Ondanks zijn drukke baan had Jaap van Dissel de afgelopen maanden toch tijd om te helpen bij de totstandkoming bij de tentoonstelling Besmet! in het Rijksmuseum Boerhaave in Leiden. © ANP

Jaap van Dissel levert museumstuk en treft koning opnieuw

RIVM-directeur Jaap van Dissel levert een bijdrage aan de expositie Besmet!, die donderdag door koning Willem-Alexander wordt geopend in Rijksmuseum Boerhaave in Leiden. Een boek over ‘Tyfus Mary’, een kokkin die begin vorige eeuw een superverspreider van tyfus in de Verenigde Staten bleek te zijn, heeft een prominente plek gekregen op de tentoonstelling.

Jeroen Schmale 13-07-20, 15:49 Laatste update: 13-07-20, 15:52

Begin april gaf Jaap van Dissel (r.) koning Willem-Alexander en koningin Máxima een rondleiding bij het RIVM in Bilthoven. © ANP

Van Dissel, die door de coronacrisis de afgelopen maanden een Bekende Nederlander werd, was al langer betrokken bij de totstandkoming van de tentoonstelling Besmet! Aan de expositie, over besmettelijke ziektes en de ontwrichtende werking die zij voor de maatschappij kunnen hebben, werd al gewerkt toen Covid-19 nog niet bestond. Vanuit zijn functie bij het RIVM en zijn hoogleraarschap aan de Universiteit Leiden was Van Dissel betrokken bij de samenstelling van de expositie, die aanvankelijk in april door Willem-Alexander zou worden geopend. Die plannen werden ingehaald door de actualiteit, want door de coronacrisis werd de opening verschoven naar deze week. De coronacrisis heeft ook een prominente plek gekregen in de tentoonstelling.

Ondanks zijn momenteel drukke baan had Van Dissel toch tijd om een boek over ‘Tyfus Mary’ af te geven bij Rijksmuseum Boerhaave, dat het werk en alle andere museumstukken tot begin 2022 tentoonstelt. Kokkin Mary Mallon was een Ierse immigrante die, zonder dat ze zelf symptomen van tyfus had, aan het begin van de 20ste eeuw tientallen mensen infecteerde met de ziekte. Hoewel ze zelf tot haar dood in 1938 ontkende dat zij de infectiebron was, werd ze meerdere malen door de Amerikaanse autoriteiten tot een quarantaine gedwongen.

Gangbare term

In de Engelse taal is Typhoid Mary een gangbare term voor een persoon die willens en wetens anderen besmet met ziektekiemen.

Van Dissel mag in gezelschappen graag uitweiden over het lot van Mary Mallon en was vanzelfsprekend blij toen hij bij een Amerikaans antiquariaat op een boek stuitte van William H. Park, een arts uit New York die nauw betrokken was bij de zaak rond ‘Tyfus Mary’. Thuis in Nederland viel een handgeschreven brief van Park uit het boek, aan ene mevrouw Noble, waarin Park haar schreef dat ze besmet was met buiktyfus. Ook die brief wordt vanaf donderdag tentoongesteld in Leiden, net als de overlijdensakte van Mary Mallon, waarin vermeld wordt dat ze 24 jaar lang draagster van de buiktyfusbacterie was.

Jaap van Dissel is donderdag te gast bij de opening van Besmet! door de koning. Het is niet de eerste keer dat de wetenschapper de vorst treft. Begin april leidde Van Dissel Willem-Alexander en zijn vrouw, koningin Máxima, al rond op het hoofdkantoor van het RIVM in Bilthoven.