Verkiezingsblog - Alles hangt af van de zwevende kiezer

06:34 woensdag 15 maart 2017

Goedemorgen,

Tijd om uw stempas er bij te pakken. Weet u het al? Een stem met het hart? Of gaat u strategisch stemmen? Dan moet u weten dat de kans groot dat er een vierde of zelfs een vijfde coalitiepartner nodig is voor een meerderheid in beide Kamers. Voordat u het doorheeft, kan uw tegenstem straks zomaar een voorstem zijn.

Volgens Kim Putters, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), zullen de zwevennde kiezers, hangend naar het midden bepalend voor de uitslag van de verkiezingen. En wat die ook voor verschuivingen laten zien, ook na vandaag zal Nederland een behoudend maar gematigd land zijn - al verandert het politieke midden voortdurend van samenstelling.

Voor degene die het slotdebat van gisteren heeft gemist: tussen hoop en vrees deden de partijen een laatste beroep op de zwevende kiezers. Nooit eerder stonden zoveel partijen in de laatste peilingen voor de verkiezingsdag zo dicht bij elkaar.

De lijstrekkers wierpen elkaar nogal wat voor de voeten tijdens dat laatste debat. De Volkskrant deed hard z'n best om al die beweringen live te controleren en te voorzien van duiding. Lees hier de Live factcheck terug.

Verder houden we u vandaag op de hoogte van al het verkiezingsnieuws in ons liveblog.

En nu, hup, naar de stembus.

06:53 dinsdag 14 maart 2017

Goedemorgen!

Morgen worden de Tweede Kamerverkiezingen gehouden en gisteravond stonden de twee grote kemphanen op rechts eindelijk tegenover elkaar. Maar het debat tussen Rutte en Wilders verliep grotendeels langs bekende lijnen. 'Hier stonden twee mannen die elkaars plekken met grote vanzelfsprekendheid opzoeken en de ander amper nog kunnen verrassen’, schrijft Ariejan Korteweg in een analyse.

Rutte onderstreepte dat hij een ervaren bestuurder was die graag verantwoordelijkheid neemt, waar Wilders wegloopt zodra er moeilijke beslissingen moeten worden genomen. Wilders profileerde zich als de enige ware beschermer van Nederland tegenover de oprukkende islam, terwijl Rutte een leugenaar is die zijn beloften niet nakomt.

Maar klopte het wel wat er allemaal werd gezegd? De Volkskrant deed tijdens het debat hard z'n best om alle beweringen live te controleren en te voorzien van duiding.

Om naar uit te kijken: vanavond is er voor de fractieleiders een nieuwe en laatste kans om te schitteren bij het slotdebat van de NOS.

06:53 dinsdag 14 maart 2017

Natuurlijk ging het tijdens het debat ook over de diplomatieke rel tussen Nederland en Turkije. In de eerste uren was de steun van politieke partijen voor het kabinetsoptreden unaniem, maar lees hier hoe verdeeld het Binnenhof inmiddels alweer is over hoe het nu verder moet met de relatie met Ankara.

Opmerkelijk: columnist Tom Jan Meeus schrijft deze ochtend in de NRC dat hij vorige week al gedetailleerd kreeg uitgelegd hoe het hele scenario in het weekeinde zou verlopen: ‘Eerst de minister van Buitenlandse Zaken die het land niet inkwam, daarna de komst van een Turkse minister per auto.’ Hij schrijft er niet bij wie hem dat vertelde.

06:53 dinsdag 14 maart 2017

Wat Wilders ook mag beweren, Rutte zegt zelf in een interview met de Volkskrant (+) dat hij nooit liegt. Tenminste…. (en dat moet hij even nadenken)… 'Tenzij een vrouw vraagt of ze mooi is en ik niet helemaal weet hoe ik dat moet omschrijven.' Hij begint te gniffelen. 'Ja... Ja...'

Verder legt hij het verschil uit tussen Normaal. Doen. en gewoon doen (dat laatste, kleurloos zijn, vindt de premier niet leuk) en vertelt hij dat hij erg gesteld is geraakt op Diederik Samsom. ‘Ik heb hem toevallig van de week nog een sms'je gestuurd: ik mis je, we moeten na de verkiezingen echt even bijkletsen.'

06:53 dinsdag 14 maart 2017

Columnist Martin Sommer stelt ondertussen vast dat wij in verwarrende tijden leven. Waar voorheen de maatschappelijke toplaag rechts en behoudend was, is die nu links en vooruitstrevend. Dat verklaart volgens hem mede waarom het grote kiezersvolk de elite niet meer volgt.

En omdat het de laatste dag is waarop gezweefd kan worden, is dit hét moment om één van de 52 kieshulpen te raadplegen. Natuurliefhebbers, ondernemers, gelovigen, wietrokers: allemaal hebben ze een eigen stemwijzer. Wie zitten er eigenlijk achter? En wat heb je eraan?

07:24 maandag 13 maart 2017

Goedemorgen!

Over twee dagen worden de Tweede Kamerverkiezingen gehouden en het gaat sinds dit weekeinde alleen nog maar over de diplomatieke rel tussen Nederland en Turkije.

Zelden klinkt er zulke spierballentaal uit Den Haag als we de afgelopen dagen hebben gehoord. De botsing van Nederland en Turkije is ongekend hevig en premier Rutte wil nu niet de man worden die buigt in een baas-in-eigen-landconflict, schrijft Raoul du Pre.

Ook de Turkse president Erdogan ligt op ramkoers, en ook voor hem spelen electorale overwegingen een grote rol. Lees hier (+) hoe hij zich profileert als de man die zich door niemand iets laat gezeggen, zeker niet door Europa.

Maar wie heeft er eigenlijk gelijk? Ging Nederland zijn boekje te buiten met het landingsverbod? En stonden de Nederlandse autoriteiten in hun recht bij het 'het land uit geleiden' van de andere Turkse minister? Lees hier vier prangende vragen - en de antwoorden.

07:24 maandag 13 maart 2017

De lijsttrekker van Denk, Tunahan Kuzu, wil de Volkskrant niet te woord staan over de ontwikkelingen, maar hij heeft op Twitter wel van zich laten horen. Deze berichten werden massaal gedeeld, maar, merkt het AD op, de retweets komen voornamelijk van nepaccounts. NRC onthulde al eerder dat Denk internettrollen inzet tegen politieke rivalen.

Ondertussen komt Mark Rutte (1 meter 93) in de landelijke dagbladen met een contactadvertentie. De boodschap is duidelijk: kies Mark.

07:23 maandag 13 maart 2017

De VVD-leider staat vanavond om 18.15 voor het eerst tijdens deze campagne tegenover Geert Wilders. Op andere plekken zul je de PVV-voorman niet meer zien, zeker niet bij ‘de linkse haatmedia’. ‘Ze vragen me al jaren en ik zeg al jaren nee’, zegt Wilders in een interview met de Telegraaf over programma's als Pauw & Jinek. ‘Ik vind het verschrikkelijke programma’s.’

Verslaggever ArieJan Korteweg sprak met twee Kamerleden van D66 die die de afgelopen jaren gestaag werkten aan regelgeving voor de grote morele dilemma's die spelen in de samenleving, en dus ook in de politiek. Knap politiek handwerk van Pia Dijkstra en Vera Bergkamp leidde plots tot een progressieve doorbraak op drie omstreden dossiers: de wietwet, orgaandonatie en voltooid leven.

05:47 vrijdag 10 maart 2017

Goedemorgen!

Over vijf dagen worden de Tweede Kamerverkiezingen gehouden. Lodewijk Asscher, de man aan wie steeds wordt gevraagd waarom zijn PvdA het zo slecht doet in de peilingen, vindt dat de campagne te veel gaat over de campagne zelf. Hij wil het zo graag over de inhoud hebben, zegt hij in een advertentie van twee pagina’s in de Volkskrant, en dat gaat hij de komende dagen dan ook doen. 'Tegen de stroom in van het schreeuwen om het schreeuwen.' Want: ‘Verkiezingen zijn geen spel.’

Vanavond mag Asscher dat proberen tegenover Roemer in een één op één debat bij EenVandaag.

Binnen de PvdA neemt ondertussen de onvrede toe en anonieme bronnen vertellen tegen de Telegraaf te hopen dat partijvoorzitter Hans Spekman de eer aan zichzelf houdt, 'het liefst woensdag al, als de stembussen worden gekeerd'.

05:47 vrijdag 10 maart 2017

De andere man op links, Jesse Klaver, weet wel waar alle stemmen op links naartoe zouden moeten gaan. ‘Maak ons de grootste en wij gaan regeren over links en ervoor zorgen dat Nederland voor het eerst in veertig jaar weer een links kabinet krijgt.’ Vijfduizend mensen juichten hem toe in de Afas Live in Amsterdam, waar Klaver gisteren op het podium stond voor een van de grootste naoorlogs politieke bijeenkomsten.

Aan de rechterkant staat Thierry Baudet met zijn Forum voor Democratie, die als een van de weinige nieuwkomers een Kamerzetel lijkt te kunnen bemachtigen. Verslaggever Dion Mebius ging mee op campagne. 'Wie wil er allemaal vlaai? Poetin betaalt!' (+)

05:47 vrijdag 10 maart 2017

Onenigheid over de formatie, of liever, over de rol van de Koning daarin. Een poging van de Raad van State en de Eerste Kamer om het staatshoofd beter op de hoogte te houden van het verloop van de kabinetsformatie, is achter de schermen uitgelopen op een patstelling. Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib weigert mee te gaan in de wens om hem op vooraf bepaalde momenten bij te praten.

Ondertussen schetst het kabinet een veel te rooskleurig beeld van de mate waarin de krijgsmacht Nederland kan beschermen en internationaal in kan grijpen bij dreigingen uit bijvoorbeeld Rusland, stelt de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) in een vandaag uitgebracht rapport. Het kabinet zou ten onrechte de suggestie wekken dat defensie er de laatste jaren geld bij krijgt en dat het daarom allemaal wel goed komt.

19:08 donderdag 9 maart 2017

In 2010 wist de Gay Krant het nog zeker: de PVV was de populairste partij onder homo's. Dat was althans de uitkomst van een eigen peiling waarin 22,3 procent van de lezers aankondigde op Wilders te gaan stemmen. Henk Krol, nu 50Plus-leider maar toen nog de hoofdredacteur, wist waarom: 'Er is onrust over het toegenomen geweld tegen homoseksuelen, vooral door Marokkaanse jongens. Sommige homo's verhuizen zelfs van steden naar dorpen doordat ze bedreigd worden.'

Als dat al zo was, dan is het sentiment nu weer gaan liggen. Onderzoeksbureau I&O Research peilde de politieke stemming onder verschillende groepen en daaruit blijkt nu GroenLinks (met 14 procent van de stemmen) het populairst onder homo's – met een te verwaarlozen voorsprong op D66 (13 procent) en de VVD (13 procent). De PVV volgt nu pas op de vierde plek met 10 procent van de kiezers.

Naar de achterliggende stemmotieven is niet gevraagd. Wel valt op dat tussen de achterbannen van verschillende partijen veel verschil van mening is over de gelijke behandeling van homoseksuelen in Nederland. De SGP, bijvoorbeeld, kan slechts op 1 procent van de homostem rekenen. Maar tegelijkertijd is 62 procent van de SGP-stemmers van mening dat homoseksuelen nu evenveel kansen in de samenleving hebben als heteroseksuelen. Onder de achterban van GroenLinks, D66, de Partij voor de Dieren en de SP denkt minder dan 40 procent er zo over.

GroenLinks is volgens hetzelfde onderzoek ook onder jonge kiezers het populairst, met D66, PVV en VVD daar vlak achter. Onder 65-plussers is het CDA veruit de populairste partij. 16 procent van de ouderen is van plan CDA te stemmen. Ouderenpartij 50Plus wordt genoemd door 6 procent van de 65-plussers.

Het onderzoek werd gehouden onder een representatieve groep van 2.832 Nederlanders van 18 jaar en ouder. Het bureau gaat uit van een foutmarge van 1 à 3 procent.

13:37 donderdag 9 maart 2017

PVV-leider Geert Wilders heeft een haarfijn gevoel voor de onderbuik van de gewone man en vrouw. Dat zachte plekje waar het soms onaangenaam borrelt als gekoesterde zekerheden worden bedreigd door de boze buitenwereld; door verkwistende Grieken, baarddragende moslims of met de PvdA samenwerkende VVD'ers. Diezelfde onderbuik dient af en toe ook gekieteld. Enige tederheid maakt dat het imago niet doorslaat van hard in hardvochtig.

