Deskundigen slaan alarm om geestelijke gezondheid: ‘Mensen leven in voortdurende angst door corona’

In de brief, die binnen twee dagen duizenden keren is ondertekend, onder wie door een hoogleraar en GGZ-medewerkers, halen de experts met grote bewoordingen uit naar het beleid rond het coronavirus. Ze zetten vraagtekens achter de werkelijke ernst van het virus en vinden dat de maatregelen ‘buitenproportioneel zijn en meer schade aanrichten dan goed doen’. 

LEES OOK: Omstreden brandbrief verbaast Patiëntenfederatie: ‘Dit is wel erg zwart-wit’

De regel om 1,5 meter afstand te houden wordt in het bijzonder gekraakt. ,,Anderhalve meter afstand houden is niet normaal en tegennatuurlijk”, schrijven de deskundigen. ,,Wij zijn van mening dat het tonen van medemenselijkheid nooit een daad van verzet mag zijn, laat staan strafbaar.”

Door lange tijd alle horecagelegenheden, bioscopen en overheidsgebouwen te sluiten en een streep te zetten door grote evenementen, gaat het kabinet voorbij aan de gevolgen voor de psychische (volks)gezondheid, valt te lezen in de brief. ,,Het verstoren van sociale netwerken heeft aantoonbaar een sterk negatief effect op de psychische gezondheid. De verstoring van de dagelijkse routine en het idee dat bij velen leeft dat ze de situatie niet meer onder controle hebben, leiden tot een verhoogd stressniveau, wat dan weer fysieke en emotionele vermoeidheid tot gevolg heeft.”

Een kwart van de Nederlanders heeft helemaal niets om dit jaar naar uit te kijken, blijkt uit onderzoek van de GGD. De helft van de jongeren tussen de 18 en 25 jaar voelt zich hierdoor eenzamer. ,,Mensen die zich eenzaam voelen, hebben een groter risico om een ernstige angst-, stemmings- of middelenstoornis te ontwikkelen”, schrijven de experts op basis van diverse onderzoeken. Fysieke gezondheidseffecten waar eenzaamheid toe kan leiden zijn bijvoorbeeld beroertes, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, slaapproblemen en een verminderde afweer.

De zorgprofessionals vrezen voor een flinke toename van het aantal suïcides. ,,Mensen die reeds psychische problemen hadden, blijken in dit kader extra kwetsbaar. Het wegvallen van de structuur alsmede de tegenstrijdigheid van de regels is voor deze groep zeer lastig. Al met al zijn juist de kwetsbare mensen, van wie het kabinet aangaf hen te willen beschermen, door het gevoerde beleid benadeeld en verzwakt.”

Door verplichte quarantaine en sociale isolatie wil het kabinet voorkomen dat Nederlanders geïnfecteerd raken met het virus en bijgevolg ziek worden. Dat is, zo stellen de zorgexperts, helemaal niet nodig. ,,Wij menen dat de meeste mensen in de risicogroepen prima in staat zijn om zelf te bepalen of zij bepaalde risico’s wel of niet willen lopen, en dat de mensen die werkzaam zijn in deze sectoren heel goed zelf kunnen bepalen op welke wijze de zorg voor kwetsbare groepen zou moeten worden ingericht.”

De maatregelen hebben volgens de experts een ‘paradoxale situatie gecreëerd’. ,,Het is alsof de Nederlandse overheid met een kanon op een mug heeft willen schieten. Niet alleen is het sociale leven van veel ouderen lamgelegd en is de eigen regie van veel ouderen door de coronamaatregelen ingrijpend ingeperkt, de sociale isolatie van veel oudere en kwetsbare mensen heeft daarnaast ook geleid tot lichamelijke inactiviteit. Dit terwijl juist voldoende beweging een positieve werking heeft op het cognitief functioneren, het verminderen van depressieve klachten en angst.”

Bij het dragen van mondkapjes, wat nu in delen van Amsterdam en Rotterdam verplicht is, worden eveneens vraagtekens gezet. ,,Dit is een incongruente boodschap, en deze ‘oplossing’ biedt schijnveiligheid.” Mensen leven onder andere om deze reden ‘in voortdurende angst’, stellen ze. Deze angst, in combinatie met het sociale isolement, het ontberen van lichamelijk contact, de druk op thuiswerkende ouders, en de onzekerheid over de duur van de maatregelen, hebben volgens de experts een ‘enorm effect op het psychisch en emotioneel welbevinden’.

Volgens de experts is de impact die het coronavirus heeft ‘niet dusdanig groot, dat we daarvoor onze hele samenleving permanent zouden moeten gaan veranderen’. ,,De maatregelen van het kabinet hebben zeer diep ingegrepen op het persoonlijke leven van de Nederlander. De schade die met de maatregelen op het psychosociale domein is aangericht, is immens en niet in geld uit te drukken. Wij willen als beroepsgroep duidelijk aangeven dat naar onze inschatting en vanuit onze professie, de huidige maatregelen de volksgezondheid eerder schaden dan goed doen.” 

Viroloog Marion Koopmans vindt dat Nederlanders juist zélf de verantwoordelijkheid moeten nemen om 1,5 meter afstand te bewaren. Ze vreest dat de manier waarop Nederlanders zich nu gedragen de weg vrijmaakt naar een nieuwe golf besmettingen die niet te voorkomen is met mondkapjes, zei ze in een interview met deze site.

De hoogleraar virologie van het Rotterdamse Erasmus MC is lid van het Outbreak Management Team, dat het kabinet en ook de Wereldgezondheidsorganisatie adviseert. ,,De bereidheid van mensen om afstand te houden, zich te laten testen en thuis te blijven bij klachten is niet groot. Dat is ook gebleken uit het gedragsonderzoek van het RIVM. De verdubbeling van het aantal besmettingen en de clusters die we zien, baren mij zorgen.”

Minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) liet vorige week ook al waarschuwende woorden klinken. Hij benadrukte dat mensen zich aan de basisregels moeten houden, zoals 1,5 meter afstand bewaren en drukte vermijden en niet moeten verslappen.

Bekijk hier onze veelbekeken video's over de coronacrisis.