Dit 17de-eeuwse droomhuis inspireerde Hieronymus van Alphen en staat te koop

Als dertiger zag hij niet op tegen de immense klus die hem wachtte. ,,Ik was net verliefd geworden op een mooie man en kon de hele wereld aan. Vijf jaar hard werken en ik zou klaar zijn.’’ Vijf jaar werd een halve eeuw. Tot voor kort heeft hij aan zijn huis gewerkt. De laatste ingreep was de restauratie van de 2,5 meter brede 18de eeuwse schouw in de royale Tuyn Sael die grenst aan een diepe achtertuin in Franse stijl. ,,Ik vond dat ik dat na al die jaren nog moest doen.’’ Volgens Smit heeft hij misschien wel de breedste schouw van Nederland.  ,,De mijne is net iets breder dan die van Slot Zuylen.’’

In een halve eeuw tijd heeft de nu 82-jarige Utrechter de begane grond en eerste verdieping van het huis dusdanig gerestaureerd en ingericht dat bezoekers zich eeuwen terug wanen in de tijd. Hij struinde markten af, scharrelde in antiekzaken en bezocht veilingen op zoek naar meubels, schilderijen, porselein en snuisterijen die de sfeer van de 17de en 18de eeuw uitademen. Op de zolderverdieping - waar vroeger de was hing te drogen - maakte hij twee kleine appartementen om te verhuren. Het geld dat hij daarmee verdiende ging op aan de liefde voor zijn huis. Veel van het opknapwerk heeft hij zelf gedaan. ,,Ik ben een handige jongen en oorspronkelijk opgeleid tot binnenhuisarchitect.’’

Smit kocht niet alleen spullen om oude tijden te laten herleven. Hij haalde ook veel oude elementen weer te voorschijn. Onder de vele lagen verf op de voorgevel, ontdekte hij de roodachtige stuclaag waarnaar de naam Het Roode Huys verwijst. In de voorkamer bracht hij het goudleer behang terug. In de Tuyn Sael herstelde hij de op linnen geschilderde behangsels in al zijn glorie. De behangsels dateren uit de tijd van de beroemdste bewoner van het Roode Huys, de dichter Hieronymus van Alphen. Die woonde tussen 1772 en 1776 aan de Trans. Van Alphen zou zich door de bloem- en fruitmotieven die op de linnen bespanning zijn geschilderd hebben laten inspireren tot een van de beroemdste Nederlandse gedichten:               

Jantje zag eens pruimen hangen,
o! als eieren zo groot.
’t Scheen, dat Jantje wou gaan plukken,
schoon zijn vader ’t hem verbood.

De tachtiger nam anderhalf jaar geleden het besluit om zijn woning te verkopen. Het gaat niet meer. Door een agressieve oogziekte ziet hij slecht. Hij wil het ook niet meer, voortdurend in de weer zijn met zijn huis. ,,Laatst stond ik in de stromende regen op het schuine dak twee pannen recht te leggen. Ik dacht: verdomme, dit moet afgelopen zijn.’’ Door zijn oogziekte moest hij ook noodgedwongen stoppen als uitvoerend musicus. ,,Ik heb 75 jaar lang muziek gemaakt. Ik heb als renaissance trombonist in verschillende ensembles gespeeld. Ik heb overal opgetreden. Maar ik kan nu geen noot meer lezen. Verschrikkelijk vind ik dat.’’               

Door het wegvallen van zijn werk en verlies van vrienden om hem heen (‘Bijna iedereen is overleden’) raakt hij in een isolement in zijn 17de eeuwse droomhuis. Smit kiest ook daarom voor een verhuizing naar het Rosa Spier Huis in Laren. Het woon- en werkcentrum voor oudere kunstenaars is een plek die bij hem past, zegt hij. ,,André Hazes komt daar niet zingen en er wordt ook geen bingo gespeeld.’’ Ook fijn is dat zijn tweede partner straks in de buurt woont. 

De verkoop van zijn huis heeft Smit uit handen gegeven aan de Amersfoortse erfgoedmakelaar Redres. De woning staat sinds een kleine week op Funda. Op de verkoopsite wordt het ‘een eindeloos huis’ genoemd. Aan mogelijkheden geen gebrek, aldus de makelaar. ,,Door de oorspronkelijkheid is het bij uitstek geschikt voor een architectuurliefhebber, een historicus, maar het is ook een huis dat zich leent voor meerdere doeleinden zoals bijvoorbeeld wonen en werken aan huis, als trouw-, trainings-, of vergaderlocatie, een huis voor bezinning, coaching, praktijk aan huis en een tempel voor kunst en cultuur.’’     

De vraagprijs voor de woning maakt Redres alleen bekend aan geïnteresseerde kopers. Smit laat zich er ook niet over uit. ,,Ik krijg om de haverklap de vraag wat het moet kosten. Ik zeg dan altijd: ‘Genoeg om nog tien jaar lang in het Rosa Spier Huis te kunnen wonen.’’’ 

Met de verkoop van zijn huis moet hij ook afscheid nemen van een groot deel van de collectie die hij in vijftig jaar verwoed heeft verzameld. Een paar dagen geleden heeft hij de honderdste grote verhuisdoos ingepakt. ,,Niet alles kan mee. Ik ga van 480 vierkante meter naar 95 vierkante meter.’’ Smit heeft daar vrede mee. ,,Al zou het natuurlijk mooi zijn als een koper een deel van de inrichting zou willen overnemen.’’ 

Het bijzondere pand trekt de aandacht: het was donderdagavond al ruim 43.000 keer bekeken op woningsite Funda.                 

Hij hoopt dat zijn woning in goede handen komt. ,,De nieuwe eigenaar moet iemand zijn die luistert naar wat het huis heeft te zeggen en daar naar handelt. Ik geef het net als een oud muziekinstrument door zodat een nieuwe generatie ervoor kan zorgen. De koper moet geen Rus of Chinees zijn die al het bijzondere behang van de muren trekt en gaat verkopen.’’ 

De makelaar heeft hem gewaarschuwd dat hij geduld moet hebben. De verkoop kan enige tijd gaan duren. Smit trekt graag zo snel mogelijk de voordeur voor de laatste keer achter zich dicht. Hij wil onbezorgd naar het Rijksmuseum in Amsterdam kunnen en de stad Dordrecht goed leren kennen. ,,Ik heb mij al die jaren bezwaard gevoeld om uitstapjes te maken, omdat ik altijd wel iets in het huis of de tuin heb te doen. Dat is straks gelukkig voorbij.’’