Wilders' tedere kant toont hij met katten. Een beproefd recept: katten krijgen op Youtube meer views dan Justin Bieber. Eerst was er poes Lola, ze overleed in 2015. 'Rust zacht lieve schat', twitterde hij destijds. Nu zijn er nieuwe katten. 'En dit zijn onze twee nieuwe lieve poezemeisjes!!', schreef hij vandaag bij een tweet met een foto van twee rode kittens. Het volk mag naamsuggesties doen via poezennamen@gmail.com.

11:43 donderdag 9 maart 2017

De Haagse rechtbank heeft in een kort geding het verzoek afgewezen van Nederlandse stemmers om meer tijd te krijgen voor het terugsturen van hun ingevulde stempas. Onder leiding van D66-kandidaat Eelco Keij (nummer 39, voert campagne voor Nederlandse expats) heeft een groep Nederlanders in het buitenland een kort geding aangespannen tegen de staat. Veel mensen zouden hun stempas dusdanig laat ontvangen dat ze er niet in slagen het ingevulde formulier op 15 maart in Nederland te krijgen of bij de Nederlandse ambassade in het land waar ze wonen.

De klagers verzochten de staat om de verzenddatum als grens aan te houden: alle stempassen met verzenddatum van uiterlijk 15 maart zouden nog moeten worden meegeteld. De Haagse rechter heeft de vordering afgewezen. Het kort geding vond dinsdag plaats, de uitspraak volgde binnen twee dagen. Een verdere toelichting van de rechtbank ontbreekt nog. D66'er Keij schrijft op zijn site: 'Deze uitspraak zal juridisch best kloppen, maar het negeert de praktijk totaal. Die stembiljetten komen nu echt niet sneller aan: het probleem wordt gewoonweg niet opgelost.'

Nederlandse expats die problemen ondervinden bij het stemmen kunnen op zijn site hun ervaringen delen.

06:53 donderdag 9 maart 2017

Goedemorgen!

Over 6 dagen worden de Tweede Kamerverkiezingen gehouden. In dit blog praten we u elke ochtend bij over wat er allemaal speelt in en rond de campagne.

Mark Rutte wil geen haast maken met de wet voor voltooid leven: wat hem betreft wordt dit niet in de volgende kabinetsperiode geregeld. In een interview met het Nederlands Dagblad stelt de premier dat hij aanvankelijk tegen deze wet was, en er nog steeds over twijfelt. ‘Bij dit soort grote onderwerpen volg ik de lijn: bij twijfel niet doen’, aldus Rutte. ‘Tegelijk hebben we in respectvolle discussies in het kabinet besproken dat er inderdaad mensen zijn – dat kan ik niet ontkennen – die niet onder de Euthanasiewet vallen, en die wel hun leven voltooid vinden.’

Rutte wil daarom dat ‘nu echt even de tijd wordt genomen’ rond dit onderwerp, terwijl het VVD-verkiezingsprogramma wel pleit voor stervenshulp bij voltooid leven. In de Kamer kwam het verzet (+) van CDA, ChristenUnie en de SGP, en twijfelden alleen de PVV en de SP.

06:53 donderdag 9 maart 2017

Vanavond is het zover: Jesse Klaver treedt dan in de voetsporen van Hans Teeuwen en André Hazes junior. Zeker 5000 mensen komen vanavond naar de concertzaal Afas Live in Amsterdam om te luisteren naar de lijsttrekker van GroenLinks. Een politicus die als een popster volle zalen: verslaggevers Gijs Herderscheê en Sammie Peters noteren wat het de partij oplevert (+).

Lodewijk Asscher (PvdA) zal het Klaver in ieder geval niet nadoen. ‘Het is niet de vraag waar het Asscher-effect blijft, het is de vraag of het überhaupt bestaat en of het niet één grote wensdroom is van een partij in grote nood’, schrijft onze columnist Bert Wagendorp (+).

Sharon Dijksma vertelde gisteravond bij Pauw en Jinek dat het de PvdA 'helemaal niet tegenzit’ tijdens deze campagne. Ze denkt dat het tijdens de vorige formatie wel heeft uitgemaakt dat er geen vrouw bij betrokken is geweest. ‘Het is toch een testosteronclubje op zo’n moment.’

06:48 donderdag 9 maart 2017

Zegt u het maar: meer of minder immigratie? Moeten de grenzen dicht? Nemen we alleen ‘kansrijke immigranten’ op zoals VNL wil? Of kan Nederland nog veel meer vluchtelingen opvangen als we het goed regelen, iets waar GroenLinks zich hard voor maakt? Er valt heel wat te kiezen, blijkt uit dit verhaal (+) van Remco Meijer.

Verslaggever Ariejan Korteweg reisde af naar de Bijlmer, waar kandidaat-Kamerleden met een Surinaamse achtergrond zich verzamelden. ‘Wat had de argeloze kijker kunnen genieten als deze bijeenkomst was uitgezonden in plaats van dat in een keurslijf gehesen Carré-debat’, schrijft hij (+). ‘Omdat het bruiste en overkookte, omdat er misbaar was en verzoening en mooie beweging.’

12:24 woensdag 8 maart 2017

De SP en de PVV gaan elkaar woensdag met filmpjes en websites te lijf. Je zou denken dat het electoraat van de PVV en de SP mijlenver uit elkaar ligt en er dus wel andere partijen zijn waar zij de pijlen op willen richten: zo heeft de SP gezworen niet met de PVV te gaan regeren omdat de verschillen ‘te groot’ zijn. Toch is er een grote groep potentiële kiezers die tussen deze twee partijen zweeft, en de partijen doen hun best om deze naar zich toe te trekken.

Dinsdag heeft de PVV een video gelanceerd die begint met de tekst: ‘SP-leider Roemer beweert dat de angst voor de islam u is aangepraat’ (wat hij onlangs zei in een interview met de Volkskrant). Hierna legt de PVV uit waar de islam volgens hen voor staat. Doodstraf voor afvalligheid bijvoorbeeld, of dat vrouwen de helft minder waard zijn dan mannen. Daaruit moet duidelijk worden dat angst voor deze religie wel degelijk terecht is, en Roemer er dus faliekant naast zit.

De SP reageert met de website watstemtwilders.nl. Hierop stelt de partij dat Wilders een man is van ‘harde verwijten en grote beloftes’ en licht ze zijn stemgedrag in de Kamer van de afgelopen jaren uit. Hieruit moet blijken dat Wilders ‘nog altijd de VVD’er is die hij vroeger was, maar dan geradicaliseerd’.

06:10 woensdag 8 maart 2017

Goedemorgen!

Over 7 dagen worden de Tweede Kamerverkiezingen gehouden. In dit blog praten we u elke ochtend bij over wat er allemaal speelt in en rond de campagne.

Het gaat niet echt lekker, als ze je bij elk interview vragen naar de slechte peilingen, zoals Lodewijk Asscher nu overkomt. Een historische afstraffing voor de PvdA komt steeds dichterbij, dat kan Sharon Dijksma ook niet meer ontkennen. 'Het is een uphill battle', zei de nummer vier van de partij gisteren bij weer een bijpraatsessie met de steeds sceptischer wordende parlementaire pers. Even later: 'We roeien tegen de stroom in. Dat is gewoon zo.'

Het leidt vooralsnog de aandacht af van de VVD, schrijft politiek verslaggever Frank Hendrickx, maar ook deze regeringspartij komt niet ongeschonden door de campagneweken heen. De VVD staat weliswaar op kop in de laatste peilingen (net iets boven de PVV), maar het partijbestuur zette voor deze verkiezingen nog in op vijftig zetels; in de Peilingwijzer staat ze nu op de helft.

06:10 woensdag 8 maart 2017

In dezelfde Peilingwijzer zweeft nieuwkomer Denk nog altijd rond de twee zetels. Welke snaar raakt de partij? Waarom lijken migranten massaal weg te lopen bij gevestigde partijen, waar toch ook politici met een niet-westerse afkomst actief zijn? En hoe kijken ze aan tegen de ferme taal van Denk en de filmpjes vol aantijgingen? Omdat daar nog geen onderzoek naar gedaan is, trok de Volkskrant het land in. Tien mensen die bij de verkiezingen op Denk gaan stemmen vertelden waarom hun keuze op deze nieuwe partij zal vallen.

Ondertussen draait de campagne op volle toeren. Gisteren mochten lijsttrekkers elkaar complimenten geven bij het Jeugdjournaal van de NOS. Mark Rutte vertelde daar ook wat hij het leukst vond aan zichzelf: zijn haar. Het spektakelstuk van de komende uitzending (zaterdag van zeven tot acht uur op NPO3 – is Torentje Prik. Lees hier wie er bij deze variant op Ezeltje Prik een beetje smokkelde.

06:10 woensdag 8 maart 2017

Voor Geert Wilders (afwezig bij de meeste debatten, maar wél aanwezig bij het Jeugdjournaal), begint de campagne deze week pas goed. Vandaag demonstreert hij om 10.00 bij de Turkse ambassade en daarna gaat hij flyeren in Breda. Gisteren kwam zijn interview met Libelle-tv online ('Trump heeft in een week tijd meer gedaan voor de veiligheid van zijn land dan Rutte en Merkel tijdens hun hele politieke carrière'), en vandaag staat hij ook in de Story en de Privé. Hij blijkt een ‘enorme hekel’ te hebben aan Tunahan Kuzu van Denk (Story) en zegt blij te zijn dat hij geen kinderen heeft (Privé). Die zouden door alle beveiliging waar hij mee te maken heeft, geen leven hebben.

Je zou het bijna niet geloven, maar de Zendtijd voor Politieke Partijen (elke werkdag om 12.57 en 17.57 uur op NPO 1) trekt deze weken nog dagelijks bijna een miljoen kijkers (bij elkaar opgeteld). Recensenten van de Volkskrant bekeken 25 campagnespotjes van 25 partijen en geven hun oordeel. Niet over de inhoud, maar over de vorm.

22:06 dinsdag 7 maart 2017

De PVV is de koppositie in de peilingen kwijtgeraakt aan de VVD. Op Peilingwijzer, de website die alle peilingen combineert, is de PVV gezakt naar 21 tot 25 geschatte zetels. De VVD is nagenoeg stabiel gebleven op 24 tot 28 zetels en streeft daarom de PVV voorbij.

Wilders¿ partij is vooral gedaald in de peiling van Maurice de Hond, zegt de maker van de Peilingwijzer, politicoloog Tom Louwerse, tegen NOS. Wilders kreeg lange tijd relatief veel hypothetische zetels toebedeeld van De Hond, maar heeft nu ook daar een daling ingezet.

Peilingwijzer legt niet bloot waarom het goed of slecht gaat met partijen. Of Wilders¿ daling te maken heeft met zijn afwezigheid bij radio- en televisiedebatten blijft speculeren.

CDA, D66 en SP doen het goed doen bij de Peilingwijzer.

15:57 dinsdag 7 maart 2017

Hij is binnen, de eerste belangrijke peiling na het Carrédebat van afgelopen zondag. En hij komt van EenVandaag. Teleurstellend nieuws voor Henk Krol, Sybrand Buma en Jesse Klaver, de lijsttrekkers met de beste recensies van de critici: het effect op het daghumeur van de kiezers lijkt gering. Groenlinks stijgt één zetel (tot 16) in vergelijking met vorige week, het CDA ook (tot 20). 50Plus blijft hangen op 5.

Het totaalbeeld blijft onveranderd. VVD en PVV winnen ieder twee zetels en blijven samen aan kop met 24. Het CDA volgt op 20. Daarna op enige afstand het middenveld met D66, SP en GroenLinks. Maar alles blijft binnen de foutmarges en kan in de volgende peiling dus alweer anders zijn. Als er één verliezer is in het EenVandaag-opiniepanel dan is het Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren. Zij stuntte vorige week nog met 7 gepeilde zetels maar zakt nu weer terug naar 4. Haar optreden in Carré is kennelijk niet iedereen bevallen.

Kijk hier voor de volledige zetelverdeling bij EenVandaag.

15:12 dinsdag 7 maart 2017

Er is weer iets geschrapt van de toch al beknopte campagneagenda van de PVV. Maar dit keer is het niet Geert Wilders die heeft afgezegd, het dierenasiel in Zaandam waar hij donderdag zou langskomen heeft het bezoek afgeblazen. ‘De dieren en onze medewerkers hebben geen politieke kleur’, zegt Louise Verra, de voorzitter van Dierenzorg. 'Maar het moet wel veilig blijven.'

Zij werd vorige week benaderd door Dion Graus van de PVV en Verra vond het prima dat de partij langs zou komen. ‘We hebben tenslotte de dierenpolitie en het dierenalarmnummer aan hem te danken.’ De vrouw benadrukt dat het niet ging om een campagnebijeenkomst, maar een werkbezoek: de hekken zouden dicht blijven en medewerkers mochten geen selfies maken of over politiek praten.

