Geheim spoedberaad over Griekse hervormingen om paniek te voorkomen
Ze waren even van de radar verdwenen, de spoedvergaderingen over Griekenland, maar vandaag is het toch weer raak. Eurogroepvoorzitter Dijsselbloem, de Griekse minister van Financiën Tsakalotos, directeur Regling van het Europees noodfonds en vertegenwoordigers van het IMF, de ECB en de Europese Commissie spreken elkaar in het geheim in Brussel. Met als doel een herhaling van de panieksessies tussen 2010-2015 te voorkomen.
'De tijd dringt', zegt een betrokken EU-ambtenaar. Griekenland moet over de brug komen met eerder toegezegde pijnlijke hervormingen in zijn pensioenstelsel en arbeidsmarkt. Het liefst vóór 20 februari, als de Europese ministers van Financiën elkaar treffen. Die Eurogroep is de laatste voor de 'historische' reeks verkiezingen in Europa (Nederland, Frankrijk, Duitsland en vermoedelijk Italië) van start gaat. En met de stembus in zicht neemt de compromisbereidheid snel af, weet Dijsselbloem. Vandaar zijn poging de Griekse kwestie vanmiddag vlot te trekken.
Volgens Dijsselbloem is er geen sprake van een acute financiële crisis voor Griekenland, maar moeten de onderhandelaars van de Commissie, IMF en ECB snel weer naar Athene. Die zijn daar al enige tijd niet welkom wegens meningsverschillen over het door Griekenland te volgen begrotingspad. Als gevolg daarvan is een voortgangsrapportage over de derde noodlening (86 miljard euro) voor Griekenland nog steeds niet afgerond. Zonder rapportage krijgt Athene geen nieuwe tranche van de lening en beslist het IMF niet of het meebetaalt, wat Den Haag en Berlijn zenuwachtig maakt.
De situatie in Griekenland is allesbehalve rooskleurig, blijkt uit een deze week gepubliceerd IMF-rapport. Zonder ingrepen explodeert de Griekse staatsschuld naar 275 procent van het bruto nationaal product in 2060. Verder kampen de pensioenfondsen met ernstige tekorten (vier keer het EU-gemiddelde); is de helft van de werknemers vrijgesteld van inkomstenbelasting; bedraagt de belastingschuld van burgers en bedrijven 70 procent van het bnp; en dreigt de helft van de bankleningen niet te worden terugbetaald.
Problematisch voor Dijsselbloem is dat de EU en het IMF niet op één lijn zitten én het IMF intern verdeeld is. De meeste IMF-directeuren hekelen de Europese eis dat Griekenland de komende jaren fors meer inkomsten dan uitgaven moet hebben. Daarnaast is de Griekse staatsschuld volgens het IMF onhoudbaar, tenzij de eurolanden opnieuw schuldverlichting geven in de vorm van langere looptijden van de verstrekte leningen en lagere rentes. Een gevoelige kwestie voor landen als Nederland en Duitsland.
Problematisch voor Dijsselbloem is dat de EU en het IMF niet op één lijn zitten én het IMF intern verdeeld is
De onheilsprofeten van het IMF
De Griekse minister Tsakalotos haalde deze week hard uit naar de onheilsprofeten van het IMF. Het laatste waarop hij zit te wachten is nervositeit bij investeerders die, net als in 2015, het Griekse eurolidmaatschap in gevaar brengt. Minstens zo zorgwekkend voor Dijsselbloem is een eventueel afhaken van het IMF. Niet eens financieel: het IMF wordt geacht 10- tot 15 miljard euro bij te dragen aan de noodlening van 86 miljard. Geen onoverkomelijk bedrag - het noodfonds kan het moeiteloos opbrengen - en mogelijk is het niet eens nodig. Van de toegezegde 86 miljard is na anderhalf jaar 31,7 miljard aan Athene overgemaakt. Betrokkenen verwachten dat Griekenland uiteindelijk 60- tot 65 miljard euro zal gebruiken.
Politiek is een vertrek van het IMF uit het Griekse hulpprogramma wel een serieus probleem. Nederland en Duitsland stemden in met de noodhulp onder voorwaarde dat het IMF aan tafel zit, als waakhond tegenover een te soepel geachte Europese Commissie. Zonder IMF moeten de Tweede Kamer en het Duitse parlement een gewijzigd programma goedkeuren, een riskante zaak tijdens de nationale verkiezingen.
