‘Nederland sponsort fossiele industrie met 8,3 miljard euro per jaar’
videoNederland subsidieert fossiele brandstoffen en vervuilende industrie met 8,3 miljard euro per jaar. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van Milieudefensie. De belangenclub eist dat het kabinet de in 2013 gedane belofte eindelijk inlost om de staatssteun aan vervuilers te stoppen.
De miljarden vliegen de lezer om de oren in het nieuwe rapport 'Subsidies en publieke financiering voor fossiele brandstoffen in Nederland’. Op basis van algemeen aanvaarde definities van de Wereldhandelsorganisatie WHO bracht Milieudefensie alle directe subsidies, belastingvoordeeltjes en vormen van prijsondersteuning voor vervuilende bedrijven in kaart.
De resultaten liegen er niet om: de overheid steunt bedrijven die drijven op fossiele brandstoffen sinds 2016 met jaarlijks 8,3 miljard euro. Belangrijkste ontvangers zijn de lucht- en de scheepvaart: doordat KLM en andere vliegmaatschappijen geen btw over hun kerosine hoeven te betalen en tickets belastingvrij zijn, krijgen ze een douceurtje van 2,1 miljard euro. De scheepvaart, waar brandstoffen eveneens belastingvrij zijn, heeft 1,4 miljard euro voordeel.
Groningse gaskraan
Daar blijft het niet bij, aldus het onderzoek. Energiebedrijven krijgen jaarlijks 619 miljoen euro, nu zij zijn vrijgesteld van energiebelasting, zowel voor grondstoffen kolen als gas. De bijstook van biomassa wordt ondertussen ondanks groeiende kritiek zwaar gesubsidieerd. Honderden miljoenen euro's gaan verder naar de gaswinning (436 miljoen euro), de zware industrie (145 miljoen) en de landbouw (133 miljoen). Zo worden Shell en Exxon royaal gecompenseerd voor het vervroegd dichtdraaien van de Groningse gaskraan. Veel fabrieken hoeven nauwelijks energietaks te betalen, Tata Steel is zelfs helemaal vrijgesteld.
De overheid steunt daarnaast Nederlandse bedrijven die offshoreprojecten in landen als Brazilië, Mozambique en Tanzania uitvoeren. Dat gebeurt via zogeheten exportkredietverzekeringen (ekv's): financiële overheidsgaranties waardoor het bedrijfsleven gemakkelijker bij banken kunnen lenen. In totaal gaat het om 2,9 miljard euro per jaar, becijfert Milieudefensie.
Ontkenning
Dan zijn er nog investeringen van staatsbedrijven als GasUnie en GasTerra die ook deels als subsidie gelden. In totaal is hier ruim een half miljard euro mee gemoeid. De onderzoekers hebben verder projecten van ABN Amro meegerekend, de overheid bezit immers nog steeds 56 procent van de aandelen.
Met het rapport wil Milieudefensie de druk op het kabinet opvoeren. De milieuclub wijst erop dat Nederland in 2013 samen met andere EU-landen beloofde om subsidies die schade voor het milieu opleveren uiterlijk in 2020 te staken. Ook het klimaatverdrag van Parijs verplicht daartoe. ,,Tot voor kort ontkende de regering echter glashard dat Nederland fossiele subsidies verleent”, wijst onderzoekster Laurie van der Burg op de verdedigingslinie die het kabinet daarop koos.
Wij roepen het kabinet op deze Prinsjesdag met een afbouwplan te komen
Inmiddels lijkt het kabinet te schuiven. Na een motie van de Tweede Kamer zegde minister Wiebes in 2018 toe de OESO en het Internationaal Energie Agentschap (IAE) te laten inventariseren of Nederland fossiele subsidies verleent. Als dat het geval is ‘zal het kabinet de mogelijkheden bezien om dergelijke maatregelen uit te faseren’, schreef de bewindsman een jaar later op Kamervragen van D66.
Tekst gaat verder na de foto
Afbouwplan
Ruim twee jaar later is de beloofde inventarisatie er nog steeds niet. ,,Vandaar dat wij de inventarisatie alvast voor het kabinet hebben gemaakt”, stelt Donald Pols, directeur van Milieudefensie. ,,We roepen de regering op om op Prinsjesdag met dat afbouwplan te komen. Het wordt tijd dat het kabinet deze wens van de Kamer serieus neemt.” Milieudefensie voelt zich gesteund door de Europese Commissie die vorig jaar de fossiele steun van Nederland op zeker 2,5 miljard euro begrootte.