‘Maar helaas was niet iedereen het daarmee eens’, vertelt Verra over de telefoon. ‘Er werd een demonstratie aangekondigd door een antifascistisch actiefront, medewerkers werden onheus bejegend en we kregen zulke lelijke mails dat ik de veiligheid van onze dieren en mensen niet meer kan garanderen.’

Wilders is nog wel van plan morgen bij de Turkse ambassade te demonstreren tegen de komst van de Turkse minister van Buitenlandse Zaken. Die wil in Nederland campagne voeren voor het referendum over de uitbreiding van de macht van president Erdogan. Later op de dag gaat Wilders flyeren in Breda.

06:22 dinsdag 7 maart 2017

Goedemorgen!

Over 8 dagen worden de Tweede Kamerverkiezingen gehouden. In dit blog praten we u elke ochtend bij over wat er allemaal speelt in en rond de campagne.

Premier Rutte kreeg gisteravond bij Pauw & Jinek een horde woedende Groningers over zich heen, die het gevoel hebben dat hun provincie als een ‘koloniaal wingewest’ wordt misbruikt. Rutte kon zijn zinnen bijna niet afmaken, omdat mensen hem telkens onderbraken. Hij had zichtbaar moeite met de situatie, maar bleef kalm en zei dat hij de woede begreep. Het maakte de Groningers alleen maar bozer. Ze eisen dat de gaswinning naar nul gaat, maar dat gaat niet, reageerde de premier. ‘Dan zit heel Nederland in de kou.’

06:22 dinsdag 7 maart 2017

Hij was niet de enige politicus die gisteravond op televisie te zien was. Het doet televisierecensent Hannah Bervoets denken aan een sushirestaurant, waarbij de lijsttrekkers voorbij komen op zo’n lopende band, onder plastic kapjes. ‘Je kunt ze niet ruiken en weet niet precies wat erin zit, al zijn er een paar exemplaren die er aantrekkelijk uitzien. Vanaf je kruk is het moeilijk te beoordelen wat de cruciale verschillen zijn.’

Emile Roemer is een van die lijsttrekkers, en hij ziet wel voor zich dat de SP na de verkiezingen gaat regeren, vertelt hij in een groot interview met de Volkskrant. Waarom hij denkt dat hij een betere premier zou zijn dan Rutte? 'Omdat ik me aan mijn woord houd. Omdat ik voor heel Nederland mijn best doe en niet alleen voor een klein gedeelte. Omdat ik betrouwbaarder ben. Dat is wel genoeg hè? Ik moet niet naast mijn schoenen gaan staan.'

Zegt u het maar: wilt u meer of minder belastingen? Verslaggever Robert Giebels legt alle voorstellen van de politieke partijen naast elkaar. Op welke coalitie u moet hopen als u stemt met de portemonnee, leest u hier.

06:22 dinsdag 7 maart 2017

Nog even over het Carrédebat van zondagavond: er is veel kritiek op presentatrice Diana Matroos. Ze zou vooringenomen zijn geweest en mensen niet hebben laten uitpraten. Nadat Henk Krol (50Plus) vier minuten over haar heen denderde, matigde ze haar toon, maar dat was haar niet opgelegd door RTL. 'Het kan zijn dat ze haar toon heeft aangepast omdat ze aan de zaal hoorde dat het iets te fel was', zegt hoofdredacteur Harm Taselaar. 'Maar wij hebben niet ingegrepen.'

Vanmiddag kunnen we voor het eerst zien of het Carré-debat effect heeft gehad op de peilingen. Dan komt EenVandaag met de eerste peiling die is gehouden na het debat.

Ondertussen is er, naast nepnieuws, ook zoiets als neppeilingen. Met zijn zelfverzonnen huisvlijt introduceert Bart Monsma uit Zwijndrecht deze verkiezingsperiode dit fenomeen. Hij verspreidt ze via meerdere twitteraccounts en een gelikte website. Als hij na het sporten een biertje drinkt met zijn vrienden en drie van hen zeggen best eens op Thierry Baudet te kunnen stemmen, dan past Monsma zijn peiling hierop aan.

04:51 maandag 6 maart 2017

Goedemorgen!

Over 9 dagen worden de Tweede Kamerverkiezingen gehouden. In dit blog praten we u elke ochtend bij over wat er allemaal speelt in en rond de campagne.

Tijdens het Carré-debat gisteravond, trad premier Mark Rutte voor het eerst deze campagne aan bij een tv-debat. Door een ongunstige loting stond CDA-leider Buma ineens het verhaal te vertellen waar Rutte mee hoopte te scoren, schijft Frank Hendrickx in zijn analyse. Terwijl Rutte zich presenteerde als de kalme staatsman met internationale ervaring, bleef Buma gretig drukken op de zwakke plek van Rutte: betrouwbaarheid.

PvdA-leider Asscher, voor wie het toch al erop of eronder was, kreeg het zwaar te verduren. 'Tien dagen te gaan, waar blijft het Asscher-effect?' werd hem gevraagd.

Terwijl de lijsttrekkers elkaar probeerden af te troeven, deed een factcheckteam van de Volkskrant hard z'n best om al die beweringen live te controleren en te voorzien van duiding. Hoe zit het bijvoorbeeld met het Nederlandse volkslied? Is het Wilhelmus echt het oudste volkslied ter wereld, zoals Buma zegt?

04:51 maandag 6 maart 2017

Voordat de lijsstrekkers naar Carré reden, was een aantal van hen nog op de redactie van De Telegraaf om hun eigen verkiezingskrantje maken. Het resultaat zit als katern maandag in het ochtendblad. Verslaggever Joost de Vries tekende op hoe het er aan toeging: ‘Geert Wilders moet kiezen uit een stapel bijna identieke foto's van zichzelf achter zijn bureau. Hij wil lachend in de krant. 'Vriendelijk is het leukst', onderbouwt hij zijn keuze. 'Anders wordt het allemaal zo zwaar.'’

Ondertussen blijkt er een bloedbad te zijn aangericht onder de Kamergotchi, de app van Arjan Lubach waarbij lijsttrekkers als virtuele huisdiertjes moeten worden verzorgd. In totaal zijn er 1,9 miljoen lijsttrekkers op de app uit een ei gekomen, maar 1,7 miljoen daarvan zijn alweer dood, maakte Lubach gisteren bekend. Op dit moment zijn er nog 32 duizend lijsttrekkers die op de eerste dag zijn gedownload in leven en de best verzorgde lijsttrekker is: Jesse Klaver.

04:51 maandag 6 maart 2017

Hoe moet dat stemmen met dat rode potlood op 15 maart eigenlijk als je blind of slechtziend bent? Sinds de afschaffing van het elektronisch stemmen is er hier nog steeds geen oplossing voor, schrijft Sammie Peters. De ruim 350 duizend visueel gehandicapten mogen iemand meenemen in het stemhokje, maar een deel van de blinden en slechtzienden wil gewoon zelfstandig stemmen.

Zegt u het maar: moet Nederland een sterkere, snellere en modernere krijgsmacht opbouwen met het vermogen om langdurig mee te doen aan militaire missies, of gaan we door op dezelfde weg met een krijgsmacht die weliswaar een steentje bijdraagt aan de strijd in Irak, Mali en Litouwen, maar die ook kampt met een groot gebrek aan materieel, onderhoudspersoneel en munitie, waardoor militairen tijdens oefeningen soms 'pang pang' moeten roepen. Lees hier (+) waar de verschillende partijen staan. (En lees hier de eerdere afleveringen in deze serie over buitenlandbeleid, het klimaat en de zorg.)

06:10 vrijdag 3 maart 2017

Goedemorgen!

Over 12 dagen worden de Tweede Kamerverkiezingen gehouden. In dit blog praten we u elke ochtend bij over wat er allemaal speelt in en rond de campagne.

U kunt tegenwoordig de televisie niet meer aanzetten of er zit wel een politicus aan tafel. Bij Pauw & Jinek opende PvdA-voorman Asscher gisteravond de aanval op CDA-lijsttrekker Buma. Deze zou niets hebben gedaan toen Nederland in een crisis zat, en nu ‘met een grote bek’ campagne voeren. ‘Het land was een rokende chaos. Wij hebben het opgelost’, stelt Asscher. Buma houdt vol dat VVD en PvdA nu mooie beloften doen, terwijl ze al vier jaar beter beleid hadden kunnen voeren.

Nog een terugkijktip: in Nieuwsuur werd Alexander Pechtold (D66) gisteren geconfronteerd met een 57-jarige man die wel klaar was met zijn leven. Hij vroeg zich af waarom D66 met haar initiatiefwet over stervenshulp bij ‘een voltooid leven’ een leeftijdsgrens van 75 jaar instelt. ‘Ik wil nu’, zei hij. ‘Dat is heftig’, reageerde Pechtold. Hij hoopt het in de toekomst bespreekbaar te kunnen maken. De samenleving is daar volgens hem nu nog niet aan toe.

06:10 vrijdag 3 maart 2017

Zegt u het maar: moet Nederland met haar buitenlandbeleid vooral inzetten op het eigen economische- en veiligheidsbelang, of gaat het vingertje ook omhoog als er mensenrechten worden geschonden? Er valt nogal wat te kiezen uit de buitenlandplannen van politieke partijen. Lees hier waar de verschillende partijen staan. (En lees hier de eerdere afleveringen in deze serie over het klimaat en de zorg.)

Met het programma Lubach op zondag is de politieke satire weer terug. Kees van Kooten noemt zijn navolger in dit artikel 'een humoralist', een mengvorm van humor en moraal . Volgens de 75-jarige Van Kooten heeft Lubach helemaal zijn draai gevonden ‘als een type dat geen type is’.

De SP houdt er ondertussen serieus rekening mee dat ze na de verkiezingen in de regering kan aanschuiven. Het AD heeft interne documenten in handen gekregen, waarin de partij zich buigt over de vraag hoeveel een SP-minister zelf van zijn salaris mag houden. 'Premier Roemer gaat zijn loon afdragen', kopt de krant. De SP wil geen gelukzoekers op het pluche en daarom moet iedereen met een bestuursfunctie een fors deel van zijn salaris afstaan. De partij is er nog niet uit hoeveel van het ministerssalaris van 157.000 euro naar de partijkas moet worden overgemaakt.

06:10 vrijdag 3 maart 2017

Het is een verkiezingsthema dat niet zo heel erg leeft, maar Norbert Klein, lijsttrekker van de Vrijzinnige Partij (VP), maakt zich er toch maar mooi hard voor. Hij wil dat de universele grondtoon wordt aangepast. Dat is laagste toon die wordt voortgebracht door een trillingsbron, zoals een instrument, schrijft politiek verslaggever Ariejan Korteweg. Het universum zou als het ware een grondtoon van 432 Hertz afdwingen - 432 trillingen per seconde. Dan is er harmonie, dan zijn de mensen volgens experts die de VP naar voren schuift op hun best. Terwijl de grondtoon die wij hanteren, met name om instrumenten te stemmen, 440 Hertz is.

Het Oekraïnereferendum is een hoofdpijndossier voor veel politici, maar D66-lijsttrekker Alexander Pechtold zegt in een interview met de Volkskrant dat met ‘het inlegvelletje’ van Rutte zoveel aanpassingen zijn gemaakt dat het ‘nee’ nu in het verdrag is vertaald. ‘Een bizarre uitspraak’, reageert Pieter Omtzigt van het CDA, ‘want zelfs de regering geeft toe dat er niets aan de tekst van het verdrag is gewijzigd’. Wij hebben voor u gecheckt hoe het nu echt zit.

06:32 donderdag 2 maart 2017

Goedemorgen!

Over 13 dagen worden de Tweede Kamerverkiezingen gehouden. In dit blog praten we u elke ochtend bij over wat er allemaal speelt in en rond de campagne.

Campagnevoeren is een vreemd soort topsport: er zijn bijeenkomsten in het land, optredens voor de media en vanaf de achterbank in de auto moeten er vele vragen via Facebook of andere social media worden beantwoord. Maar soms eist het zijn tol. Een naar verluidt vermoeide Henk Krol liet afgelopen dinsdag weten dat hij zijn campagne een tandje lager zou zetten (waarop hij toch weer flyerend op pad ging, dus ook dit keer is bij Krol niet helemaal duidelijk hoe het precies zit.)

Het werpt toch de vraag op of politici er wel verstandig aan doen om zich het vuur uit de sloffen te lopen. Relaxt naar de finish wandelen is misschien wel verstandiger.

