Coalitie ruziet over ontwikkelingshulp, hoopt op compromis

Daarin staat dat het budget voor ontwikkelingshulp is gekoppeld aan het bruto nationaal inkomen (bni). Gaat het goed met de economie, dan stijgt het bedrag dat aan ontwikkelingshulp wordt uitgegeven. Maar door de coronacrisis daalt het bni, waardoor er juist minder geld beschikbaar is. Dat betekent dat er komend jaar mogelijk een kleine half miljard euro minder naar ontwikkelingssamenwerking gaat.

VVD-Kamerlid Arne Weverling wil daaraan vasthouden. Maar zijn coalitiepartners willen de koppeling met het bni dit jaar loslaten. ,,Dat is ook gebeurd voor de financiering van gemeenten dus waarom kan dat niet voor het budget voor ontwikkelingssamenwerking?’’, vraagt ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind zich af. ,,Je kunt de rekening niet neerleggen bij de allerarmsten”, vindt D66-Kamerlid Achraf Bouali. ,,In deze noodsituatie moeten we optreden.” Ook voor CDA-Kamerlid Anne Kuik is ‘nu fors bezuinigen niet acceptabel’.

Zij worden gesteund door de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) die op verzoek van het CDA in mei een spoedadvies uitbracht, in een recordtijd van een kleine maand. Normaal laten AIV-adviezen vele maanden op zich wachten. Daarin wordt het kabinet geadviseerd ‘in geen geval’ het budget voor ontwikkelingssamenwerking te verlagen én om ‘snel’ 1 miljard euro uit te trekken voor de bestrijding van het coronavirus in Afrika. Een Kamermeerderheid wil dat het kabinet het advies als ‘leidraad’ gebruikt.

Het kabinet is echter nog niet met een reactie gekomen. De opsteller van het advies, CDA-kopstuk Jaap de Hoop Scheffer is, zette dinsdag al druk op de ketel door in de Volkskrant te klagen dat hij met spoed advies uitbracht en het kabinet vervolgens op de handen bleef zitten.

Dat komt omdat de VVD kort ná het verschijnen van het advies voor een motie van PVV en Forum voor Democratie stemde die het kabinet opriep géén miljard vrij te maken voor Afrika. En de liberalen willen bovendien vasthouden aan het regeerakkoord; de partij moest zich bij het kinderpardon en het verlagen van de maximumsnelheid ook al schikken naar de andere drie coalitiepartners.

Er zou nu aan een compromis worden gewerkt, waarbij het de inzet is om het ontwikkelingssamenwerkingsbudget niet te abrupt te laten dalen. Voor verantwoordelijk minister Sigrid Kaag voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking zou een beperkte daling aanvaardbaar zijn, zeggen ingewijden, mits er ook een ‘pakket’ voor Afrika komt – weliswaar voor minder geld dan de geadviseerde 1 miljard.

Ook hoopt men de VVD te paaien door te zorgen dat het Nederlandse bedrijfsleven profiteert van die hulp, door bijvoorbeeld een Nederlands bedrijf spullen te laten leveren aan het continent. Het is de vraag of dat gaat lukken. Weverling wil niets zeggen, meldt zijn persvoorlichter. Ook CDA en D66 zeggen dat het volstrekt onduidelijk is wat de VVD wil. D66’er Bouali houdt ‘goede hoop’. ,,Er is veel steun voor ontwikkelingshulp, ook onder VVD’ers.”