In het tweede kwartaal van 2020 gingen wereldwijd bijna 150 grote bedrijven met een omzet hoger dan 50 miljoen euro failliet. Dat zijn er twee keer zoveel als een jaar eerder, volgens onderzoekers van kredietverzekeraar Euler Hermes. "Corona is niet de enige oorzaak. Vaak zat een bedrijf al in de problemen, bijvoorbeeld door slecht management of een gebrek aan productontwikkeling."
In het tweede kwartaal van 2019 gingen 77 grote bedrijven failliet, exact een jaar later waren dat er 150, volgens berekeningen van Euler Hermes. In totaal gaat het om een omzet van 106,9 miljard, zegt Risk Director Johan Geeroms.
In West-Europa is de stijging het grootst. "In Nederland zie je nog niet veel bedrijven omvallen. We hebben hier de NOW 1 en NOW 2. De Nederlandse overheid kan zich dat ook veroorloven. We stonden er budgettair goed voor. De staatsschuld lag op 60 tot 70 procent van het bruto nationaal product."
Terugslag
In andere Europese landen is dat anders. "In België ligt de staatsschuld rond de 110 procent, in Italië op 130 procent. De overheid kan daar niet afdoende helpen en je ziet bedrijven omvallen. Ook in Nederland krijgen we in het laatste kwartaal en het eerste kwartaal van volgend jaar zo'n terugslag als de steun stopt," zegt Geeroms.
Hij noemt het een 'uitdijend proces van zombificatie'. "Aan de buitenkant zie je er niks van, maar financieel liggen bedrijven aan het infuus. Als overheden de steunmaatregelen gaan terugschroeven, centrale banken de verruiming inperken en de werkloosheid sterk oploopt, dan verwacht ik een ingrijpende shake out van zwakke broeders."
Retail
De meeste faillissementenbij grote bedrijven vielen nu in de retailsector (52 bedrijven). Euler Hermes verwacht dat onder meer de bouw, automotive, entertainmentsector en horeca gaan volgen.
Veel bedrijven die omvielen, wezen met de beschuldigende vinger naar het coronavirus. Klanten blijven weg, soms mag een zaak niet open door een lockdown.
Volgens Geeroms is het echter veel te makkelijk om alleen het coronavirus de schuld te geven. "Onderliggend is er vaak meer aan de hand. Dat kan een breed scala aan knelpunten zijn: van schuldenlast en overcapaciteit tot digitale disruptie en cyclische blootstelling. Corona verergert de problemen. Daar bovenop speelt ook nog eens de brexit en toenemend protectionisme. Genoeg redenen voor ondernemers om behoedzaam te zijn."
FNG
Een van de meest in het oog springende faillissementen was die van modewinkelbedrijf FNG, moeder van modeketens als Miss Etam, Claudia Sträter, Brantano en Steps.
Volgens crisismanager Paul Lambrechts die in juli werd aangesteld om het bedrijf van de ondergang te redden, kampte het bedrijf naast corona met meerdere problemen. Zo werden overnames volgens hem niet goed geïntegreerd en deed het bedrijf overnames die het niet met eigen opbrengsten kon betalen, maar alleen met schulden.
Handelsoorlogen
"Wat bij FNG speelt, speelt bij meer omgevallen bedrijven. Failliet verklaarde bedrijven waren al zwak", zegt Geeroms.
"Dat komt bijvoorbeeld door handelsoorlogen. En dan bedoel ik niet alleen het conflict tussen de VS en China, maar ook het handelsembargo richting Rusland. Als bedrijf moet je bij problemen snel een nieuwe afzetmarkt zoeken of aan productontwikkeling doen. Als je dat niet doet kom je in de problemen."
FNG heeft in de ogen van Geeroms te agressieve overnames gedaan. "Bij de overname van het Zweedse Ellos is bijvoorbeeld de hoofdprijs betaald. Er is vreemd vermogen voor aangetrokken bij banken, in de veronderstelling dat er een bepaalde omzet gehaald zou worden."
Nadat de markt inzakte door corona kon het bedrijf niet meer voldoen aan de rentelasten. "Maar eigenlijk was het kwaad al geschied door die overnames, corona was de nekslag. Ze wilden te snel de wereld veroveren, er is bijvoorbeeld geen tijd genomen om de overgenomen bedrijven goed te integreren."
Too big to fail
Managers denken soms dat hun bedrijf 'too big to fail is', een term die wordt gebruikt door organisaties zoals banken die zo groot zijn dat de overheid niet kan toestaan dat zo'n organisatie omvalt.
"Er is echter geen enkel bedrijf te groot om failliet te gaan", meent Geeroms. "En als een groot bedrijf omvalt, neemt die ook een hoop kleine bedrijven zoals toeleveranciers in haar slipstream mee. Zeker als je een exclusieve toeleverancier bent, is de kans dat je ook failliet gaat groot. Een gezonde spreiding van klanten is altijd gewenst. Stel een goed businessplan op en zorg dat je de markt goed kent."