06:31 donderdag 2 maart 2017

Wat dat betreft doet Wilders het rustig aan: hij gaat wel weer campagnevoeren, maar houdt de agenda overzichtelijk. Het is onduidelijk of Wilders weer vertrouwen in zijn beveiliging heeft (want dat was na alle onthullingen over zijn beveiligers vorige week nog de reden om zijn campagne stop te zetten) of dat hij is geschrokken van het gestaag dalende aantal zetels in de peilingen, maar ‘we gaan weer het land in’, liet de PVV gisteren in een persbericht weten. ‘De kiezer wil ons zien en wij de kiezer ook.’ Hij gaat flyeren in Breda, Valkenburg en Heerlen, en bezoekt ergens in het land ‘een dierenasiel’.

In de partij van Henk Krol speelt ondertussen nog een heel ander drama: de nummer twee van de partij, Leonie Sazias, heeft darmkanker, meldt de Telegraaf. Ze ‘wilde zó graag in de aanloop van de Tweede Kamerverkiezingen vlammen, net als vroeger op televisie toen ze zo’n geliefde televisiepresentatrice was’, maar heeft noodgedwongen al haar politieke activiteiten stopgezet.

06:31 donderdag 2 maart 2017

Wat ondertussen ook begint op te vallen: Mark Rutte heeft werkelijk overal vrienden. Gaat de discussie over drugs, dan vertelt hij over zijn vrienden ‘met kinderen van 17, 18 jaar oud die verslaafd zijn aan deze rotzooi’ en gaat het over problemen in de Marokkaanse gemeenschap, dan vindt hij ‘het altijd een moeilijk gesprek met mijn vrienden van Marokkaanse afkomst’. Rutte heeft ook Antilliaanse vrienden als het over Zwarte Piet gaat en spreekt op verjaardagen vrienden die net hun baan kwijt zijn of hun huis willen verkopen. Verslaggever Frank Hendrickx zette alle VVM (Vrienden Van Mark) op een rij.

Buma wordt overigens nooit in het rijtje VVM genoemd, en dat terwijl deze lijsttrekker toch zo’n bijzonder gevoel voor humor heeft. Verslaggever Ariejan Korteweg verdiepte zich hierin. ‘De Bumagrap is droog als woestijnzand en verlaat een mond die strak is als de gleuf van een spaarvarken. Een stiff upperlip tussen hangende hoeken. Nooit lachen om de eigen grappen, ondoorgrondelijk blijven - daar begint alles mee.’

08:23 woensdag 1 maart 2017

Goedemorgen!

Over 14 dagen worden de Tweede Kamerverkiezingen gehouden. In dit blog praten we u elke ochtend bij over wat er allemaal speelt in en rond de campagne.

Eén van de grote thema¿s deze verkiezingen is de zorg en Volkskrantverslaggever Gijs Herderscheê zet vandaag voor u op een rij wat de partijen hier straks mee willen. Hoeveel geld wordt er uitgetrokken en op wie moet u stemmen als u ook vindt dat het eigen risico omlaag moet?

Elitesoldaten nemen de beveiliging rond Wilders over, meldt de Telegraaf. Militairen van de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten (en dat zijn mensen die diplomaten en politici beveiligen in landen als Irak en Afghanistan) nemen gaandeweg het werk over van de Dienst Bewaken en Beveiligen. Vorige week bleek dat er vanuit deze laatste dienst vertrouwelijke informatie was gelekt, waarop Wilders besloot geen campagne meer op straat te voeren.

08:23 woensdag 1 maart 2017

Verslaggever Toine Heijmans was in Arnhem, waar Mark Rutte een campagneoptreden had bij lezers van het dagblad De Gelderlander. Zij hebben allemaal vragen aan de VVD-leider, die ze netjes hebben uitgeprint. Hoe het dan gaat? Een vraag over de inburgeringsplicht wordt ‘woesj, woesj' opgelost met Jackie Chan-achtige taalbewegingen. Dan is er de kwestie over de tol die ze willen heffen op de A15 terwijl premier Mark zo tégen tol is, dus, 'ik ben niet dol op tol, maar als je de middelen niet hebt om de weg aan te leggen moet je nadenken over hoe je dat doet.' Een dubbele flikflak. Alweer.

Op Valentijnsdag riep Kees van der Staaij (SGP) mensen op om ook eens voor je partner te stofzuigen, vandaag vraagt hij in een paginagrote advertentie om ouderen 'niet uit te schakelen, maar juist naar hun levenservaring te luisteren': ‘En als het einde nadert? Wat is het mooi als ouderen zeggen: Mijn tijden zijn in Gods hand. Als dat besef verdwijnt, kan het zomaar uit de hand lopen.’

08:23 woensdag 1 maart 2017

VNL-voorman Jan Roos botste gisteravond in het programma Pauw & Jinek flink met presentatrice Eva Jinek en werd daarna in de hoek gezet door Alexander Pechtold (D66). Roos stelde in reactie op een vraag van Jinek dat hij voorheen bij de omroep Powned nooit journalist was, maar satire bedreef. ‘Als journalist, en dat kan ik u ook aanraden, zou je toch enige vorm van objectiviteit moeten hebben’, beet hij Jinek toe. Kort daarna noemde Pechtold het ‘hypocriet’ dat Roos enerzijds opkomt voor homoseksuelen die weer hand in hand over straat willen kunnen lopen, maar tegelijkertijd allerlei homofobe grappen maakt. Als hij bij Powned net doet of hij een grote journalistieke onthulling heeft en vervolgens komt met het verhaal dat Mark Rutte een vriend zou hebben, is dat volgens Pechtold ‘beneden alle niveau’.

Kijk de beelden hier terug.

06:42 dinsdag 28 februari 2017

Goedemorgen!

Honderden mensen stonden gisteravond in de rij om Gert-Jan Segers, voorman van de ChristenUnie, in Leiden in gesprek te zien met Arjen Lubach. Wat betreft Lubach verdwijnt God uit de openbare ruimte, en zéker uit het onderwijs. Hij vroeg Segers of mensen die in elfjes geloven ook een eigen school mogen krijgen. Segers noemde dit een ‘ridicule vergelijking’, maar Lubach hield vol: ‘Als het nou een heel oud Mongools geloof is, met 30 duizend goden, die ze elfjes noemen, die al het brood bakken… mag het dan wel?’ Segers antwoordde dat er binnen de grenzen van de wet heel veel mogelijk is. 'Mijn concept van vrijheid is dat je ook ruimte geeft aan opvattingen die je soms absurd en belachelijk vindt. En die vrijheid gaat heel ver.’ Lubach: 'Yes, we mogen onze elfjesschool starten!'

06:42 dinsdag 28 februari 2017

Er waren gisteravond nog meer politici op pad. Jesse Klaver (GroenLinks) had een bijeenkomst in Leiden, waar hij verkondigde dat een nieuw kabinet voor de helft uit vrouwen moet bestaan. Hij vond het ‘niet normaal’ dat hij alleen met mannelijke lijsttrekkers moet debatteren. Iets later op de avond struikelde Henk Krol (50Plus) weer over zijn eigen woorden. In een poging om de verwarring rond zijn plannen voor de AOW-leeftijd weg te nemen, verwarde hij bij het programma Pauw & Jinek gisteren twee keer de WAO met de AOW.

Er wordt ook nog steeds teruggeblikt op het verkiezingsdebat van zondagavond. Hét moment bleef hier eigenlijk uit, schrijft politiek redacteur Frank Hendrickx. ‘Een verkiezingsdebat draait vaak om één veelzeggend fragment. Zo'n beslissend moment bleef zondag achterwege, maar soms wordt het belang van een debat pas later duidelijk.’

U kunt hier lezen wat de zwevende kiezer van het debat vond, en hier wie die nee-schudders achter Buma op de tribune waren. De NRC schrijft dat een klein clubje fanatiekelingen tijdens het debat op Twitter driftig probeerde om een positieve buzz te creëren rond hun favoriet en vooral om tegenstanders af te fakkelen.

06:42 dinsdag 28 februari 2017

Wilders vindt een heleboel dingen niet leuk. Het programma Nieuwsuur bijvoorbeeld, waar hij donderdag eigenlijk zou aanschuiven. Doet hij toch niet, omdat de PVV heeft besloten ‘alleen maar dingen te doen die we leuk vinden, en dit vinden we niet leuk’, liet zijn woordvoerder weten. Carnaval vindt Wilders normaal gesproken wél leuk (toen hij zich een paar weken geleden via Twitter afmeldde voor het RTL-debat, liet hij weten nu lekker carnaval te kunnen gaan vieren), maar de praalwagen in het Duitse Düsseldorf waarop hij samen met Marine Le Pen, Donald Trump en Adolf Hitler prijkte, vond hij ‘ziek’. ‘Blond ist das neue Braun’ stond er onder de grote nagemaakte hoofden.

Denk vindt het trouwens ook niet leuk meer. De Friese GGZ-afdeling die deze naam draagt krijgt dagelijks zoveel boze mailtjes die bedoeld zijn voor de politieke partij met dezelfde naam, dat de zorgorganisatie een naamsverandering als enige oplossing ziet.

Verder vertelt journalist Bas Haan in een interview over zijn onthullingen rond de Teevendeal. 'Rutte wist veel meer dan hij toe wil geven.' Maar ja: 'De premier kán de waarheid niet spreken. Een vervelende situatie, die hem kwetsbaar maakt, maar wel een situatie die hij zelf veroorzaakt heeft.'

05:58 maandag 27 februari 2017

Goedemorgen! Over zestien dagen worden de Tweede Kamerverkiezingen gehouden en terwijl de twee koplopers gisteravond ergens voor de buis zaten, vielen hun achtervolgers elkaar aan in het RTL verkiezingsdebat. In dit blog praten we u elke ochtend bij over wat er allemaal speelt in en rond de campagne.

Het eerste grote televisiedebat is achter de rug, maar de leiders in de peilingen waren daar niet bij. Er zat voor de achtervolgers niets anders op dan elkaar aan te vallen, schrijft Frank Hendrickx in een analyse. ‘Het leek een ideaal moment om de aandacht van het grote contingent twijfelende kiezers te krijgen.’

Het was Emile Roemer die de confrontatie zocht met Jesse Klaver 'ook omdat sommige andere lijsttrekkers er niet zijn'. De SP-leider wilde van de GroenLinks-voorman weten of hij de VVD categorisch zal uitsluiten. Klaver werd duidelijk door de vraag verrast, maar kwam Roemer niet tegemoet: GroenLinks weigert alleen bij de PVV aan te schuiven. ‘Uiteindelijk gaat het in een democratie erom dat je elkaar altijd moet proberen te vinden’, zei Klaver.

05:58 maandag 27 februari 2017

De lijsttrekkers wierpen elkaar tijdens het debat nogal wat voor de voeten. Het Volkskrant factcheck team deed hard zijn best om al die beweringen een beetje bij te houden en te voorzien van feiten en context. Lees hier het live-blog terug.

Het is ook niet wenselijk als partijen elkaar nu al gaan uitsluiten, schrijft Raoul du Pre vandaag in het commentaar van de Volkskrant. ‘De verkiezingsuitslag bepaalt in de eerste plaats wie er straks aan tafel zitten. Het zou goed zijn als de lijsttrekkers de kiezers daarvan ook blijven doordringen.’

Het échte effect van het debat wordt pas in de komende week duidelijk, schrijft de NRC. Het debat gaat een eigen leven leiden in talkshows en kranten en online. ‘Daar worden de spannendste fragmenten herhaald en debat-deskundigen prijzen aan tafel de ene lijsttrekker, en praten de andere juist naar beneden.’

05:58 maandag 27 februari 2017

Dat begint vanavond bij Pauw&Jinek, het nieuwe verkiezingsprogramma waarin Jeroen Pauw en Eva Jinek de komende drie weken dagelijks ‘de verleidingstrucs van de politici’ proberen te tonen. ‘We gaan er heel wat zien, de komende weken’, zegt Jeroen Pauw. ‘Straks zullen we met z'n allen blij zijn dat het weer achter de rug is.’

Het gestuntel rond de verlaging van de pensioenleeftijd vorige week door Henk Krol lijkt 50Plus zetels te hebben gekost. In de peiling van Maurice de Hond is de partij er vier virtuele zetels op achteruit gegaan (van tien naar zes). Daardoor daalde 50Plus ook fors in de Peilingwijzer, het gewogen gemiddelde van verschillende peilingen.

Mark Rutte, één van de twee grote afwezigen bij het debat, liet gisteravond ook nog even van zich horen. Hij keek naar het WK schaatsen en feliciteerde Kaj Verbij met zijn wereldtitel en het record op de 1.000 meter sprint.

