Israël blijft koloniseren. 5 vragen over de annexatie
Vanaf 1 juli kan Israël beginnen met het annexeren van delen van de Westelijke Jordaanoever, aldus het regeerakkoord tussen premier Benjamin Netanyahu en Benny Gantz. Vijf vragen over de annexatie.
1. Wat houdt annexatie eigenlijk in?
Om bij het begin te beginnen: sinds 1967 wordt de Westelijke Jordaanoever bezet door Israël. Hoewel het officieel Palestijns gebied is, wonen er ongeveer 400.000 Joodse kolonisten in nederzettingen, die in strijd zijn met internationale verdragen. Het gebied in en rondom die nederzettingen wordt gecontroleerd door het Israëlische leger, dat er de regels bepaalt.
Netanyahu wil nu een deel van de Westoever officieel onderdeel maken van Israël. Dat betekent dat de Israëlische wet er gaat gelden. Voor de kolonisten kan dat bepaalde zaken vergemakkelijken, bijvoorbeeld het bouwen van nieuwe huizen. De Palestijnen rondom de nederzettingen vrezen dat hun meer beperkingen zullen worden opgelegd. Ook nu al is hun bewegingsvrijheid beperkt en is het voor Palestijnse boeren moeilijk om juridische stappen te ondernemen als kolonisten op hun land nieuwe nederzettingen bouwen.
De Palestijnen die in het te annexeren gebied wonen, hoeven er waarschijnlijk niet op te rekenen dat ze een Israëlisch paspoort zullen krijgen. Netanyahu zei vorige maand dat de Palestijnen in die gebieden wat hem betreft de verantwoordelijkheid blijven van de Palestijnse Autoriteit.
2. Waarom wil Netanyahu deze gebieden annexeren?
De premier heeft al vaker gezegd dat hij de nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever officieel onderdeel wil maken van Israël, omdat de Joden volgens hem recht hebben om terug te keren naar hun Bijbelse thuisland. Toch heeft dat nog nauwelijks tot concrete actie geleid. Dat hij zijn plannen nu in de praktijk lijkt te willen brengen, heeft alles te maken met de Amerikaanse president Donald Trump, volgens Netanyahu ‘de grootste vriend die Israël ooit heeft gehad in het Witte Huis’.
De regering van Trump publiceerde in januari een ‘vredesplan’ voor een akkoord tussen Israël en een nog te stichten Palestijnse staat. In die toekomstvisie worden grote delen van de Westelijke Jordaanoever (zo’n 30 procent) aangemerkt als Israëlisch grondgebied. De Palestijnse Autoriteit keurde het plan af, maar Netanyahu zag het als een aanmoediging voor zijn annexatieagenda. Nu wil hij vaart maken, al is het maar omdat er na de Amerikaanse presidentsverkiezingen in november zomaar iemand anders op de stoel van Trump kan zitten.
3. Wat is Netanyahu precies van plan?
Dat is nog onduidelijk. Volgens het regeerakkoord mag Netanyahu vanaf zaterdag voorstellen doen in het Israëlische parlement om tot 30 procent van de Westelijke Jordaanoever te annexeren. Mogelijk begint de regering met voorstellen voor het inlijven van enkele kleine nederzettingen dicht bij de grens. Het kan ook zijn dat de premier zijn plannen uitstelt. Zijn coalitiepartner Benny Gantz heeft altijd gezegd dat hij vindt dat annexatie onderdeel moet zijn van een diplomatiek proces. Deze week zei Gantz dat de datum van 1 juli voor hem niet heilig is en dat de regering zich voorlopig moet concentreren op het bestrijden van het coronavirus.
4. Hoe reageren andere landen op de annexatieplannen?
Het regende de afgelopen weken afkeurende verklaringen aan het adres van Israël. Jordanië dreigde dat annexatie zou uitlopen op ‘een groot conflict’ en verschillende andere Arabische landen, de Europese Unie én de Verenigde Naties riepen Israël op af te zien van het inlijven van gebieden. Het is de vraag of de internationale gemeenschap in de praktijk een vuist zal maken tegen Israël, maar duidelijk is in elk geval wel dat Netanyahu het zich niet kan permitteren ook de steun van de VS te verliezen. Trump lijkt te willen wachten tot de Israëlische coalitiepartners het onderling eens zijn, voor hij het licht op groen zet. In elk geval hebben de Amerikanen zich niet tégen annexatie uitgesproken.
5. Wat vinden de Israëliërs en Palestijnen er zelf van?
De Palestijnse Autoriteit op de Westelijke Jordaanoever en Hamas, de militante beweging die de macht heeft in de Gazastrook, hebben woedend gereageerd op de plannen van Netanyahu. Ook in Israël zijn weinig uitgesproken voorstanders van annexatie te vinden. Een peiling wees uit dat ruim 40 procent van de Israëliërs tegen inlijving van de nederzettingen is. Ongeveer 32 procent is voor annexatie, maar minder dan 4 procent van de Israëliërs vindt dat annexatie een prioriteit zou moeten zijn voor de regering.
