Bij zeer warme omgevingstemperaturen kunnen zich een aantal plotse probleemsituaties voordoen. We denken aan uitdroging, zwelling door warmte (warmte-oedeem), warmtekrampen, uitputting door hitte, hitteslag of zelfs hitteberoerte. Hitte kan dus schadelijk zijn voor de gezondheid. Een hitteberoerte kan zelfs dodelijk zijn. Vooral bij een hoge vochtigheidsgraad kan de lichaamstemperatuur snel stijgen, ook al is de omgevingstemperatuur niet extreem hoog.
Welke gezondheidsklachten kan je krijgen bij erg warme dagen? En wat doe je best?
| Hinder | Huiduitslag | Zonnebrand |
| Uitdroging | Gezwollen ledematen | Hittekrampen |
| Hitte-uitputting | Zonneslag | Hitteberoerte of hitteslag |
Symptomen of klachten
Hinder
Bij erg warme dagen zijn er een aantal signalen waarbij ons lichaam aangeeft dat de warmte hinderlijk is. We slapen minder goed, waardoor we moe en prikkelbaar kunnen worden. Ook concentratieproblemen kunnen ontstaan wanneer het te warm is en wanneer we minder goed slapen. We worden minder alert, zijn lusteloos, hebben het soms benauwd. Het zijn meestal de eerste tekenen dat we hinder ondervinden bij warmte.
Wat doe je?
Zorg voor afkoeling van jezelf, maar ook van je woning. Drink voldoende water en rust voldoende.
Huiduitslag
Door de hitte kan er huiduitslag ontstaan. Er vormen zich rode clusters van jeukende blaasjes op de huid.
Wat doe je?
Vermijd de zon en zorg voor afkoeling. Hou de blaasjes droog. Je kan talkpoeder gebruiken om de huid te kalmeren en de blaasjes uit te drogen. Neem contact op met je huisarts als de uitslag overmatig is.
Zonnebrand
Wanneer je je onvoldoende beschermt tegen de zon kan je zonnebrand krijgen. Dit komt door de UV-straling van de zon. De huid voelt pijnlijk aan en is rood en warm. Er kunnen blaren op de huid ontstaan.
Wat doe je?
Vermijd de zon zolang de zonnebrand aanwezig is. Koel de verbrande huid af met koude doeken of neem een koele douche.
Smeer hydraterende lotion (after-sun) op de verbrande huid. Prik de blaren niet open!
Uitdroging
Hevig zweten en weinig drinken kunnen aanleiding geven tot uitdroging. Uitdroging herken je aan het feit dat je grote dorst, een droge mond en hoofdpijn hebt. Andere signalen bij uitdroging zijn donkere urine of geen urinevorming meer, minder of geen traanvorming. De huidelasticiteit neemt ook af.
Wat doe je?
Zorg voor afkoeling (koele plek, schaduw, koele douche,…). Drink voldoende en kleed je zo licht mogelijk. Rust voldoende.
Neem contact op met je huisarts wanneer iemand geen urine meer produceert of als de huidelasticiteit verslechtert. Wanneer je twijfelt bij kinderen of ouderen, raadpleeg dan zeker een arts.
Gezwollen ledematen
Warmte-oedeem treedt op in de onderste ledematen. Dit komt voornamelijk voor bij zwaarlijvige personen en/of mensen met een verhoogde bloeddruk.
Wat doe je?
Warmte-oedeem kun je proberen te verhelpen door voldoende te rusten met je benen omhoog en genoeg te drinken. Bespreek samen met je arts of je medicatie misschien moet worden aangepast. Bepaalde medicatie kan vochtophoging stimuleren.
Hittekrampen
Hittekrampen komen vooral voor bij overvloedig zweten tijdens zware fysieke inspanningen. Meestal zijn dat spierkrampen, doorgaans ter hoogte van de kuitspieren (soms armen of buik), die verdwijnen van zodra je rust.
Wat doe je?
Bij hittekrampen stop je best je fysieke inspanning en zoek je een koele plek op. Drink water en/of sportdrank. Wacht tot de krampen verdwijnen vooraleer je opnieuw fysieke activiteiten uitvoert.
Om warmtekrampen te vermijden, kunnen (zeker bij langdurige inspanningen) energiedranken helpen.