De andere grote afwezige, Geert Wilders moest zichzelf dit weekeinde rectificeren. In een interview met de Duitse televisie zei hij dat Pim Fortuyn 'helaas werd vermoord door een radicale moslim'. Even later reageerde Wilders via Twitter op de verbazing die daarover in Nederland ontstond: 'Ik bedoelde Theo van Gogh natuurlijk.'

05:58 vrijdag 24 februari 2017

Goedemorgen!

Over negentien dagen worden de Tweede Kamerverkiezingen gehouden en bij de PvdA blijven ze vertrouwen houden in de wonderbaarlijke wederopstanding. In dit blog praten we u elke ochtend bij over wat er allemaal speelt in en rond de campagne

Lijsttrekkersdebatten: Vriend en vijand zijn het erover eens dat de PvdA cruciale dagen tegemoetgaat, schrijven Frank Hendrickx en Remco Meijer. Vandaag schuift Asscher met acht andere lijsttrekkers aan bij Radio 1. Zondag staat het eerste televisiedebat op de agenda, zonder Geert Wilders en Mark Rutte. 'Onduidelijk blijft wat nou precies de boodschap is', meent een prominente PvdA'er.

05:58 vrijdag 24 februari 2017

Laatste Kamerdag: Voor tientallen Kamerleden was donderdag de allerlaatste dag dat ze moesten vergaderen. Rond elf uur ’s avonds werd de laatste vergadering afgerond, nadat nog was gedebatteerd over de vraag of boeren moeten worden verplicht om hun koeien geregeld de wei in te sturen. Kamervoorzitter Khadija Arib noemde het een ‘bijzonder en weemoedig moment’. ‘Het maakt niet uit hoe lang iemand in de Kamer heeft gezeten. Afscheid nemen van een mooie omgeving als de onze doet pijn.’

Verslaggever Joost de Vries blikt nog eens terug op een Kamer van primeurs, die na 1.618 dagen piepend tot stilstand is gekomen. ‘Een voorzitter gevallen, een niet in Nederland geboren voorzitter gekozen, afsplitsingen bij de vleet.’

Tientallen mensen keren na de verkiezingen niet meer terug naar de Kamer. ‘Ik ben er klaar mee’, zegt Lutz Jacobi. ‘Politici die met me praten en over m'n schouder kijken of er een belangrijker iemand aankomt.’ Lees hier welke bekende gezichten we niet meer gaan zien.

Na de verkiezingen is er op 22 maart nog een officieel afscheid van alle vertrekkende Kamerleden. Een dag later wordt de nieuwe Tweede Kamer beëdigd.

05:57 vrijdag 24 februari 2017

Veiligheid: Geert Wilders gaat de komende tijd geen campagne voeren op straat. Hij 'neemt het zekere voor het onzekere' en stopt voorlopig met alle activiteiten in de buitenlucht vanwege het mogelijke lek bij de Dienst Bewaken en Beveiligen (DBB), die verantwoordelijk is voor zijn beveiliging. ‘Ik wil eerst weten welke informatie over mijn beveiliging is gelekt en aan wie het is doorgespeeld', zegt hij.

Weer die pensioenleeftijd: Vandaag houdt 50Plus nóg een bijeenkomst over haar raadselachtige standpunt omtrent de AOW. Twee hoogleraren zullen op uitnodiging van de partij uitleggen hoe het nu precies zit met die pensioenleeftijd, en waarom die best terug kan naar 65 jaar, maar welk prijskaartje er dan wel aanhangt. Henk Krol is vermoedelijk, net als bij de persconferentie van gisteren over dit onderwerp, afwezig. Dat maakt columnist Sheila Shitalsing niet uit: ‘Van alle opportunisten, meelopers, gelukzoekers, charlatans en verkopers van ingestraald water op wie de politiek zo'n onweerstaanbare aanzuigende werking uitoefent, is Henk Krol mijn favoriet.’

08:06 donderdag 23 februari 2017

Goedemorgen! Over 20 dagen worden de Tweede Kamerverkiezingen gehouden. In dit blog praten we u elke ochtend bij over wat er allemaal speelt in en rond de campagne.

Beveiligingslek: Het is een lek op een wel heel gevoelige plaats: een politiemedewerker bij de Dienst Bewaken en Veiligheid die informatie doorspeelt aan criminelen. De veiligheid van Wilders en het koningshuis zou niet in het geding zijn geweest, maar premier Rutte neemt de kwestie wel hoog op. Het is niet het eerste lekschandaal bij de politie. Wat is er aan de hand? En hoe gaat het nu verder? Lees hier vijf vragen en antwoorden over deze zaak.

Elke stem telt: Iedereen boven de 18 heeft in Nederland kiesrecht, ook mensen met een licht verstandelijke handicap. Politiek verslaggever Ariejan Korteweg ging op bezoek in Huis ter Heide, waar bewoners een korte cursus krijgen over stemmen. ‘Waarom zouden ze geen partij voor mensen met een verstandelijke handicap beginnen?’

Zegt u het maar: Er valt veel te kiezen op 15 maart en vandaag start de Volkskrant met een nieuwe serie over zaken die een politieke keuze kunnen bepalen. Het milieu bijvoorbeeld. Wilt u met de auto of de trein en de fiets naar uw werk? Intensieve veehouderij of natuur? Fossiel of Wind?

08:06 donderdag 23 februari 2017

Factcheck: Jeroen Dijsselbloem is geschrokken van de 'ruige voorstellen' van Jesse Klaver, twitterde hij zaterdag al. 'Voor veel gezinnen vrij rampzalig.' De PvdA-minister doelde op het milieubeleid van GroenLinks, dat gezinnen volgens de PvdA’er honderden euro’s per maand zou kunnen gaan kosten. Maar klopt dat wel? Wij zochten het precies uit.

Kritiek op Krol: Binnen 50Plus is forse kritiek op de manier waarop Henk Krol de eigen AOW-plannen heeft gepresenteerd. Dinsdag maakte hij bekend dat de pensioenleeftijd omlaag kan, maar dan moeten de AOW’ers wel worden gekort. ‘Het is kiezen tussen twee kwaden’, zei Krol geïrriteerd op vragen van journalisten. ‘Dat had hij wel beter kunnen formuleren’, reageert partijvoorzitter Jan Nagel. Krol wordt door de partij inmiddels buiten beeld gehouden, meldt de Telegraaf.

Vandaag gaat alles duidelijk worden: straks is er een persconferentie over de financiële gevolgen van de plannen (maar die wordt volgens de uitnodiging dus niet door Krol gegeven). Morgen volgt nog een presentatie van de hoogleraar die de doorrekening heeft gemaakt.

08:06 donderdag 23 februari 2017

Zieke oudere allochtonen: Ook volgens DENK-lijsttrekker Kuzu worden ouderen gediscrimineerd, maar dan vooral allochtone ouderen. In een livestream van de partij op Facebook suggereert hij dat artsen zieke allochtone ouderen eerder laten sterven.

‘Ik heb van een aantal artsen, medisch specialisten gehoord dat ze signalen krijgen en zelf hebben meegemaakt dat bij ouderen die een allochtone achtergrond hebben de stekker er eerder wordt uitgetrokken dan mensen die geen migrantenachtergrond hebben.’ Het zou vooral komen door de taalbarrière. Als artsen vragen: ‘Knipper met je ogen’, en de patiënt zou dat niet verstaan, zou de arts denken: ‘Dit heeft geen zin meer.’

Buitenlandse media: Het Amerikaanse Politico heeft vandaag een groot portret over Wilders op de website staan, waarin ook zijn broer Paul wordt geïnterviewd. De PVV-leider wordt gepresenteerd als ‘de man die het Trumpisme heeft uitgevonden’.

12:43 woensdag 22 februari 2017

Emile Roemer (SP) en Lodewijk Asscher (PvdA) gaan toch met elkaar in debat bij EenVandaag. Eerder leek ‘een debat op links’ van de baan, maar beide partijen zijn nu alsnog akkoord.

Dat bevestigt EenVandaag. Roemer en Asscher zullen op vrijdag 10 maart met elkaar de strijd aangaan. Op maandag 14 maart zal dan het ‘debat op rechts’ plaatsvinden tussen premier Mark Rutte en PVV-leider Geert Wilders. Eerder wilde Asscher volgens EenVandaag niet met linkse tegenstanders in debat. De vicepremier richtte zijn pijlen toen vooral op Wilders en Rutte en viel juist op met het lanceren van samenwerkingsverbanden met GroenLinks en SP.

De laatste dagen is er al een kentering zichtbaar in die strategie. Zowel Asscher als Jeroen Dijsselbloem is nu zeer kritisch op het verkiezingsprogramma van GroenLinks, de linkse partij die momenteel het grootste is in de peilingen. Volgens Asscher ‘verstopt’ Jesse Klaver de consequenties van zijn milieumaatregelen. Dijsselbloem sprak van ‘stiekeme trucjes’.

Net als de PvdA zal ook de SP risico’s moeten gaan nemen in de laatste weken van de campagne. Beide partijen vertonen tot dusver weinig leven in de peilingen. Roemer zal het debat bij EenVandaag aangrijpen om opnieuw kritiek te uiten op het regeringsbeleid van VVD en PvdA. Hij zei afgelopen weekend in een interview met het FD dat de slechte peilingen van de SP mede te wijten zijn aan de PvdA. ‘De PvdA heeft links aardig verkwanseld. Daar heb ik ook last van.’

Klaver was ook graag in debat gegaan bij EenVandaag, maar hij valt nu buiten de boot.

10:51 dinsdag 21 februari 2017

'Links komt met belachelijke ideeën die we moeten bestrijden', stelt CDA-leider Buma op zijn Facebookpagina. De CDA'er maakt in klare taal duidelijk dat hij niets moet hebben van het geflirt van GroenLinks-leider Jesse Klaver. Klaver hoopt op een 'centrum-links' kabinet met onder meer het CDA en de ChristenUnie. Die kans is niet groot, blijkt uit de reactie van Buma.

'Kijk naar de GroenLinks-agenda met 18 miljard euro aan milieubelastingen, en dan naar onze agenda, ook als het gaat om asiel- en immigratiebeleid. Dat ligt mijlenver uit elkaar. De dagdromen van Jesse Klaver zijn nachtmerries voor de Nederlanders. Alles wat je in de winkel koopt, wordt duurder. Van vlees en vis, tot bloemen en de verpakkingen waarin dat allemaal zit. Je betaalt je straks ongans met zo’n grachtengordellinks programma.'

Ook de SP en de PvdA krijgen een veeg uit de pan. 'Daarnaast zet de SP zichzelf buitenspel door van het nationaal zorgfonds een breekpunt te maken en is Lodewijk Asscher meer bezig met een gevecht met zichzelf dan met de verkiezingsstrijd.' De conclusie van zijn betoog zal niet verbazen: het is vooral zaak dat het CDA groot wordt op 15 maart.

Overigens is Buma ook nog niet bezig met een coalitie over rechts, zegt hij in De Telegraaf. 'Je hebt de kans dat iedereen elkaar nodig heeft. Dan gaat het dus niet over de vraag óf links óf rechts, dan zit je met links én rechts.'

09:41 donderdag 16 februari 2017

Partijen hebben in een aantal gevallen een ander antwoord op stellingen voor de Stemwijzer doorgegeven, dan in hun verkiezingsprogramma staat. ProDemos, de organisatie achter de Stemwijzer, heeft de partijen hierop aangesproken. Soms is het antwoord aangepast, maar niet altijd, meldt de NOS.

Bij de Stemwijzer krijgen mensen 30 stellingen voorgelegd. Door vervolgens op ‘eens’ of ‘oneens’ te klikken, zouden kiezers een idee moeten krijgen over welke partij hun eigen standpunten vertegenwoordigt. Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen vulden 4,85 miljoen mensen deze Stemwijzer in; dit jaar zijn het er inmiddels al meer dan een miljoen.

Partijen gaven vooraf zelf aan ProDemos door met welke stelling ze het eens zijn en geven daar ook een korte toelichting bij. Maar die antwoorden kloppen niet altijd. De PvdA had bijvoorbeeld doorgegeven dat de hypotheekrenteaftrek niet verder moet worden aangetast, maar in het verkiezingsprogramma doet de partij wel twee aanpassingen. Zo wil de PvdA dat het maximale bedrag waarover hypotheekrente kan worden afgetrokken tot 500.000 euro per huishouden wordt beperkt. Een woordvoerder liet weten dat de PvdA niets aan het systeem wil veranderen en daarom ‘eens’ heeft geantwoord. De ‘belastingmaatregel’ betreft volgens de woordvoerder slechts een heel kleine groep met een zeer hoog inkomen.

