Direct naar artikelinhoud
reportagemalieveld

Viruswaanzin op het Malieveld: ‘Jullie zijn hartstikke normaal’

Demonstranten van Viruswaanzin op het Malieveld.Beeld Guus Dubbelman / De Volkskrant

Een blijmoedig gezelschap van hippieachtigen, gele hesjes, veertigplussers, vrijdenkers en complotdenkers demonstreerde zaterdag  tegen het coronabeleid. Op het Malieveld bezongen ze de liefde, de vrijheid en de waarheid. 

Het is voor politiefunctionarissen (vitaal beroep) en vertegenwoordigers van de media (ook vitaal) niet zonder risico om zaterdagmiddag op het Haagse Malieveld tussen de pakweg tweeduizend koppige menigte te lopen van aanhangers van Viruswaanzin en andere bestrijders van het coronabeleid.

Niet zozeer vanwege die anderhalve meter afstand, waaraan deze menigte zich vanzelfsprekend weinig gelegen laat liggen. Wel klinkt er vanaf het podium uit de mond van dansleraar, tevens gezicht van Viruswaanzin Willem Engel een op enigszins dreigende toon uitgesproken boodschap. ‘Politiemensen? Journalisten? Fotografeer ze! Leg ze vast!’

Naar de precieze reden voor deze aanmoediging is het gissen. Of het moet zijn dat de politie bij een eerdere, verboden samenkomst van Viruswaanzin op 21 juni hardhandig is opgetreden. Journalisten zijn vermoedelijk fout of gevaarlijk, in de ogen van Engel althans, omdat die alleen maar aan de leiband van de staat en zekere wetenschappers lopen in deze coronacrisis.

Coronacrisis? Wat zóú de coronacrisis, is de boodschap die zaterdag over het Malieveld wordt uitgestrooid. We zitten midden in een democratische crisis waarin fundamentele vrijheden worden aangetast. Een tijd waarin noodverordeningen worden uitgevaardigd om mensen te knechten, een tijd waarin zelfstandig denken bijna bij wet wordt ontmoedigd en waarin de staat hoognodig een halt moet worden toegeroepen door ‘het volk’.

Dit ongeveer is deze zonnige middag op het Malieveld het thema van de Dag van de Democratie, zoals Engel en zijn geestverwanten de bijeenkomst hebben gedoopt. Verwijzend naar een gelijknamige bijeenkomst in Berlijn. Maar vooral zo gedoopt om nu eens wel toestemming te krijgen om tegen het coronabeleid te demonstreren.

Tweemaal eerder werd Viruswaanzin in zijn ogen dat grondrecht door de Haagse burgemeester ontzegd. Nu, onder de nieuwe burgemeester Jan van Zanen mag er wel worden samengekomen op voorwaarde dat ook op de Dag van de Democratie de anderhalve meter in acht wordt genomen.

‘Liefde’, ‘vrijheid’, de ‘waarheid’ en ‘verbinding’ worden bezongen.Beeld Guus Dubbelman / De Volkskrant

Kniesoor

Dat laatste gebeurt, zo blijkt als de bijeenkomst vordert, niet echt maar een kniesoor die erop let. De politie ziet het allemaal van een afstandje aan. De enkelingen die zich wel met een mondkapje op door de massa begeven zijn vermoedelijk representanten van die andere vitale beroepsgroep die, volgens Willem Engel, dringend moet worden ‘vastgelegd’.

Omdat aan die oproep niet echt gehoor wordt gegeven durft een van hen best bij een groepje demonstranten te informeren wat er, zoals verkondigd op het podium, precies ‘fout’ is aan het mediaonderdeel Schooltelevisie. ‘Weet u dat niet? Daar leren ze kinderen liedjes over anderhalve meter.’

Deze opheldering wordt op uiterst vriendelijke wijze gegeven. Zoals het er de hele bijeenkomst lang gemoedelijk aan toe gaat op het Malieveld. Waar een tamelijk divers gezelschap van hippie-achtigen, gele hesjes, veertigplussers, institutionele tegenstanders van het kabinet (welk kabinet dan ook), vrijdenkers en complotdenkers er gezamenlijk een soort festival van weten te maken.

Met dank aan dj Jean, maar vooral ook aan hoofdorganisator Willem Engel, die al heupwiegend en zwaaiend de toehoorders in beweging weet te krijgen. En voortdurend herhaalt dat we hier niet bij een klassieke demonstratie zijn (die zou mogelijk verboden worden) maar eigenlijk bij een soort ‘evenement’ annex ‘festival’ (al zijn die bij noodverordening verboden) waar ‘liefde’, ‘vrijheid’, de ‘waarheid’ en ‘verbinding’ worden bezongen.