Zoek medische hulp wanneer de krampen langer dan 1 uur aanhouden, wanneer je hartproblemen hebt of wanneer je een zout-arm dieet volgt.
Hitte-uitputting
Hitte-uitputting treedt op na een periode van hitte waarbij het lichaam uitdroogt. Dit kan de voorbode zijn van een hitteberoerte. Hitte-uitputting heeft veel kenmerken zoals duizeligheid, flauwte, vermoeidheid, hoofdpijn. De lichaamstemperatuur is nog normaal of licht verhoogd. De persoon gaat hevig zweten, de huid is bleek en voelt koud en klam aan. Verder kan er misselijkheid, braken en/of hittekramp optreden.
Wat doe je?
Bij hitte-uitputting zoek je best een koele plek op. Drink water, maar in kleine hoeveelheden tegelijk. Maak je kleren los en koel je lichaam af door natte doeken op je lichaam te leggen of een koele douche te nemen.
Zoek medisch hulp wanneer je moet braken, wanneer de klachten erger worden of wanneer de klachten langer dan 1 uur aanhouden.
Zonneslag
Een zonneslag krijg je door rechtstreekse hitte op een onbedekt hoofd, met hevige hoofdpijn, misselijkheid en duizeligheid tot gevolg. Je kunt ook last krijgen van andere zoals koorts, slaperigheid en bewustzijnsverlies.
Wat doe je?
Bij een zonneslag zoek je best een koele plek op. Drink water, koel jezelf af en rust goed.
Bij twijfel contacteer je best een huisarts.
Indien er bewustzijnsverlies optreedt verwittig dan 112.
Hitteberoerte of hitteslag
Hitteberoerte is meestal een gevolg van langdurige blootstelling aan hoge temperaturen. Dit kan ernstige complicaties geven. Je herkent hitteberoerte aan de hoge lichaamstemperatuur (meer dan 39°C tot 45°C), verhoging van het hartritme (meer dan 100 hartslagen per minuut), ongewone onrust, warme, rode en droge huid, hoofdpijn, braakneigingen en braken, stuipen, bewustzijnsverlies tot zelfs coma. Dit is een medische urgentie die, indien niet behandeld, in korte tijd tot de dood kan leiden.
Wat doe je?
Verliest iemand het bewustzijn, bel je onmiddellijk 112. Volg de instructies van de hulpdiensten.
Geef de persoon vooral niets te drinken!
Breng de persoon naar een koele plaats en koel onmiddellijk de persoon af. De beste methode is water druppelen, gieten of sproeien op de hele huid en tegelijk met een luchtbron blazen om verkoeling te brengen. Icepacks in de oksels, nek en liesstreek kunnen helpen. Het lichaam onderdompelen in water is de snelste manier om een gezond lichaam af te koelen. Het wordt niet aanbevolen om ouderen, kinderen of mensen met onderliggende aandoeningen op deze manier af te koelen, omdat het een groot effect heeft op het hart en de bloedvaten.
(gebaseerd op www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/acute-hitteziektenen richtlijnen CDC).
Mogelijke gezondheidsklachten bij hoge ozonwaarden
Ozon is een zeer agressief gas dat vooral op warme zomerdagen voorkomt. Het beschadigt je slijmvliezen en dringt door tot diep in je longen, waar het lokale ontstekingsverschijnselen veroorzaakt. Bovendien maakt ozon je luchtwegen gevoeliger voor allergenen, wat kan leiden tot astma-aanvallen.
Mogelijke klachten bij blootstelling aan te hoge ozonconcentratie zijn:
- geïrriteerde ogen
- een prikkende neus en keel
- een droge hoest en piepende ademhaling
- kortademigheid en een gevoel van ademnood
- pijn in de borstkas
- hoofdpijn
- astma-aanvallen
Wat kan je doen om gezondheidsklachten door ozon te voorkomen?
- Lever geen zware inspanningen tussen 12 en 22 uur.
- Hou er rekening mee dat de ozonwaarden het hoogst zijn later op de dag en dat dit niet samenvalt met het warmste moment van de dag.
- Ben je gevoelig voor ozon, blijf dan zoveel mogelijk binnen. Ozonconcentraties liggen binnen altijd aanzienlijk lager dan buiten.
- Rust zo veel mogelijk.