Bij 50Plus zou het gaan om een vergissing bij een stelling over ontwikkelingshulp. De partij stelt dat er niet méér geld naar ontwikkelingslanden moet, maar verklaart in de toelichting dat Nederland zich zou moeten houden aan de OESO-norm, wat een stijging van het budget zou betekenen. Dit is inmiddels aangepast.

19:27 woensdag 15 februari 2017

Gemeenten mogen toch een computer gebruiken bij het stemmentellen op 15 maart. Tenminste, zolang het apparaat niet verbonden is met internet. Dit heeft minister Plasterk van Binnenlandse Zaken woensdag bekendgemaakt. Gemeenten mogen computerprogramma's als Excel gebruiken als hulpmiddel bij het tellen.

Begin deze maand sloot Plasterk het gebruik van software bij de stemmentelling uit. Dit om er zeker van te zijn dat er straks 'geen enkele schaduw van twijfel' boven de verkiezingsuitslag hangt. De minister doelt daarmee op de dreiging van hacks. Gemeenten spraken daarop de twijfel uit of ze, zonder extra geld of mankracht, alle stemmen wel op tijd geteld krijgen. Plasterk bezweert dat er geen vertraging zal zijn.

Zoals gebruikelijk zullen de stembiljetten met de hand worden geteld door de stembureaus. Wat deze verkiezingen verandert, is dat de gemeenten niet langer software zullen gebruiken om de verzamelde uitslagen die de losse stembureaus aanleveren op te tellen. Wel mogen ze van Plasterk een offline computer inzetten om daar een handje bij te helpen.

07:50 dinsdag 14 februari 2017

De krantenadvertentie als campagne-instrument wordt nog eens heel groot. Na VVD-lijsttrekker Rutte (‘Normaal. Doen.’) en PvdA-lijsttrekker Asscher (‘Wij zijn Nederland’) grijpen vandaag SP-lijsttrekker Roemer en SGP-voorman Kees van der Staaij hun kans om de krantenlezers paginagroot toe te spreken.

Van der Staaij blijft op vertrouwd terrein en benut Valentijnsdag om nog eens te wijzen op de waarde van bestendige liefdesrelaties. De SGP-leider voert al jaren campagne tegen datingsites die oproepen tot vreemdgaan. ‘Vandaag zou ik tegen je willen zeggen: investeer in je relatie!’, aldus Van der Staaij in zijn advertentie. ‘Juist omdat relaties nooit perfect zijn en overal wel eens teleurstelling of verdriet is. Verras je geliefde. Niet alleen met een bos bloemen. Maar ook door een keer de stofzuiger te pakken terwijl je daar eigenlijk een hekel aan hebt. Of je partner onverwacht mee uit eten te nemen. Zeg eens gewoon wat je in hem of haar waardeert. Geef elkaar het beste van je tijd.’

Emile Roemer snijdt een heel ander onderwerp aan op de achterpagina van de Volkskrant: de afschaffing van de marktwerking in de zorg, hét SP-campagnethema in de aanloop naar de verkiezingen. Het SP-logo ontbreekt overigens, want de partij is al maanden bezig met de vorming van een brede maatschappelijke beweging die de revolutie in de zorg moet afdwingen. Dan kan al te veel partijkleur alleen maar tegenwerken. De actie leidde eerder al tot 250.000 steunbetuigingen via www.nationaalzorgfonds.nl en resulteert vandaag in een lange reeks namen van BN’ers die ook af willen van de verzekeraars en het eigen risico: van Willeke Alberti , Hans van Breukelen en Hans Dulfer tot Gerard Joling, Geert Mak en Edwin Rutten.

Opvallende afwezigen: de lijsttrekkers van andere partijen die inmiddels ook pleiten voor afschaffing van het eigen risico en minder marktwerking. Zoals 50Plus-voorman Henk Krol en PvdA-lijsttrekker Asscher. Zó breed mocht de beweging kennelijk ook weer niet worden.

02:45 vrijdag 10 februari 2017

Onder het motto ‘Wij zijn Nederland’ roept een groep maatschappelijk betrokken Nederlanders onder aanvoering van PvdA-leider Lodewijk Asscher op ‘onze vrijheid, onze rechtsstaat, onze verzorgingsstaat’ te beschermen ‘nu die grondvesten onder vuur liggen’. Zij doen dat in een door de PvdA gefinancierde paginagrote advertentie in de Volkskrant. Onder de ondertekenaars zijn Aldith Hunkar, Foppe de Haan, Maarten van Rossem, Howard Komproe, rabbijn Awraham Soetendorp en een reeks (voormalige) PvdA-kopstukken.

Zij roepen andere Nederlanders op hun manifest te tekenen via wijzijnnederland.nu. In dat manifest keren zij zich tegen ‘het geschreeuw’ en de verharding van het maatschappelijk debat in de aanloop naar de verkiezingen van 15 maart. ‘Het is tijd om onze stemmen te laten horen (…) Want Nederland is van ons allemaal. Onze vrijheid, onze rechtstaat, onze verzorgingsstaat. Ze zijn er voor ons allemaal. En dus staan we op als die grondvesten onder vuur liggen. Beschaving is het waard om pal voor te staan. En dus zeggen wij met heldere stem: Nederland, maak je los uit de traditie van Brexit en Trump. Door niet pas op te staan als het te laat is.’

Een woordvoerder van de PvdA benadrukt dat het initiatief veel breder gedragen wordt dan alleen binnen de PvdA. Met de advertentie hoopt de partij de actie een vliegwieleffect te geven. In januari koos coalitiepartner VVD al voor een open brief aan de kiezers in de Doe-normaaladvertentie van Mark Rutte in alle ochtendbladen.

18:25 donderdag 9 februari 2017

De VVD-top distantieert zich van uitlatingen van het eigen Tweede Kamerlid Ybeltje Berckmoes over het ontstaan van een ‘Eurabia’ in West-Europa. Zij riep vandaag in een interview met BNR op de grenzen te sluiten voor ‘angry young men’ uit Afrika en het Midden-Oosten. ‘Dat mengt gewoon niet, daar moeten we onze grenzen goed tegen afschermen.’

'De wijze waarop zij dit zegt, verklaart waarom ze niet op de lijst staat', reageert fractieleider Zijlstra bij BNR. ‘Wij maken ons ook zorgen over de migratiestroom naar ons land, maar de kwalificaties die zij daar vervolgens aan geeft, dat zijn niet de onze’, licht zijn woordvoerder later afgemeten toe.

Berckmoes werd eerder door de Volkskrant uitgeroepen tot het minst opvallende Kamerlid van de afgelopen periode. Zij had een kleine portefeuille en trad nauwelijks op in debatten. Maar vandaag op BNR mengde zij zich onverwacht met kracht in het immigratiedebat en tegen ‘de vermenging van culturen’ die zij in ‘Eurabia’ ziet ontstaan.

Berckmoes: ‘Je ziet een vermenging van culturen die niet mengen. Dat is eeuwenoud, dat elkaar de hersens inslaan vanwege het geloof. President Trump zou zeggen: it’s a fact (…) Ik aard niet in een land als Saoedi-Arabië. Daar moet je mij niet neerzetten, dan word ik acuut depressief. Ik kan me goed voorstellen dat als een sjeik, whatever, hier wordt neergezet, dat ie denkt: wat een raar land, hier pas ik niet. En zo is het, maar we hebben moeite dat tegen elkaar te zeggen.’

Hoewel de VVD al jaren pleit voor een zeer streng vreemdelingenbeleid (inclusief de mogelijkheid om in Nederland asiel aan te vragen), distantieert de partij zich nu razendsnel van Berckmoes’ toon. De term ‘Eurabia’ behoort tot het politieke idioom dat tot nu toe was voorbehouden aan de PVV van Geert Wilders. Die reageerde vanmiddag ook: ‘Ik denk dat de uitspraken van Zijlstra een goede verklaring zijn waarom ons land met de VVD verder islamiseert.’

16:34 donderdag 9 februari 2017

Mijden leraren lastige onderwerpen op school? VNL-lijsttrekker Jan Roos gaf vandaag een gastles ‘loopbaan en burgerschap’.

Het lijkt niet de meeste voor de hand liggende campagneactiviteit. Niet alleen is er pas één leerling stemgerechtigd (‘ik stem op 15 maart blanco, want er is geen geschikte partij’), ook is de VNL-voorman niet echt een graag geziene gast bij de MBO-opleiding voor apotheekassistent. ‘Ze zeiden: waarom moet die racist Roos nou komen?’, aldus leraar ‘loopbaan en burgerschap’ Wolter Zandberg.

Roos zelf wordt ‘ook weer helemaal zenuwachtig’ van een klaslokaal. Een campagneactiviteit is het volgens de voormalige GeenStijl-verslaggever niet echt, ‘we hadden het al eerder afgesproken’, maar actueel zijn de lessen burgerschap wel. Uit een recent onderzoek bleek dat één op de negen leraren gevoelige thema’s als homoseksualiteit en terrorisme liever zou mijden.

‘Ik denk dat het percentage nog hoger ligt,’ zegt Zandberg. ‘De lessen na een terroristische aanslag zijn altijd het moeilijkst. En homoseksualiteit is ook lastig. Het geluk is dat in deze klas vooral meisjes zitten. Die vinden homoseksualiteit wel zondig, maar ze worden niet opstandig als je er over spreekt.’

Hoofddoek
Van de meisjes heeft ongeveer een derde een hoofddoek om. Een groot deel wil niet in beeld worden gebracht door het eveneens aanwezige Powned. Roos moet zich al snel verantwoorden voor zijn standpunt dat ambtenaren geen hoofddoek mogen dragen. ‘Het is toch een vorm van onderdrukking,’ zegt een leerling. ‘Waarom zou ik bijvoorbeeld als lerares Nederlands geen hoofddoek mogen dragen? Wat doet mijn uiterlijk ertoe?’

Roos, die de leerlingen meestal vousvoyeert, spreekt van ‘een principekwestie’. ‘Er is geen sprake van onderdrukking. Ik ben niet van de PVV. Ik sta pal voor de godsdienstvrijheid, maar vrijheid kent ook grenzen. Anders zouden we nu ook allemaal in onze blote kont over straat kunnen gaan rennen, maar dat mag ook niet. We vinden dat de overheid neutraliteit moet uitstralen. Geen hoofddoeken dus, maar ook geen keppeltjes, tulbanden of enorme gouden kruisen.’

Het verhaal levert weinig enthousiasme op, net als het pleidooi voor een boerkaverbod. Roos raakt ook nog verzeild in een discussie over passages die al dan niet in de koran zouden staan. Hij benadrukt uiteindelijk dat VNL, dat op dit moment hoogstens één zetel scoort in de peilingen, ‘geen one-issuepartij’ is. Roos: ‘We gaan meer banen creëren en de belastingen verlagen. Dus als je straks werk wilt vinden én meer wilt verdienen, moet je op ons stemmen.’

Als de les is afgelopen, krijgt Roos applaus. ‘Het viel mee,’ concludeert Zandberg na afloop. ‘Ik geloof dat de leerlingen ook een beetje getemperd werden doordat er een camera bij was.’

13:30 donderdag 9 februari 2017

Hoe het tellen van de stemmen deze verkiezingen nu precies verloopt, wordt volgende week dinsdag pas duidelijk: dan komen minister Plasterk, de Kiesraad en de gemeenten bij elkaar om de details uit te werken van het besluit om geen computers meer te gebruiken. ‘Desnoods moeten we maar met pizza en Red Bull een beetje langer werken om de stemmen met de hand op te tellen’, zei de minister donderdag tegen de Tweede Kamer.

Vorige week besloot Plasterk (na berichtgeving van RTL Nieuws) dat de software waarmee lokale uitslagen bij elkaar worden opgeteld niet meer mag worden gebruikt. Deze zou mogelijk gevoelig zijn voor hacken en ‘er mag geen enkele schaduw van twijfel hangen boven de uitslag’, aldus de minister.

Dinsdag wordt overlegd hoe het proces concreet gaat verlopen. Dat is volgens Plasterk op tijd voor de gemeenten om zich goed op 15 maart voor te kunnen bereiden. Hij verwacht ook dat de definitieve uitslag binnen de termijn van de Kieswet kan worden vastgesteld. ‘Dat moeten we kunnen halen.’

De voorlopige uitslag wordt, zoals altijd, gewoon op de avond van de verkiezingen bekend gemaakt. Dat kan omdat er niets verandert aan het begin van het telproces. De kiezer vult het stembiljet met rood potlood in en deze biljetten worden na sluiting van de stembussen door medewerkers van het stembureau handmatig geteld. Deze uitslagen worden doorgebeld naar het ANP, zodat er in de loop van de avond een prognose van de einduitslag kan worden gegeven. ‘Daar komt geen software aan te pas’, aldus de minister. Dit zijn uitslagen op partijniveau: op dat moment is nog niet bekend hoeveel stemmen de verschillende kandidaten hebben gekregen.

