Havenbaron Jan Rijsdijk verkoopt zijn kasteel aan Afrojack en wil ontspullen: 'Ik wil minder, minder, minder'

Aanbellen bij Jan Rijsdijk in Kalmthout is niet nodig; hij heet me al welkom nog voor ik op het knopje kan drukken. “Spreek ik met de man die zijn landgoed opgaf voor een appartement van 119m2?”, vraag ik door de intercom. “Jazeker”, klinkt het enigszins blikkerig terug. Hij had mijn auto al zien staan, verklaart hij zijn snelle actie.

Als ik de lift uitkom, heet de oud-havenbaron me opnieuw welkom: “Het is een ander plekkie, maar een prima stekkie.”

Rijsdijk loodst me meteen door naar zijn balkon, waar ik leunend over de balustrade mijn auto zie staan. Een geel-zwart nummerbord tussen de rood-witte van de Belgen. We horen het getingel van spoorwegovergang Kalmthout-Heide; even later dendert een trein met tientallen wagons voorbij. Reizigers stappen uit en pakken hun fiets uit de grote fietsenstalling, onder aan zijn raam. Verderop zitten mensen op een terras, rechts een drukke kruising met winkeltjes en eettentjes.

Een groter contrast met zijn vorige uitzicht is er niet. Op zijn voormalige landgoed, net over de Belgische grens, liepen reeën, vossen en eenden en stond zijn tuin vol bomen en bolvormige buxusstruiken. “Kijk dan hoe leuk”, zegt zijn vrouw Savita. Ze toont me een filmpje van een paar reeën die over het terras lopen en zich onbespied wanen.

Jan rommelt ondertussen wat in zijn ‘kantoor’: een tafel in een hoek van de woonkamer waar zijn computer staat om de koers van zijn aandelen in de gaten te houden. Verscholen achter een houten paneel staat zijn administratie. Het zijn nog maar een paar dossiermappen; de rest heeft hij door de versnipperaar gehaald, vertelt hij lachend.

Jan en Savita wonen pas een week in dit volledig gemeubileerde appartement. Het is sfeervol ingericht, maar vrijwel niets is van hen zelf. Het eigen meubilair hebben ze in het nieuwe huis van Nick van de Wall (de echte naam van dj Afrojack) achtergelaten; op het bed, enkele persoonlijke bezittingen en de kunstcollectie na. “We zijn hier zo ingetrokken. De kelder staat nog vol verhuisdozen en alle kunst staat in een opslag.”

Jan Rijsdijk (77) werd rijk met de verkoop van zijn bulkoverslagbedrijf Interstevedoring, dat hij in 1991 voor 100 miljoen gulden verkocht aan HES Beheer. Hij verhuisde naar Kalmthout in België en bouwde daar zijn eigen kasteel op een zestig hectare groot landgoed.

Hij heeft op veel plekken gewoond, ook in het buitenland. Maar van alle huizen was landgoed Markgraaf de "beste, mooiste en grootste plek". Op het terrein stond een kasteel, drie huizen en bijgebouwen, inclusief zwembad, paardenstal, feestzaal, galerie, bioscoop en een gym. Waarom hij het toch heeft verkocht? “Vanwege het onderhoud, mijn gezondheid en leeftijd. Ik wil terug naar af. Ontspullen. Less is more.”

Twee jaar lang heeft hij met Afrojack over de verkoopprijs onderhandeld. Nu het domein verkocht is, kan de dj er een mooie nieuwe toekomst beginnen, stelt Rijsdijk. “Hij gaat trouwen, misschien een gezin stichten. Ook wil hij hier jonge dj’s opleiden. Hij is al muziekstudio’s aan het bouwen en gaat vanuit hier livestreamen.”

Dat het landgoed aan een mede-Rotterdammer is verkocht, vindt hij extra leuk. Ook dat ze dezelfde jeugd als basis hebben. “Hij komt ook uit een arm milieu, net als ik. En hij is half-Surinaams, net als mijn vrouw. Ik heb de Markgraaf gebouwd om iets achter te laten. Ik gunde het hem; heb daarom niet het onderste uit de kan willen halen.”

Over de prijs die ze zijn overeen gekomen, doet hij geen uitlatingen. Maar het was minder dan de 18 miljoen euro die het Rijsdijk heeft gekost om de opstallen op te bouwen. “Ik heb water bij de wijn gedaan, maar dat maakt me niet uit. Als je ouder wordt, heb je minder nodig. Ik kan het missen. Geld maakt niet altijd gelukkig, geloof me. Ik ben een idealist, geen kapitalist.”

