iets anders kopen voor een belachelijk lage prijs. Ik ben hier ook debet aan. Tijdens mijn studie heb ik eens een fiets van een junkie gekocht voor een tientje. Ik had wel een vermoeden dat de fiets gestolen zou zijn, maar kocht hem toch. Zolang ik zelf de daad niet heb gepleegd is er niets aan de hand, zo dacht ik. Totdat mijn rechtendocent het woord heling in de mond nam. ‘Heling is het kopen, bezitten of verkopen van gestolen artikelen en voertuigen en is strafbaar’, gaf hij aan. Onder heling valt ook het kopen van producten waarvan je had kunnen vermoeden dat het om een gestolen artikel gaat. Met open mond keek ik de docent aan. De docent vroeg in de les wie er ooit heling had gepleegd. Bijna de hele klas stak zijn vinger op. Ik was opgelucht dat ik niet de enige was. We voerden het argument aan dat het oké was, omdat onze fietsen ook vaak werden gestolen en dat een gestolen fiets kopen nu eenmaal hoort bij het studentenleven. De docent zei ons met klem dat dit argument in de rechtbank zou worden verworpen.

Zelden voor de rechter

Neem nu racisme, volgens de wet strafbaar maar plegers ontkennen of beweren dat het niet eens bestaat. Het plegen van racisme is een delict in Nederland waarbij het zelden voorkomt dat iemand voor de rechter wordt gebracht en schuldig wordt bevonden. De enige zaak waar ik van weet was in 2017 waarbij de rechter in Lelystad een 31-jarige man tot veertig uur werkstraf heeft veroordeeld voor het doen van discriminerende uitlatingen in de zwartepietendiscussie. Een grotere, nog lopende zaak is die over de uitspraak van PVV-leider Wilders waarin hij het volk vraagt of ze minder Marokkanen in Nederland willen. Wilders ziet zelf niets racistisch in zijn uitspraak. Hij stelde enkel een vraag aan zijn aanhang. Hij beloofde het te regelen toen men volmondig ‘ja’ antwoordde.

Dat ik jarenlang dacht dat kopen van gestolen waar niet strafbaar is, kwam door onwetendheid. Als ik het zou weten en toch door zou blijven gaan, dan is er sprake van een bewuste daad. Dit brengt me toch terug bij ons meest controversiële volksfeest; het sinterklaasfeest in december. Velen hebben jarenlang het sinterklaasfeest met zwarte pieten gevierd zonder te weten dat de opmaak van Piet met dikke rode lippen, gouden oorbellen en kroeshaar racistisch is. Anderen hadden wel een vermoeden maar bleven het toch vieren met een structurele financiële steun van de overheid. Hierover heeft het zelfs het VN-comité voor de uitbanning van rassendiscriminatie de Nederlandse overheid gemaand ervoor te zorgen dat het uiterlijk van Zwarte Piet verandert. Er zijn inmiddels belangrijke stappen gezet. Zelfs onze premier Rutte heeft nu meer begrip voor mensen die zich gediscrimineerd voelen door de zwart geschminkte hulp van Sinterklaas. En de vraag is wat hij daaraan gaat doen, nu hij het weet?

Niet willen weten

Toen ik achter kwam dat het kopen van een gestolen fiets een helingsdelict is, heb ik nooit meer té goedkope goederen gekocht. Zo hoort een normale Nederlander zich te gedragen. Daarom zie ik mezelf achteraf niet als een dief, omdat ik het simpelweg niet wist. Hetzelfde geldt voor mensen die Zwarte Piet jarenlang hebben gekoesterd zonder te weten dat het racistisch is. Echter, nu we de feiten kennen ligt dat anders. Maar totdat de premier en de politiek de samenleving met klem zeggen dat Zwarte Piet niet meer kan, blijven we racisme ontkennen. Over niet willen weten gesproken.

Babah Tarawally is schrijver, columnist en programmamaker. Voor Trouw schrijft hij om de week over (verborgen) discriminatie en racisme, maar vooral over manieren om elkaar  op dit thema te kunnen verstaan. Lees ze hier terug.