‘Op naar de volgende festivals’, moedigt Engel de menigte aan (zondag zijn er tegenstanders van het coronabeleid bijeen in onder meer Enschede, Groningen en Amsterdam). Net zolang totdat het kabinet bij zinnen is gekomen dan wel, nog beter, is gesneuveld. En niet alleen met het kabinet maar ook met gezondheidsdienst RIVM, Bill Gates, de WHO, de publieke omroep en coronagezant Feike Sijbesma valt een rekening te vereffenen.

‘Arrest Bill Gates’

Het zijn allerminst allemaal ‘gekkies’ (troetelnaam voor Viruswaanzin-aanhangers) die zich deze middag in Den Haag hebben verzameld. Chris (‘mijn voornaam is genoeg’) vertelt gepassioneerd over de door hem bewonderde #London Real Army (‘Staat pal voor de vrijheid’) en verkoopt onderwijl T-shirts waarvan vooral die met het opschrift ‘Arrest Bill Gates’ gretig aftrek vinden.

Sabrina (79) en Jeanet (69) uit Oostzaan dragen een shirt met het opschrift ‘Ik vier mijn vrijheid’. Het coronabeleid vinden ze zo funest voor kwetsbaren zoals ouderen dat ze voor het eerst van hun leven demonstreren. ‘En ik doe het ook voor de jeugd want die mogen straks helemaal niks meer’, licht Sabrina toe.

Het wemelt op het Malieveld van van spandoeken met uiteenlopende boodschappen.Beeld Guus Dubbelman / De Volkskrant

Zo wemelt het op het Malieveld van de spandoeken en borden met uiteenlopende boodschappen (‘Fuck the system!’, ‘Spoedwet? Nee!’ en ‘Ontmasker de leugen achter de angst’) terwijl een groep sprekers vanaf het podium de Dag van de Democratie een eigen invulling geeft.

Omdat de pers ze niet stelt, werpt Willem Engel zelf in een twintig minuten durend exposé een groot aantal vragen op. Hij beklemtoont nog even dat hij zelf biomedische wetenschap heeft gestudeerd (‘Mensen! Coronavirussen bestaan al duizenden jaren. De mens sterft met corona, niet aan corona!’) en kan bij menige kritische observatie op massale bijval rekenen. Nog meer geestdrift wekt hij op als hij met muzikale ondersteuning de menigte tot dansen oproept.

Vanaf het podium stelt een van de sprekers, de Brabantse psychiater Renate Tilleman, met stemverheffing de aanwezigen gerust: ‘Als psychiater zeg ik: jullie zijn wakker, jullie zijn hartstikke normaal.’ Met even luide, vaak overslaande stem strooit een andere deskundige, emeritus-hoogleraar immunologie Pierre Capel, ook al bemoedigende woorden over het Malieveld: ‘Mensen, wat zijn jullie sterk, wat zijn jullie goed. Weten jullie hoe snel jullie immuunsysteem op corona reageert? Binnen een seconde.’

Vervolgstappen

Nu Viruswaanzin en gelijkgestemde bewegingen zo dicht bij het hart van de democratie bijeen zijn, volgt deze middag de aankondiging van vervolgstappen. Er zal worden aangedrongen op een juridisch onderzoek naar corona-gezant Feike Sijbesma (de voormalige DSM-topman wiens broer Hans directeur is van het Duitse pharma-bedrijf waarvan Nederland vaccins gaat betrekken), er worden rechtszaken aangespannen tegen de burgemeesters van Amsterdam en Rotterdam die een mondkapjesplicht gaan invoeren en het kabinet zal constant worden bestookt met het andere geluid.

Dat laatste dus vooral met een reeks aan festivals, evenementen en andersoortige samenkomsten waarbij ‘liefde’, ‘verbinding’ en de roep om ‘vrijheid’ centraal staan.

Zondagmiddag, zo ongeveer tegen de achterkant van het Van Goghmuseum aan, zijn pakweg dertig mensen afgekomen op zo’n door ‘Freedom Above All’ georganiseerde samenkomst. Zo bescheiden is de opkomst dat de surveillerende politie niet eens de auto uitstapt.

Meer over Viruswaanzin en corona-dwarsdenkers

En dan is er de mogelijkheid dat we het virus helemaal verkeerd hebben begrepen. Dat covid-19 alweer voorbij is, of misschien zelfs nooit zo erg was. Een omstreden idee, dat rondzingt in kringen van dwarsdenkers en demonstranten. Zou er een kern van waarheid in zitten?

Binnen korte tijd klom hij op tot het gezicht van coronasceptisch Nederland: Willem Engel, dansleraar en gesjeesd promovendus. Wie is hij?

‘Avocadolf’: hoe wordt een bekende kok in een paar maanden tijd een volleerd complotdenker?