Facebook en Instagram pakken discriminatie van blanken aan

In de Nederlandse media krijgt het feitelijk verbod van Zwarte Piet op Facebook en Instagram uiteraard massale aandacht.  Daardoor is een ander aspect van het nieuwe beleid volstrekt naar de achtergrond gedreven.

Om een gelijk speelveld te creëren pakken Facebook en Instagram ook het karikaturaal weergeven van blanken aan. Dat is al eeuwen schering en inslag.

Reeds rond het jaar 1500 beeldde Jeroen Bosch blanken maar al te graag af als seksmaniakken, of voormalige levensgenieters die door de duivel gestraft worden om hun zonden. Hij vond veel navolging in het belachelijk maken van blanken, bijvoorbeeld bij Brueghel de Jonge. De vader van de moderne karikatuur William Hogarth nam blanken op de korrel tot hij er bij neerviel. Tot op heden zien blanken zich in de media bijna dagelijks door zogenaamde kunstenaars weggezet als monsters met uitvergrote lichaamsdelen, dronken onverlaten of obese mannen met een kaal hoofd. Deze ‘traditie’ gaat tot op heden door. Elke dag zien we weer afbeeldingen waarin de blanke – bij name genoemd of niet – op een karikaturale wijze wordt afgebeeld.

Blanke vrouwen zijn óf slonzige slagschepen of seksobjecten. Zo wordt de indruk gewekt dat de blanke vrouw seksueel onverzadigbaar is tot er tenslotte een uitgewoond kavalje overblijft. Zij werd tot nog toe slechts beschermd door het taboe, door Facebook eerder uitgevaardigd, op blote borsten maar nu komt daar een wezenlijker element bij: de blanke vrouw als stereotiep of karikatuur dan wel de misleidende afbeelding van wat haar vanwege haar huidskleur en de daarmee samenhangende vooroordelen ondanks zogenaamd verzet juist goed bevalt.

Het versleten argument dat het in dergelijke ‘kunstwerken’ niet de bedoeling is blanken belachelijk te maken of in een kwaad daglicht te stellen maar dat hier sprake is van een heel andere symboliek, wordt niet langer geaccepteerd. Het is niet de kunstenaar die aanstoot geeft, het is de beschouwer die aanstoot neemt en zijn of haar pijn is maatgevend. Wie een karikatuur van zichzelf waarneemt in een afbeelding, ook al is die van eeuwen geleden, hoeft dat niet, zoals zijn voorouders te accepteren.  Hij of zij heeft het volste recht om genoegdoening te eisen. Facebook en Instagram staan daar open voor, nu het bedrijf erachter het gif heeft geïdentificeerd in een familiefoto van een kind op de schoot van Zwarte Piet.

Dat is met onmiddellijke ingang afgelopen. Karikaturale afbeeldingen van blanken worden verwijderd, ook met terugwerkende kracht. Zo komen Bosch, Brueghel en Hogarth en zijn navolgers terecht waar zij horen: niet op de sociale media maar op de mesthoop van de geschiedenis.

Wij mogen Facebook en Instagram dankbaar zijn dat zij het – ondanks het feit dat het bedrijven zijn met winstoogmerk – toch aandurven normerend op te treden naar de mensen toe.