Veel mensen die rouwen, hebben problemen op hun werk. "De chef van mijn man zei op de crematie van ons 3-jarige zoontje dat hij had moeten melden dat de situatie zó erg was. Onbegrijpelijk. Zo'n werkgever moet gewoon snappen dat iemand met een ziek kind andere behoeften heeft."
Ruim vier miljoen werkenden in Nederland ervaren klachten door de combinatie van rouw en werk. Maar liefst één op de vijf geeft aan weinig steun te ontvangen vanuit de werkgever en een op de tien werknemers heeft last van een burn-out, blijkt uit representatief onderzoek van vakbond CNV onder 1100 werknemers (uitgevoerd door Maurice de Hond).
Onbegrijpelijk
Willy (37) en Emiel van Hilten (44) verloren in 2012 hun 3-jarige zoontje aan een stofwisselingsziekte. "Ons zoontje was al heel lang ziek. Het was een hele hectische tijd. Mijn man werkte vaak 's ochtends, zodat hij in de middag de oudste van school kon ophalen en de zorg van de jongste kon overnemen. Opeens wilde zijn baas dat hij op andere tijden ging werken en werd er van alle kanten moeilijk gedaan, bijvoorbeeld als mijn man plotseling naar huis moest komen."
"Toen ons zoontje overleed, was de chef van mijn man bij de crematie. Hij zei dat mijn man even had moeten melden dat de situatie zó erg was. Zo'n werkgever moet gewoon snappen dat iemand met een ziek kind andere behoeften heeft."
"Vervolgens kreeg Emiel van dinsdag tot en met vrijdag vrij, maar moest hij maandag weer beginnen met werken. Onbegrijpelijk vond ik dat. Hij heeft het nog een aantal dagen geprobeerd, maar kreeg steeds meer klachten. Hij stopte met werken en ging naar een psycholoog. De band tussen hem en zijn chef was onherstelbaar."
Flexibel rouwverlof
Rouwtherapeut Riet Fiddelaers-Jaspers komt in haar werk veel in aanraking met mensen die in rouw zitten. Zij benadrukt dat iedere werknemer andere behoeften heeft en daarom flexibel rouwverlof essentieel is. Hierin kunnen werknemers zelf bepalen wanneer zij verlofdagen opnemen om te rouwen.
"Ik zie mensen die juist graag willen werken door de houvast, structuur, aardige collega's en weg zijn uit de sfeer van thuis. Maar ik zie ook mensen die liever eerst een periode thuis zijn of wel gaan werken, maar dan aangeven er niet over te willen praten. Het belangrijkste is dat werkgevers vragen: wat heb jij nodig?"
Sheila Peters van ArboNed is een expert op het gebied van rouw en werk. "Bij rouw gaat het om unieke situaties, en dat vraagt om maatwerkafspraken tussen werkgever en werknemer", zegt zij. "Onnodig verzuim door rouw is echt te voorkomen, door als werkgever te luisteren naar wat de werknemer nodig heeft. Je gaat uit van een situatie waar wederzijds vertrouwen is."
Overlevingstoestand
Caroline van Leuven (59) werkt als zelfstandig psychologe en verloor in april zeer plotseling haar man Frans aan een bloedvergiftiging, na een kort ziekbed.
"De eerste weken van zijn ziekte kon ik hem door het zorgbeleid in de ziekenhuizen niet bezoeken. 'Ik mis je zo, ik mis je zo', zei hij aan de telefoon. Ik maakte mij veel zorgen over zijn emotionele stabiliteit, want ik weet wat er gebeurt als mijn man me lang niet ziet. Bijna twaalf uur heb ik op de ic gewacht, toen hij werd geopereerd. Het was een hele heftige situatie, waarbij je lichaam in een soort beschermingstoestand gaat. Uiteindelijk heeft hij het niet gered. En dan kom je thuis, na zijn overlijden, en is de vraag: wat nu?"
"Het emotionele aspect van rouwen is heel ingewikkeld. De ene dag zie je nog een brief aan mijn man gericht en de andere dag komt er een brief gericht aan de erve van. Ik kon echt niks uitbrengen."
"Ik voelde mij ontheemd en geamputeerd, alsof ik in een soort niemandsland zit. Je moet opeens je leven anders invullen. Maar het is vooral belangrijk dat je het emotionele stuk een plek geeft. Als je daar van de werkgever geen ruimte voor krijgt, gaat je levenslust naar beneden en kan je last krijgen van gezondheidsklachten."
Rouwproces
"Gedurende het rouwproces merkte ik langzamerhand dat ik op 'uit' ging. Je lichaam krijgt een enorme klap, fysiek en emotioneel. Iedereen zei tegen mij dat de klap nog zou komen, maar ik wuifde dat weg. Flauwekul, schei uit, dacht ik. Een deskundige zei ook dat je lichaam, vooral je zenuwstelsel en hormoonstelsel, in een bepaalde beschermingsmodus gaat op het moment dat de klap komt. Cardiologen schrijven zelfs over hoe je aan een gebroken hart kan overlijden."
"Inmiddels is het tien weken geleden dat Frans is overleden. Zijn werk moest overgedragen worden, ik moest zorgen dat mensen door konden gaan. Ook andere zakelijke belangen en privé kwesties moesten worden geregeld. En dan praat ik nog niet over de enorme hoeveelheid post, e-mails en bossen bloemen."
"Er moet meer ruimte komen voor het emotionele proces waar je als rouwende mee te maken krijgt. Een gesprek met een vertrouwenspersoon kan iemand erg helpen. Maar vooral moet de werkgever meer tijd en ruimte geven aan degene die het rouwproces doorgaat."
