Wat is er aan de hand in de Schilderswijk, Overvecht en Kanaleneiland?
In de Schilderswijk zijn ze wel gewend aan zomerrellen. Voor de Utrechtse wijken Kanaleneiland en Overvecht was de ‘Haagse’ onrust van afgelopen week vrij nieuw. ‘Jongeren voelen in het maatschappelijk klimaat dat zij er niet bij horen.’
Normaal voelt jongerenwerker Mekki Abdellatif het als er iets in de lucht hangt in de Haagse Schilderswijk. De rellen van afgelopen week kwamen voor hem als een verrassing. “Aan de andere kant was het ook wel te verwachten, met de coronacrisis.”
De lethargie van het alsmaar thuiszitten en het ontbreken van structuur speelt zeker mee bij het ontstaan van de rellen, zeggen meer Schilderswijkers. ‘Jongerenambassadeur’ en schoolbestuurder Aad van Loenen wijst erop dat veel jongeren al vier maanden niet naar school zijn geweest. “Je moet het cognitieve effect daarvan niet onderschatten, maar zeker ook het sociale effect niet. Op school leren kinderen met elkaar omgaan en over moraal.”
Sensatiezoekers uit andere wijken
De hitte was waarschijnlijk een directe aanleiding. De Schilderswijk is een versteende wijk, met veel kleine sociale huurwoningen. Om de hitte te ontvluchten, zoeken veel mensen ’s avonds de buitenlucht op. Ook vorige jaren zetten jongeren brandkranen open. Toen agenten dit jaar ingrepen, werden zij bekogeld met stenen en vuurwerk. Gedurende vier nachten werden enkele tientallen jongeren aangehouden. Afgelopen week ontstond ook onrust in de Utrechtse wijken Kanaleneiland en Overvecht, nadat op sociale media was opgeroepen om de Haagse onrust daar dunnetjes over te doen.
Premier Mark Rutte veroordeelde de rellen maandag. Voor de camera van ‘RTL Nieuws’ had hij het over ‘losgeslagen tuig’. Hij vroeg zich af waar de ouders van de jongeren zijn.
Jongerenambassadeur Van Loenen kan zich voorstellen dat veel ouders ‘bloedchagrijnig’ werden van dag in dag uit met hun kinderen in verhitte kleine huisjes zitten. “Onderschat ook niet dat veel gezinnen deze tijd van het jaar normaal naar Turkije of Marokko gaan.” Volgens de gemeente trokken de rellen ook veel sensatiezoekers uit andere wijken en steden, tot uit Antwerpen aan toe.
Kansenongelijkheid als voedingsbron
Weer is het de Schilderswijk, waar rellen zijn. Vrijwel elke zomer zijn er incidenten, met als recent dieptepunt de grootschalige onlusten van 2015 na de dood van Mitch Henriquez. Verzet tegen de autoriteiten zit ingebakken in de cultuur van de wijk. In zijn boek ‘Samen voor ons eigen’ beschrijft Diederick Klein Kranenburg hoe er al in de jaren zestig een kat-en-muisspel was tussen de politie en straatschoffies.
Waren het toen voornamelijk witte kinderen uit de lage klassen die de boel op stelten zetten, nu zijn dat jongeren met een migratieachtergrond. Volgens Nicoline Grötzebauch, directeur van wijkcentrum De Mussen is de kansenongelijkheid die jongeren in de wijk hebben een belangrijke voedingsbron voor onrust. “Geen stad is zo gesegregeerd als Den Haag. Jongeren voelen in het maatschappelijk klimaat dat zij er niet bij horen.” De kansen op werk en stage zijn kleiner als je uit de Schilderswijk komt. “En negen van de tien keer kom je de discotheek niet in.”
Na de rellen van vijf jaar geleden werd door de politie en de gemeente grootschalige verbetering beloofd. Is die er dan nooit gekomen? Volgens Grötzebauch is de relatie tussen jongeren en politie wel degelijk verbeterd. “Het merendeel van de agenten heeft het beste met de buurt voor en zoekt de verbinding.”
Optimistisch over de nieuwe generatie
Volgens Aad van Loenen heeft de wijk structureel meer geld nodig. Begin dit jaar opende de Energie Academie, voor technische opleidingen, waar hij directeur is. “We kunnen die jongeren straks niet missen op de arbeidsmarkt. En dan bedoel ik in duurzame, technische, banen, niet voor het zoveelste flexbaantje bij McDonald’s.”
Volgens Mekki Abdellatif, die jongerenwerk doet via wijkcentrum De Mussen zouden nieuwe bezuinigingen op welzijn funest zijn. “Ik begeleid samen met een collega tweehonderd jongeren. Nieuwe bezuinigingen kan de wijk écht niet gebruiken.”
Hij ziet wel lichtpuntjes. Toen hij zo’n vijftien jaar geleden opgroeide in de buurt, waren er veel meer steek- en schietpartijen. Hij is optimistisch over de nieuwe generatie jongeren. “Ouders zijn veel meer betrokken dan toen ik zeven jaar terug met dit werk begon. Ze spreken de taal en ze participeren. Dat is vooruitgang.”
Lees ook:
‘Pure verveling’ drijft jongeren in Utrecht tot relschoppen
In de Utrechtse wijk Overvecht braken zaterdag rellen uit. De dag ervoor was het onrustig in Kanaleneiland. In Den Haag bleef het rustig.