De milieuorganisatie erkent dat afbouwen niet voor elke subsidie even gemakkelijk is. Zo zou afschaffing van de kerosinevrijstelling Nederland een groot concurrentienadeel ten opzichte van het buitenland bezorgen. ,,Nederland kan er in EU-verband in ieder geval zeer actief voor lobbyen en aankondigen om over een paar jaar te stoppen”, stelt Freek Bersch, campagneleider van Milieudefensie. ,,Nu wacht iedereen op iedereen.” Andere steunmaatregelen zijn wel degelijk vrijwel direct af te bouwen, aldus Milieudefensie. Zo is Zweden recent gestopt met het verlenen van exportkredietverzekeringen.
Een rechtszaak zoals Urgenda voerde tegen de staat, begint Milieudefensie vooralsnog niet. De organisatie heeft al een klimaatzaak tegen Shell lopen waar het druk mee is. ,,Maar nu de verkiezingen eraan gaan komen, hopen we dit onderwerp alvast te agenderen”, zegt Bersch.
Reactie ministerie EZ&K: ‘wij schatten bedrag lager in’
Het ministerie van Economische Zaken & Klimaat laat in een reactie weten de door Milieudefensie berekende 8,3 miljard euro niet te herkennen. ,,Het ministerie schat het bedrag lager in.” De door Wiebes gevraagde inventarisatie is bijna klaar en wordt na de zomer in een uitgebreide brief naar de Tweede Kamer gestuurd. Het ministerie beklemtoont in tegenstelling tot talloze andere landen geen prijssubsidies op benzine en diesel te geven. ,,Wel kent Nederland een investeringsaftrek en fiscale en niet-fiscale regelingen die (energie)belastingen verlagen.”
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
‘Amerikaanse toestanden’? Aantal massaclaims neemt niet toe, publiciteit erover wel
-
PREMIUM
Wie zijn de Zwitserse klimaatoma’s? Alles voor de jeugd, ondanks ‘spot en minachting’
Zwitserse klimaatoma’s boekten dinsdag een historische overwinning voor het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Maar eigenlijk maken de oudere dames, die hun eigen kwetsbaarheid tegen hittegolven aandroegen als argument, zich grotere zorgen over de jeugd. Wie zijn deze Klimaseniorinnen? -
PREMIUM46
De val van Boeing: ooit degelijk bedrijf met solide vliegtuigen, nu losse bouten en dodelijke crashes
Een deur die uit een vliegtuig valt. Losse bouten, losse wielen. Dodelijke crashes, enkele jaren terug. En, dinsdag: opnieuw een klokkenluider die waarschuwt dat zorgen over veiligheid worden genegeerd. Ooit stond Boeing bekend als degelijk bedrijf dat solide vliegtuigen bouwt. Inmiddels is van dat beeld weinig meer over. Wat is er aan de hand bij de vliegtuigfabrikant? -
Koopkracht, inflatie, modaal inkomen: wat betekenen al deze termen?
Indexering, koopkracht, recessie... De termen vliegen je de laatste weken om de oren. Maar wat betekent inflatie precies en hoeveel is een modaal inkomen? -
PREMIUM39
Lieve Debby: ‘Ik wil geen seksloos leven, ik ben bang dat ik het ergens anders moet zoeken’
Debby Gerritsen weet raad als het gaat over de liefde, lust en relaties. Deze week wederom een seksuele kwestie: de man van Marlene wil geen seks meer en wil er ook niet over praten. Ze wil niet bij hem weg, maar wel graag weer een seksleven.
-
PREMIUMInterview12
Bezweken fietsmerk VanMoof in nieuwe handen: ‘Faillissement is vaak onderdeel van succesverhaal’
-
-
-
240
Elektrisch rijden opeens minder populair, veel te duur en te veel gedoe
De interesse om elektrisch te gaan rijden daalt. Het gros van de Nederlanders vindt de hoge prijs van de stekkerauto’s onoverkomelijk en opladen op straat is maar gedoe. -
PREMIUMinterview
‘Bezorgde grootvader’ mengt zich in klimaatrechtszaak: ‘Vonnis ondermijnt onze democratie’
Hij is net als zoveel klimaatbetogers een bezorgde grootouder. Maar meer dan om een veranderend klimaat is Frans van der Werf uit Ermelo ongerust over de welvaart van toekomstige generaties. Daarom wurmt de stichting Milieu en Mens zich in de felle tweestrijd tussen de krachtpatsers Shell en Milieudefensie, die zich vanaf dinsdag in de rechtszaal voortzet. ,,Het is zwoegen.”
-
PREMIUMNakamoto
Elon Musk, Bernie Madoff, drugscrimineel of iemand anders: wie is de mysterieuze uitvinder van bitcoin?
-
eigen tuin eerst
Met deze vergeten planten kun je ook zonder tuin tuinieren
Niet iedereen beschikt over een grote tuin. Wil je toch met je groene vingers aan de slag, denk dan eens aan deze vergeten plant die ooit zo populair was en veel geschilderd werd in de 17de eeuw. -
-
PREMIUM
Terug naar 130 km/uur: wat kost het de automobilist en de schatkist, en hoe zit het met de stikstof?