18:44 woensdag 8 februari 2017

Verrassend goed nieuws voor de gezamenlijke politieke partijen, die het de laatste jaren zo moeilijk hebben: in 2016 is hun ledental gestegen, van 286.869 op 1 januari 2016 tot 289.456 op 1 januari 2017. Dit blijkt uit de cijfers die zijn verzameld verzameld door het Documen­tatie­centrum Nederlandse Politieke Partijen (DNPP) van de Rijksuniversiteit Gronin­gen.

2016 begon nog met een gezamenlijk ledental dat na de Tweede Wereldoorlog niet eerder zo laag was, maar daarna werd het beter. Slechts drie partijen boekten verlies: de VVD 6,7 procent, de SP 5,2 procent en het CDA 2,8 procent.

Alle andere partijen groeiden, waarvan enkele behoorlijk. Het ledental van GroenLinks steeg met 10,4%. De populariteit van partijleider Klaver speelt hier ongetwijfeld een rol. De Partij voor de Dieren (plus 6,1 procent) en de D66 (plus 3,7 procent) zaten ook in de lift.

De SGP groeide licht (0,7%) en kwam voor het eerst in haar bestaan boven de 30.000 leden. Ook de PvdA boekte een kleine winst (0,3%); de lijsttrekkersverkiezingen aan het einde van 2016 leverden de partij zo’n 3.000 nieuwe leden op. De nieuwe partijen DENK en VNL, voortgekomen uit de PvdA en de PVV, doen het ook goed. Denk heeft inmiddels 3625 leden, VNL staat op 2000.

Het Documentatiecentrum verwacht dat de stijgende lijn dit jaar kan worden doorgetrokken. In verkiezingsjaren, als er veel aandacht is voor de politiek, gaat het doorgaans relatief goed.

_{(Tekst gaat verder onder afbeelding).}

09:59 woensdag 8 februari 2017

De AOW-leeftijd is een belangrijk campagnethema en 50Plus probeert dat naar zich toe te trekken door het tot breekpunt te verheffen: als deze niet omlaag gaat naar 65 jaar, schuift 50Plus niet aan in een nieuw kabinet, meldt partijleider Henk Krol vandaag op de eigen website.

50Plus is niet de enige partij die stelt dat de AOW-leeftijd terug moet: ook PVV, SP en de Partij voor de Dieren hebben dit in hun verkiezingsprogramma staan. Vervelend, want dit is bij uitstek een onderwerp voor de achterban van Henk Krol.

'Wij zijn de enige partij waar ouderen echt op kunnen rekenen', stelt Krol. De PVV heeft eerder meegewerkt aan verhoging van de AOW-leeftijd en wordt bovendien door veel partijen bij voorbaat uitgesloten als coalitiepartner. Van de SP hoeft ook niemand te verwachten dat ze gaat regeren, want deze wil niet met de PVV of de VVD in zee. 'Dan blijft 50Plus automatisch als enige partij aan de onderhandelingstafel over’, aldus Krol. ‘50Plus zal dit punt keihard spelen en na 15 maart niet loslaten. Beloofd is beloofd.’

Tot nu toe liggen er nog niet veel breekpunten op tafel. Alleen de CU en SGP - de laatste jaren vaak onmisbaar voor regeringscoalities – hebben er eentje neergelegd: zij lopen direct weg als euthanasie bij voltooid leven in een regeerakkoord zou komen. Verder wordt de formatie vooraf vooral al bemoeilijkt door partijen die elkaar bij voorbaat uitsluiten.

11:46 dinsdag 7 februari 2017

De VVD wil plotseling 2 miljard euro reserveren voor betere zorg in verpleeghuizen, maar, benadrukt Rutte in een interview met het AD, dit is géén belofte.

Hij kijkt wel uit. In 2012 grossierde de VVD in verkiezingsbeloftes: ‘geen cent naar de Grieken’, ‘1.000 euro voor elke werkende Nederlander’ en ‘van de hypotheekrente blijven we af’. Daar is uiteindelijk niets van terechtgekomen, daar heeft Rutte vorig jaar zijn excuses voor aangeboden.

Met zijn ‘sorry’ kreeg Rutte het beeld van zijn onbetrouwbaarheid echter niet weggepoetst en andere lijsttrekkers laten geen kans voorbij gaan om de kiezer daaraan te herinneren. De premier is nu dus voorzichtig. 2 miljard is het bedrag waarvoor Hugo Borst en Carin Geamers pleiten in hun manifest over de ouderenzorg en Rutte wil dat bedrag ‘in elk geval reserveren’. ‘Of we dat geld nodig hebben, zullen we zien. Het is geen belofte, want het hangt af van de formatie en wat de verpleeghuizen nodig hebben. Het is wel onze inzet.’

Vorige maand trok het kabinet nog maar 100 miljoen extra uit voor verpleeghuizen.

Rutte belooft ons vooral: hij belooft niets meer.

07:33 maandag 6 februari 2017

‘Denk is de partij van de ‘boze bruine man’, zegt de onderzoeker Aziz El Kaddouri in het AD. Volgens een peiling die hij heeft uitgevoerd onder kiezers met een migrantenachtergrond, lopen er veel Turkse en Marokkaanse Nederlanders weg bij de PvdA en gaan op Denk stemmen, de nieuwe partij van ex-PvdA'ers Kuzu en Öztürk.

Natuurlijk: peilingen zijn maar een momentopname en kunnen zeker niet voorspellen hoe de verkiezingen op 15 maart zullen verlopen. Maar de EtnoBarometer van El Kaddouri probeert een groep in kaart te brengen die doorgaans niet bereikt wordt door de grote peilers: de kiezer met een migrantenachtergrond.

Onder deze groep is de PvdA van oudsher groot: in 2012 stemde het merendeel van de kiezers met een migrantenachtergrond nog op deze partij, ruim 40 procent. Nu is nog maar 20 procent dat van plan. De andere 20 procent overweegt naar Denk te trekken.

Overigens: procentueel zijn het forse aantallen, maar omdat de opkomst onder deze groepen niet hoog is, zou het Denk niet meer dan één zetel opleveren.

Uit dezelfde peiling blijkt dat Artikel 1, de partij van Sylvana Simons, het niet zo goed doet. Turkse en Marrokkaanse Nederlanders schuiven liever aan bij Denk en de meeste Surinaamse Nederlanders blijven de PvdA trouw. De andere partij waar deze laatste groep op stemt is de PVV: 14 procent zegt op Wilders te gaan stemmen.

De onderzoekers vermoeden dat de PVV het vooral goed doet onder Hindoestanen in Den Haag, mogelijk vanwege zorgen over te veel immigratie en de invloed van de islam.

08:58 woensdag 1 februari 2017

RTL Nieuws houdt vast aan de mogelijkheid om het vaste aantal van vier deelnemers aan het traditionele 'premiersdebat' uit te breiden naar vijf, mogelijk zes. Dit ondanks protest van de VVD en PVV, die gisteren dreigden met een boycot, mocht RTL inderdaad het aantal deelnemers verhogen.

'We hebben een heel redelijk, correct voorstel gedaan dat recht doet aan het democratisch proces', zegt Stephan Koole, chef van de politieke redactie van RTL Nieuws, die het debat organiseert.

Er is al langer een soap gaande rond dit 'premiersdebat': iedereen hoopt op een uitnodiging voor dit eerste grote televisiemoment dat campagnes kan maken en breken. Emile Roemer (SP) zag er vier jaar geleden zijn dromen over het Torentje uiteenspatten en voor Diederik Samsom (PvdA) betekende het RTL-debat juist zijn doorbraak.

Wie er mee mag doen, wordt dit jaar voor het eerst bepaald door het aantal zetels dat de partijen hebben in de Peilingwijzer, een gemiddelde van verschillende opiniepeilingen. RTL nodigt voor het 'premiersdebat' al jaren maximaal vier partijen uit, maar omdat de onderlinge verschillen in de peilingen erg klein zijn, overweegt de zender nu om vijf of zes partijen toe te laten. Maar daar zijn 'zekere deelnemers' VVD en PVV absoluut niet blij mee. Als jullie dat doen, dan komen we niet, is de boodschap nu van Rutte en Wilders.

Als de peilingen hetzelfde blijven als ze nu zijn, zou dat betekenen dat er een debat zonder echt linkse partijen wordt gehouden. Volgens de Peilingwijzer die vanmorgen verscheen, zijn de PVV (27 tot 31 zetels) en de VVD (23 tot 27 zetels) de grootste partijen, gevolgd door het CDA en D66 (15 tot 17 zetels). Voor GroenLinks voorspelt de Peilingwijzer op dit moment 14 tot 16 zetels; iets meer dan de PvdA en de SP met 12 tot 14 zetels.

'Op 13 februari hakken we de knoop door wie er mee mag doen', zegt Koole. Tot die tijd wil hij nergens over speculeren. Het debat vindt plaats op zondagavond 26 februari.

17:13 dinsdag 24 januari 2017

Het zal zoet smaken voor 50Plus-voorzitter Jan Nagel: in weerwil van de Drentse commissaris van de koning Jacques Tichelaar is 50Plus toch welkom bij het lijsttrekkersdebat van de drie noordelijke provincies. Na weken van gekibbel tussen eindredacteuren van drie regionale omroepen en de organisatoren Tichelaar en het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) delven de laatste twee het onderspit.

Tichelaar en SNN wilden enkel de lijsttrekkers van de acht grootste partijen in de huidige Tweede Kamer bij hun debat. Krol met zijn ene zetel hoort daar niet bij. De omroepen (RTV Noord, Drenthe en Fryslân) wilden 50Plus juist wel uitnodigen vanwege de opmars in de peilingen, temeer omdat de PVV vooralsnog geen gehoor gaf en er dus nog een plekje vrij was.

In een mailwisseling met Tichelaar betichtte Nagel in november de PvdA'er van het voortrekken van zijn eigen partij (op een dieptepunt in de peilingen, maar wel uitgenodigd). Tichelaar was niet gediend van Nagels toon en hield voet bij stuk, zo was nu eenmaal het uitnodigingsbeleid. Vorige week ging hij toch overstag vanwege het verzet van de omroepen. De regionale zenders kregen alsnog inspraak bij de line-up en de inhoud van het debat.

Vandaag kreeg Nagel groen licht van RTV Drenthe. 'Vijf minuten geleden belde de eindredacteur mij om te vertellen dat Henk Krol volwaardig wordt uitgenodigd', mailt hij. 'Een mooie afronding!'

Krol heeft nog twee weken om zich in te lezen in de meest prangende politieke kwesties in Drenthe, Groningen en Friesland. Het debat, live te volgen op de drie regiozenders, is op 8 februari.
_{Joost de Vries}

08:38 maandag 23 januari 2017

Rutte herhaalt het nog maar eens: mensen die het in Nederland niet bevalt moeten weggaan. 'Als het jou hier niet bevalt, ga het land uit, ga weg!’, zei hij in een interview met het AD. ‘Dat is toch een keuze die je hebt? Als je in een land woont waar je je zo kapot ergert aan hoe we hier met elkaar omgaan. Je hebt de keuze, ga weg! Je hoeft hier niet te zijn!'

Rutte kiest andere woorden dan in het tv-programma Zomergasten. Toen zei hij nog: ‘Lazer zelf op naar Turkije’, en ‘Pleur op zou ik in het plat Haags zeggen’. Hier is de Kamer tijdens de Algemene Beschouwingen overigens flink over gevallen. Een premier hoort zoiets niet te zeggen, wreef de Kamer Rutte in, maar hij hield onverstoorbaar stand: 'Ik vind dit.'

Dat vindt hij nog steeds. Rutte stoort zich aan de manier hoe 'we met elkaar omgaan', zegt hij in het interview, en als voorbeeld noemt hij een allochtone sollicitant die niet welkom was bij busbedrijf Qbuzz, omdat hij om geloofsredenen vrouwen geen handen geeft. Het College van de Rechten van de Mens gaf de sollicitant onlangs gelijk. Hij hoeft vrouwen geen hand te geven.

Rutte: 'Dat vind ik echt een bizarre uitspraak! Qbuzz heeft natuurlijk volkomen gelijk. Het kan toch niet zijn dat een chauffeur zegt: ik weiger vrouwen de hand te schudden, omdat het niet past bij mijn geloof? Dat is precies waarom ik in opstand kom en heel veel mensen in opstand komen. Want de norm hier is dat je elkaars handen schudt.'