Daarom heeft hij ook geen moeite met zijn nieuwe, kleinere onderkomen, op slechts een paar minuten afstand van het landgoed. Een nederig stulpje wil hij het niet noemen. Hij is met veel minder grootgebracht. De selfmade-man groeide op in een arm gezin in de Bloemstraat, achter het Weena in het centrum van Rotterdam.

“Misschien ben ik nog steeds een jongetje. Ik heb nog volop interesse in nieuwe ontwikkelingen, spreek de taal van jongeren en wil het liefst nog alles meemaken wat die knapen de komende jaren gaan meemaken. Ik kan naar het verleden kijken, maar heb ook een blik op de toekomst.”

We besluiten naar het voormalige landgoed te rijden. Onderweg vertelt hij dat hij het liefst naar Suriname verhuist om de mensen daar te helpen. Zijn vrouw is er geboren en getogen, haar familie woont er. Maar Savita wil niet terug, zij heeft het naar haar zin in België. Het stel scheelt 26 jaar. Ze zijn al jaren gelukkig getrouwd, na de twee eerder mislukte huwelijken van Jan. “Ik zeg weleens: Savita is beschaafder, bedachtzamer en beter opgeleid dan ik”, zegt de voormalige straatvechter, levenskunstenaar en flapuit liefdevol over zijn vrouw.

We rijden door een bos, met hoge bomen, passeren de paarden van de buren (‘die stonden ook bij mij’) en zien werklui bezig met de aanleg van internet in alle gebouwen van het domein. We stoppen bij de vooringang en zien in de verte verhuiswagens staan. Nick is in het buitenland, weet Rijsdijk.

Bij de ingang hangt nog altijd een bordje met zijn naam erop. Hij veegt het liefdevol af. “Dat deed ik altijd, even het spinrag weghalen. Ik hoop dat de volgende bewoners met net zoveel liefde voor de Markgraaf gaan zorgen. En dat ze Kalmthout net zoals ik in hun hart sluiten. ”

We stappen weer in, bewonderen het natuurschoon, bespreken het vele onderhoud dat het bos met zich meebrengt, passeren vele toeristen op de fiets en spotten en passant een ree. Tot slot rijden we door naar de opslagloods, waar hij veel van zijn spullen heeft opgeslagen. Vitrinekasten, Chinese vazen, bronzen objecten en dikke rijen schilderijen van Klaas Gubbels tot Anton Heijboer.

Hij noemt de loods zijn ‘winkeltje’. Het staat vol met spullen die hij ooit in een drukbezochte galerie in Markthout exposeerde en verkocht. Inmiddels toont hij een deel van zijn werken in een virtuele galerie. “Dat is de toekomst: met een VR-bril rondlopen in een galerie. De hele wereld kan binnen komen lopen en met je praten. Ik heb bij de eerste virtuele tentoonstelling meteen twintig werken verkocht.”

Rijsdijk en zijn vrouw delen hun liefde voor de kunst en zijn zelf ook kunstzinnig aangelegd. Savita maakt prachtige bronzen objecten, maar schildert ook niet onverdienstelijk. Haar echtgenoot had in zijn jeugd een pottenbakkersbedrijf en schilderde later zijn verleden van zich af. Hij toont zijn ‘forty million painting’, een donker schilderij waarin een brief van zijn ex-vrouw is verwerkt. “Ze eiste bij de scheiding veertig miljoen en die heb ik gegeven, zonder slag of stoot.”

Ooit kocht hij de vele kunstwerken om goede doelen te ondersteunen. Nu wil hij ze graag weer ter beschikking stellen aan veilingen voor andere goede doelen, liefst kindertehuizen. “Ik wil die kinderen ook een toekomst geven, ongeacht hun achtergrond. God heeft mij meer geld gegeven dan ik nodig heb. Ik wil nu minder, minder, minder. Afscheid nemen van het leven dat ik leidde. Ik wil ontlasten en ontspullen. Wegwezen met die troep.”

En wat gaat hij met opbrengst van de verkoop van de Markgraaf doen? “Zorgen voor Savita en haar en mijn familie. En weggeven aan goede doelen. Ooit groeide ik zelf op als arm jochie in de Bloemstraat, achter het Weena. Over 25 jaar wil ik ook weer straatarm sterven. Dan is de cirkel rond.”