De derde dag van de EU-top is weinig positief begonnen voor premier Rutte. Hij krijgt opnieuw verwijten van andere regeringsleiders. Zo vindt de Hongaarse premier Orbán dat Rutte verantwoordelijk is voor de puinhoop. De Franse president Macron en de Duitse bondskanselier zijn vannacht 'kribbig' opgestapt bij een overleg met Nederland en andere zuinige landen.
De EU-top over het coronaherstelfonds en de nieuwe begroting kan ook op niets uitlopen. Maar er is 'veel goede wil', zegt bondskanselier Angela Merkel.
Er wordt fors gepuzzeld, zegt een topdiplomaat. Men is niet pessimistisch, en ook niet van plan om naar huis te gaan. Wel zijn er onderlinge irritaties. Maar die zijn er thuis ook weleens, zo valt te horen.
'Rutte wordt gezien als dwarsligger'
Er wordt over een aantal dingen stevig gediscussieerd en in verschillende discussies wordt premier Rutte door anderen gezien als de dwarsligger, vertelt politiek verslaggever Fons Lambie.
Er is een discussie met Merkel en Macron over de omvang en de verdeling van het herstelfonds. "Daarnaast wil Rutte keiharde garanties op hervormingen van zuidelijke landen en tot slot: Rutte wil voorkomen dat landen die de regels rond democratie en rechtsstaat negeren, óók geld krijgen."
Rutte 'haat' Hongarije
Het optreden van premier Mark Rutte op de EU-top over het coronaherstelfonds en de nieuwe begroting doet denken aan de communistische dictatuur uit de Koude Oorlog, vindt de Hongaarse premier Viktor Orbán. Rutte 'haat' zijn Hongaarse collega en Hongarije, stelt Orbán. "Hij valt zó hard aan."
Nederland en een aantal andere landen willen beletten dat lidstaten die de rechtstaat afbreken, geld krijgen uit het nieuwe fonds dat landen moet helpen op te krabbelen uit de coronacrisis. Landen als Polen en Slovenië en vooral Hongarije willen niet dat deze voorwaarde wordt vastgelegd.
De maatstaven waar Hongarije aan zou moeten voldoen zijn niet helder genoeg, klaagt Orbán. Daardoor zouden andere lidstaten Hongarije al kunnen straffen als het land een verkeerde indruk wekt en is het aan willekeur overgeleverd, zo was het volgens Orbán ook onder het communistische regime.
Merkel, Macron versus de zuinige vijf landen
Bij aankomst noemde Merkel de omvang van het herstelfonds en financiële sancties voor landen die de rechtstaat uitkleden als twee van de belangrijke twistpunten. Bij de onderhandelingen over die eerste kwestie trof de bondskanselier op de late zaterdagavond Rutte en diens 'zuinige' bondgenoten tegenover zich.
Zij blijven eisen dat het fonds minder groot wordt en vooral minder subsidies en meer leningen bevat. Merkel en Macron verlieten het nachtelijke overleg daarop 'kribbig', zei Rutte.
De 'zuinige vier' hebben inmiddels versterking gekregen van Finland.
Afspraken houden
Achter de schermen is men aan Nederlandse zijde een beetje klaar met het beeld van 'dwarsligger Rutte', zegt Lambie. Rutte wil gewoon dat lidstaten zich aan afspraken houden, zo wordt gezegd. Of het nu gaat over de hervormingsafspraken richting het zuiden of afspraken over 'rule of law' richting Hongarije.
De beoogde planning was dat de top tot zaterdag zou duren. Merkel, die in de onderhandelingen het voortouw neemt, had vanochtend vooroverleg met de Franse president Emmanuel Macron en EU-president Charles Michel. Laten op de middag is de bedoeling dat alle regeringsleiders samenkomen voor nieuwe besprekingen over het herstelfonds en de begroting, samen goed voor ruim 1800 miljard euro. Michels ambtenaren hebben afgelopen uren nieuwe voorstellen bedacht om de vele meningsverschillen die er nog zijn te overbruggen.
