Ganzenpoort is sekte beu: ‘Winkelcentrum is geen podium voor haatpredikers’
Corona is een complot, de vrouw is ondergeschikt aan de man en het witte ras zal worden vernietigd door een nucleair vuur: het is een opmerkelijke boodschap waarmee de Afrikaanse Hebreeërs de straat opgaan.
Op winkelcentrum Ganzenpoort in de Bijlmer hadden ze er schoon genoeg van. Elke zaterdagmiddag verzamelde een groep predikanten zich op de hoek om hun boodschap van zwarte superioriteit te slijten aan het winkelend publiek. “We kregen klachten van klanten,” vertelt Ramon Li namens de winkeliersvereniging. “Ik vond het zelf ook enorm irritant. Wij proberen hier een boterham te verdienen. Een winkelcentrum is geen podium voor haatpredikers, want dat zijn het in mijn ogen.”
Het is inderdaad een opmerkelijke boodschap waarmee de Afrikaanse Hebreeërs de straat opgaan. Gestoken in een bijbels aandoende uitmonstering verkondigt de groep de suprematie van de zwarte mens en de ondergang van het witte ras door een nucleair vuur. Luidkeels voorgedragen citaten uit de bijbel worden afgewisseld met actuele beschouwingen, zoals over het plan van de witte onderdrukker om middels een vaccin tegen het niet-bestaande corona een chip in te spuiten waarmee zwarte mensen kunnen worden gemanipuleerd.
Geen geschikt verhaal voor een winkelcentrum dat graag klanten van alle kleuren ontvangt, oordeelde Li. “Ik ben het gesprek aangegaan met de groep. Dat verliep moeizaam. De mannen beroepen zich meteen op het recht van demonstratie.” In overleg met het stadsdeel en de politie werd besloten tot een onorthodoxe aanpak: winkeliers, klanten en bewoners drongen er bij de predikanten op aan te vertrekken. Li: “Dat heeft gewerkt. De groep staat nu alleen nog bij station Bijlmer.”
De uitverkoren Joden
Wie zijn de Afrikaanse Hebreeërs, of de Black Hebrew Israelites zoals de religieuze groepering in de Verenigde Staten bekend staat? Jan Pieter van de Giessen, bijbelkenner uit Barneveld, verdiepte zich de afgelopen jaren in de groep. “In Amerika is de groep sinds de jaren tachtig onder verschillende namen actief,” vertelt hij. “Vanuit de VS is de sekte uitgewaaierd over de wereld. In Nederland duiken aanhangers steeds vaker op in de grote steden.”
Centraal in de leer staat wat de vervangingstheologie wordt genoemd: de volgelingen denken dat zij de uitverkoren Joden zijn. Van de Giessen: “Dat is een voorkomend fenomeen. Ook het protestantisme in Nederland en Engeland kent groeperingen die menen dat zij de ware Joden zijn, de enige echte afstammelingen van Abraham, Isaac en Jakob. De Afrikaanse Hebreeërs stellen dat zij voortkomen uit de twaalf stammen van Israël, volgens hen een zwarte gemeenschap. De witte Joden beschouwen zij als fake.”
Dat leidt op straat en op internet tot teksten die moeiteloos als sterk antisemitisch kunnen worden opgevat. De Joden trekken achter de schermen aan de touwtjes van het witte systeem dat de zwarte mens door de eeuwen heen heeft onderdrukt en uitgebuit. In Amsterdam draagt de groep onder meer een karikatuur mee van de Britse financier Evelyn de Rothschild die als number one devil wordt gepresenteerd.
Een agressieve toon kenmerkt de woordenwisselingen op straat met voorbijgangers die het gesprek willen aangaan. In filmpjes op internet is te zien hoe een zwarte vrouw in het winkelcentrum Ganzenpoort krijgt toegeroepen dat zij in een komende oorlog zal worden verkracht en vermoord, en dus beter haar traditionele rol als vrouw naast een sterke man kan innemen. Een witte vrouw in een rolstoel wordt voorgehouden dat haar handicap een straf is voor de slavernij.
Samenzweringstheorieën
Het past allemaal in het visioen van de Afrikaanse Hebreeërs die stellen dat de dominantie van het witte ras ten einde loopt. De groep gelooft in een omkering, waarbij de zwarte mens meester wordt en de witte mens slaaf. De predikers in Amsterdam dragen borden mee met afbeeldingen van de verschrikkingen van de slavernij, en een poster waarop een witte man, getekend naar het beroemde beeld van acteur Charlton Heston uit Planet of the Apes, in ketenen over de grond kruipt.
Het zijn radicale opvattingen, vindt ook Van de Giessen, die via een digitale gespreksgroep enige tijd in contact stond met de aanhangers in Amersfoort en Eindhoven. “Het is een gesloten groep. Toen ze in de gaten kregen dat ik wit was, werd ik er meteen uitgegooid. Het viel mij op dat ze alleen die teksten uit de bijbel plukken die in hun kraam te pas komen. Die worden met veel overtuiging uitgedragen. Maar als je mensen confronteert met andere citaten, raken ze in de war.”
In het kielzog van de Black Lives Matterbeweging raken ook de Afrikaanse Hebreeërs een gevoelige snaar, merkt Van de Giessen in zijn kerkelijke contacten in het land. “Het verhaal van de zwarte achterstelling spreekt ook Surinaamse en Antilliaanse christenen in Nederland aan. Daar zijn allerlei verschillende vormen voor, maar er is ook aandacht voor de samenzweringstheorieën zoals de Afrikaanse Hebreeërs die verspreiden. Er is meer ruimte voor.”
In de Verenigde Staten staan de Afrikaanse Hebreeërs onder diverse namen op een lijst van haatgroepen, opgesteld door onder meer het Southern Poverty Law Center. De religieuze splinter wordt beschouwd als de zwarte tegenhanger van de witte haatgroepen in het land. In 2019 waren twee sympathisanten van de groep betrokken bij een aanval op een Joodse winkel in Jersey, waarbij vijf mensen om het leven kwamen, onder wie de aanvallers.