Wat is IQ?
IQ is een maat voor intelligentie
IQ is een score die is gebaseerd op hoe goed je verschillende gestandaardiseerde intelligentietests oplost.
De opgaven van zo’n test richten zich vaak op verbale, visuele en abstracte vaardigheden en bijvoorbeeld wiskunde, lezen of geheugen.
Hoewel een IQ-test op verschillende soorten opgaven is gebaseerd, hebben alle tests gemeen dat de IQ-schaal zo opgebouwd is dat het gemiddelde van de bevolking altijd 100 is.
Daarnaast is de schaal symmetrisch rond het gemiddelde, dat wil zeggen dat evenveel mensen een IQ onder de 70 als boven de 130 hebben.
Wat is een normaal IQ?
Een normaal IQ ligt per definitie tussen de 90 en de 110.
Wat is een hoog IQ?
Naar schatting heeft slechts 3 procent van degenen die getest worden een IQ boven de 130.
De meeste mensen hebben een IQ tussen de 90 en 110, en dat wordt dan ook als een normaal IQ beschouwd.
De Amerikaan William James Sidis (1898-1944) zou de slimste mens ooit zijn geweest. Hij had een enorme wiskundeknobbel en sprak maar liefst 55 talen. Zijn IQ is nooit definitief vastgesteld, maar het zou tussen de 250 en 300 hebben gelegen.
IQ-schaal rangschikt intelligentie
Er bestaan meerdere IQ-schalen, maar de meestgebruikte is de intelligentieschaal van Wechsler, in 1939 ontwikkeld door de psycholoog David Wechsler.
Dit is de IQ-schaal van Wechsler:
- 130 og over: Genie
- 120-129: Begaafd
- 110-119: Bovengemiddeld
- 90-109: Gemiddeld
- 80-89: Benedengemiddeld
- 70-79: Laag
- 69 og under: Zeer laag
IQ beslaat meerdere intelligenties
Al een kleine 100 jaar geleden toonde de Britse psycholoog Charles Spearman aan dat iemand die hoog scoorde op een bepaalde intelligentietest, hoogstwaarschijnlijk ook hoog zou scoren op andere intelligentietests, ook als die op heel andere vaardigheden gebaseerd zijn.
Dit komt door de zogeheten algemene intelligentie, g, een erfelijke eigenschap die aangeeft hoe goed je hersenen functioneren, bijvoorbeeld hoe snel de zenuwsignalen zich voortplanten of hoe efficiënt de zenuwbanen de hersencentra verbinden..
Vloeibare en kristallijne intelligentie
De g-factor wordt vaak gezien als de essentie van intelligentie, en andere onderzoekers hebben hem later proberen op te delen in onderliggende categorieën.
Het meest algemeen aanvaard zijn de begrippen:
- Vloeibare intelligentie
- Kristallijne intelligentie.
De kristallijne intelligentie betreft het vermogen om gebruik te maken van onze bestaande kennis en opgedane ervaringen bij het oplossen van problemen.
De vloeibare intelligentie daarentegen is het vermogen om te redeneren en problemen op een creatieve manier op te lossen zonder te bouwen op ervaringen.
Kun je je IQ trainen?
IQ zit in de genen
De g-factor en daarmee het IQ zijn in hoge mate erfelijk.
Uit de meeste tweelingstudies blijkt dat zeker 40 procent van het intelligentieverschil tussen kinderen op het conto van de genen te schrijven is.
Als je ouder wordt, gaan de genen echter een grotere rol spelen. Dat komt omdat de hersenen in de jonge jaren niet zo sterk uitgedaagd worden en je daardoor niet je hele genetische potentieel kunt ontplooien.
Naarmate je meer leert en je hersenen vaker uitgedaagd worden, krijgt hun genetisch bepaalde opbouw een grotere invloed op de vraag of ze de uitdagingen aankunnen.
Zo kan het belang van de genen voor de intelligentie op volwassen leeftijd de 80 procent bereiken.
Vloeibare intelligentie is te verhogen
Hoewel je IQ dus vanaf je geboorte in hoge mate vastligt, liet psycholoog Susanne Jaeggi in 2008 zien dat je je vloeibare intelligentie kunt verhogen door het zogeheten werkgeheugen te versterken.
Het werkgeheugen is je vermogen om bijvoorbeeld een telefoonnummer te onthouden gedurende de korte tijd van het moment dat je het hoort tot je het intoetst.
Het werkgeheugen is makkelijk te trainen met de zogeheten dual n-back test, waarvan op het internet verschillende versies te vinden zijn. Uit de onderzoeken van Susanne Jaeggi en anderen blijkt dat een geheugentraining van 20 minuten per dag gedurende 20 dagen je IQ met drie of vier punten kan verhogen.
Hoog IQ geeft grotere kans op succes
Hoewel IQ-tests soms met scepsis bekeken worden, nemen verreweg de meeste wetenschappers ze zeer serieus.
Er blijkt namelijk een nauw verband te zijn tussen het IQ en het succes in het leven.
Zo hebben mensen met een IQ onder de 90 een vijf keer zo hoge kans om in armoede te leven en een acht keer zo hoge kans om in de gevangenis te belanden als mensen met een IQ boven de 110.
Meerdere onderzoeken toonden bovendien een nauw verband aan tussen IQ en je kansen om een baan te krijgen en te behouden.