12:26 donderdag 19 januari 2017

Het lijstje met partijen die een gooi doen naar Kamerzetels werd tot dusverre enkel langer (half december stond de teller op 81 bij de Kiesraad geregistreerde namen), maar deze week meldt zich de eerste afvaller. De leden van de Liberaal Democratische Partij (LibDem) hebben dinsdag tijdens een vergadering besloten om de handdoek in de ring te gooien. De partij heeft weliswaar 'een programma dat doordachte oplossingen biedt voor veel problemen' en ook de waarborgsom van 11.250 euro is overgemaakt aan de Kiesraad, toch hebben de leden er geen fiducie in.

De media weten de plannen van de partij niet op waarde te schatten, zo concludeert de partij in een persbericht: 'De aandacht in de media gaat helaas te weinig naar inhoud en standpunten en die aandacht is wel nodig om voldoende electoraat te kunnen bereiken.' Deze slag laat LibDem aan zich voorbijgaan, maar bij volgende verkiezingen is de partij er weer bij.

'We hebben ons afgevraagd: is er op dit moment in de campagne, waar het helemaal niet over de inhoud gaat maar alleen over de poppetjes, ruimte voor een inhoudelijke partij?', legt partijvoorzitter Sammy van Tuyll uit in een telefonische reactie. 'Toen hebben we gezegd: we hebben te weinig tijd om nog de inhoud over het voetlicht te krijgen. Als we net zoveel aandacht zouden krijgen als de Partij voor de Dieren zouden we met gemak zetels halen, maar dat is niet het geval.'

De campagne voor de volgende keer begint op 16 maart, stelt hij. Plannen voor deelname aan gemeentelijke of provinciale verkiezingen leven er vooralsnog niet. LibDem heeft landelijke plannen en mikt daarom op landelijke vertegenwoordiging.

LibDem bestaat inmiddels ruim tien jaar en deed aan vier verkiezingen mee: twee keer landelijk en twee keer Europees. Het leidde nog niet tot zetels. De partij neemt naar eigen zeggen 'een unieke positie' in, vóór ondernemers en vóór een groot sociaal vangnet. Ofwel: 'Liberaler dan de VVD en socialer dan de SP.' Hoe uniek ook, de kiezer zal het voorlopig zonder de liberaal-democraten moeten stellen.
_{Joost de Vries}

15:42 woensdag 18 januari 2017

Minister Ronald Plasterk verklapte onlangs in de Volkskrant een van de geheimen van het Binnenhof: het is lang niet altijd politiek rendabel om een probleem op te lossen. ‘Je kunt ook zeggen : wees blij, koester dat probleem! Maak het groter. Dan kun je er nog jaren plezier van hebben!’

Zo bezien pakt VVD-minister Schultz van Infrastructuur het slim aan. Een van haar grootste problemen is al jarenlang de snelweg A2 tussen Utrecht en Amsterdam, onder automobilisten beter bekend als ‘de landingsbaan’, waar ondanks de indrukwekkende breedte van het asfalt overdag nog altijd slechts 100 kilometer per uur mag worden gereden.

Hindernis
Dat zit de VVD niet lekker, want zo zijn er heel veel randstedelijke forensen die nog altijd niet veel merken van de plechtige VVD-belofte uit 2010 én 2012 dat 130 de nieuwe norm is. Al jaren keert die belofte dan ook terug: ook op de A2 mag het binnenkort harder. De grootste hindernis is de oude afspraak met omliggende gemeenten uit de tijd toen de weg werd verbreed: om de milieu- en geluidsoverlast voor omwonenden te beperken zou de snelheid beperkt blijven. Daar probeert Schultz sindsdien onderuit te komen, maar steeds blijkt het toch niet mogelijk. Alleen in de avond en de nacht is de norm nu 130. Maar zelfs daartegen loopt nog een hoger beroep van de benadeelde gemeente Stichtse Vecht bij de Raad van State. De uitspraak daarover wordt eind februari verwacht.

Maar met nieuwe verkiezingen op komst wil Schultz daar niet meer op wachten. Zoals premier Rutte zich al eens liet ontvallen: ‘Elke keer als je zo’n bord met 130 ziet, denk je even aan het kabinet.’ En zo zette Schultz het probleem vandaag in de Kamer opnieuw op de agenda met een plechtige belofte: vanaf volgend jaar is 130 echt de norm, ook tussen Utrecht en Amsterdam. Er moet alleen nog wat ‘groot onderhoud’ aan de weg worden gedaan.

En als het straks toch weer niet lukt, omdat er te veel bezwaren zijn, is er tenminste nog een probleem over om te koesteren voor de vólgende verkiezingscampagne.
_{Raoul du Pre}

11:37 woensdag 18 januari 2017

Het plan van het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) om mee te doen aan de verkiezingen blijkt een hoax. Voorzitter Sven Annen (6 vwo) heeft vanmorgen in een filmpje op YouTube laten weten dat het een publiciteitsstunt was.

Afgelopen maandag had het LAKS nog een zaaltje gehuurd in perscentrum Nieuwspoort om bekend te maken dat ze een politieke partij had opgericht en mee wilde doen aan de verkiezingen op 15 maart. De meeste scholieren zijn nog geen 18 jaar en mogen dus nog niet stemmen, maar volgens Annen was deelname toch nodig omdat de huidige politieke partijen de negatieve ontwikkelingen in het onderwijs niet kunnen keren.

'De problemen die wij benoemden, zijn er nog steeds’, stelt Annen. ‘We hopen dat de politiek naar ons luistert en de punten die wij hebben aangedragen overneemt.’

Boze brief
De hoofdredactie van de NOS is woedend over de stunt en heeft een boze brief naar het LAKS gestuurd. De omroep spreekt van bewuste misleiding: ‘Deze vorm van het verspreiden van nepnieuws is buitengewoon schadelijk. Het schaadt het vertrouwen van het publiek in de journalistiek en het schaadt de relatie tussen de NOS en het LAKS’.

Vrijwel alle media hebben het nieuws maandag overgenomen (de Volkskrant noemde het in haar politieke nieuwsbrief, de Dagkoersen), waaronder de NOS.

18:10 dinsdag 17 januari 2017

Geert Wilders heeft vanmiddag excuses gekregen van de Nederlandse ambassadeur in Denemarken, Henk Swarttouw. Deze reageerde maandagavond erg enthousiast op de belofte van VVD-leider Rutte om niet met de PVV te gaan regeren. 'Good news! No more feeding the beast', aldus de ambassadeur.

PVV-buitenlandspecialist Raymond de Roon reageerde direct met Kamervragen aan Swarttouws politieke baas, minister Koenders. Hij noemt het niet alleen denigrerend richting Wilders, maar ook richting 'de miljoenen Nederlanders die achter de PVV staan'.

Koenders moet nog antwoorden, maar Swarttouw bood dinsdag meteen zijn verontschuldigingen aan. 'Excuus', twittert hij. 'Het was niet mijn bedoeling me te mengen in de verkiezingscampagne.'

16:27 dinsdag 17 januari 2017

De invloed van de zwevende kiezer op de politiek is groter dan ooit En dat belooft wat voor de Tweede kamerverkiezingen op 15 maart 2017. Wie zijn deze 'zwevers'? Lees het hier.

En wat vindt de zwevende kiezer ervan de Rutte niet met Wilders wil regeren? 'Ik zei meteen tegen mijn vrouw, dit is niet oké.' (+)

14:11 dinsdag 17 januari 2017

De ontevreden burger heeft er nog een optie bijgekregen om zijn stem niet verloren te laten gaan: de Partij voor de Niet-Stemmer. Het klinkt als een grap, want deze partij belooft plechtig dat ze in het parlement helemaal niets zal gaan doen, maar de oprichter, de bekende strafrechtadvocaat Peter Plasman (64), is bloedserieus.

Zelfs in zijn vriendenkring begrijpt niet iedereen wat hem bezielt om deze partij te beginnen. En toch, zegt er een, is het 'Plasman ten voeten uit'. Anti-autoritair en, vooral, ongrijpbaar. Lees hier zijn profiel (+).

12:51 dinsdag 17 januari 2017

VVD-leider Mark Rutte gaat niet met de PVV in regeren, en ook de meeste andere partijen hebben aangegeven dat ze niet met Geert Wilders willen samenwerken (+).

50Plus wil niemand van tevoren uitsluiten, herhaalt hij dinsdag nog eens in een ingezonden stuk. De PVV moet dan wel aan twee voorwaarden voldoen, schrijft Krol. 'In de eerste plaats wil 50Plus de AOW-leeftijd terug naar 65 jaar. Daarnaast de PVV het standpunt over de vluchtelingen moeten wijzigingen.'

12:28 dinsdag 17 januari 2017

Weet je al wat je gaat stemmen? Nee? De Volkskrant houdt je hier op de hoogte met podcasts, video’s en specials. Dan kun je op 15 maart weloverwogen naar de stembus.

10:41 dinsdag 17 januari 2017

Mark Rutte heeft een coalitie met Geert Wilders nooit willen uitsluiten, maar nu doet hij dat ineens wel. Dat heeft Wilders zelf uitgelokt, schrijft de chef van de politieke redactie van de Volkskrant, Raoul du Pre, in het commentaar.

Zeker is dat de premier van ver is gekomen. Jarenlang behoorde hij immers tot het kamp dat vindt dat democratisch gekozen politici per definitie niet uitgesloten dienen te worden. Verslaggever Frank Hendrickx reconstrueerde de ingewikkelde relatie tussen Rutte en Wilders (+) in de afgelopen jaren, die nu dus toch tot uitsluiting leidt.

Maar is de kans nu echt 0 procent dat de VVD met de PVV in zee gaat? '31 seconden nadat hij had gezegd dat samenwerking met de PVV was uitgesloten, verklaarde hij monter dat de VVD niet aan het uitsluiten van partijen deed', merkte columnist Bert Wagendorp (+) op.

Politiek redacteur Ariejan Korteweg concludeert dat Rutte varieert op een oude Haagse uitdrukking: de deur is dicht, maar niet op slot (+).

09:12 dinsdag 17 januari 2017

Het is Jacques Monasch niet te doen om Jacques Monasch, zo lijkt de boodschap van de kandidatenlijst van zijn partij Nieuwe Wegen. Niet de ex-PvdA'er maar de Zoetermeerse consultant Alfred Oosenbrug staat op één. Oosenbrug waarschuwde tien jaar geleden al tegen de teloorgang van het pensioenstelsel, schrijft de partij op haar site.

Monasch presenteerde maandag in het Haagse café De Posthoorn zijn lijst 'met mensen uit de praktijk, met de poten in de modder'. Hijzelf staat op plek twee.

09:01 dinsdag 17 januari 2017

Artikel 1, de nieuwe partij van Sylvana Simons, gaat met twintig kandidaten de verkiezingen in. Simons presenteerde de lijst maandagavond bij talkshow RTL Late Night. Zij voert de lijst aan.

Op nummer twee staat Fatima Faïd, nu nog raadslid van de Haagse Stadspartij. Ook Ian van der Kooye, die samen met Simons in december de partij Denk verliet, is kandidaat. Hij staat op plek 6. Auteur en NRC Next-columnist Simone van Saarloos is kandidaat 8. Onderaan de lijst staan hoogleraar antropologie Gloria Wekker en feministe en oud-SP-politica Anja Meulenbelt.

08:37 dinsdag 17 januari 2017

Met het 'njet' van VVD-lijsttrekker Mark Rutte, zondag bij Buitenhof, lijkt het cordon sanitaire rondom Geert Wilders compleet. De kans is 'nul' dat de VVD met de PVV gaat regeren, zei Rutte.

Wilders reageerde, zoals altijd, op Twitter. 'Het vooraf uitsluiten van de mogelijke winnaar van democratische verkiezingen is een belediging naar miljoenen kiezers en riekt naar dictatuur.'

Op Twitter werd al snel een bericht van Wilders ontdekt, waarin hij zelf zegt dat hij niet met de VVD wil regeren. De twee tweets werden al snel door de VVD naast elkaar gezet en gedeeld.
http://www.volkskrant.nl/opinie/tragiek-van-de-pvv-provoceren-niet-meepraten~a4449135/

07:26 dinsdag 17 januari 2017

Dit weekeinde hield een aantal partijen een verkiezingscongres. De gewonde PvdA probeert met Asscher de progressieve kiezer te lokken met een 'sociaal alternatief', CDA-leider Buma predikt de 'morele revolutie' en SP-lijsttrekker Roemer hoopt het initiatief op links naar zich toe te trekken. Lees in deze drie analyses (+) met welk gemoed de SP, CDA en PvdA de campagne ingaan.