Nieuw Ruslandschandaal in de VS: wist president Trump dat Rusland Afghaanse strijders betaalde om Amerikanen te doden?

Al bijna een week bijten de Amerikaanse media zich vast in een nieuw verhaal dat de Amerikaanse president Donald Trump in een slecht daglicht kan brengen. Het doet vragen rijzen over de relatie die Trump onderhoudt met zijn Russische collega Vladimir Poetin, maar ook over de manier van werken binnen het Witte Huis. Wordt Trump bewust informatie onthouden?

Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier en lees voort onder de video:

Eind vorige week berichtte The New York Times op basis van anonieme bronnen binnen de Amerikaanse inlichtingendiensten dat die maanden geleden tot het besluit zijn gekomen dat een eenheid van de Russische militaire inlichtingendienst in 2019 aan de taliban gelieerde strijders in het geheim heeft betaald om Amerikaanse soldaten (en andere NAVO-militairen) in Afghanistan te doden. Op dat moment werden er vredesgesprekken gehouden met de taliban in een poging om een einde te maken aan een bijna 20 jaar durende oorlog.

In 2019 werden 20 Amerikaanse soldaten gedood in Afghanistan. Het is niet duidelijk welke van die aanslagen nu onderzocht worden of ze zijn uitgevoerd door met Russisch geld betaalde strijders. Volgens The New York Times zou alvast een aanslag nabij de luchtmachtbasis van Bagram, in april 2019, waarbij 3 Amerikaanse soldaten om het leven kwamen, in die zin onderzocht worden.

Het is al langer geweten dat Rusland de taliban in Afghanistan steunt, maar dat de Russische militaire inlichtingendienst premies uitreikt aan Afghaanse strijders om Amerikanen en westerse soldaten te doden, is nieuw. Het zou de eerste keer zijn dat zulke georkestreerde aanvallen op westerse troepen door de Russische inlichtingendiensten bekend raken.

Maar klopt het ook? Rusland ontkent in alle toonaarden. En de taliban zeggen dat ze geen deals hebben gesloten met buitenlandse inlichtingendiensten en noemen het rapport een poging tot laster. "Onze doelwitten en moorden zijn al jaren bepaald en we voeren ze uit met onze eigen middelen. Dat veranderde echter na het akkoord met de Amerikanen. We vallen hen niet meer aan", reageerde een woordvoerder van de taliban.

De Amerikaanse inlichtingendiensten zouden voor het eerst lucht hebben gekregen van de geheime betalingen doordat Afghaanse gevangenen er tijdens ondervragingen over begonnen te praten. Amerikaanse functionarissen zouden ook elektronische gegevens onderschept hebben waaruit moet blijken dat er grote sommen geld zijn overgeschreven van een bankrekening van de Russische militaire inlichtingendienst naar een bankrekening die aan de taliban wordt toegeschreven, schreef The New York Times gisteren op basis van anonieme bronnen.

Afghaanse functionarissen maakten deze week ook bekend dat de voorbije zes maanden in Afghanistan verschillende zakenlui die via een informeel systeem geld hebben overgeschreven, zijn opgepakt. Ze worden ervan verdacht deel uit te maken van een groep tussenpersonen die de link vormden tussen de Russische militaire inlichtingendienst en aan de taliban gelieerde strijders. Er zou toen ook een half miljoen dollar in beslag genomen zijn in het huis van een van hen.

De vraag die nu het meest gesteld wordt in de VS is: was de president op de hoogte van de informatie van de inlichtingendiensten? Wist hij dat Amerikaanse troepen bedreigd werden door Afghaanse milities, betaald door de Russen?

Medewerkers van de president benadrukten de voorbije dagen dat Trump niet op de hoogte werd gebracht, omdat de bewuste inlichtingen nog niet volledig geverifieerd waren en er binnen de Amerikaanse inlichtingendiensten ook geen eensgezindheid bestond over de betrouwbaarheid van de informatie.

Voormalige functionarissen van de inlichtingendiensten vertelden Amerikaanse media echter dat zulke belangrijke beschuldigingen onder vorige presidenten altijd aan de president meegedeeld zouden worden, ook al zijn de bewijzen nog niet waterdicht. 

Volgens The New York Times en andere Amerikaanse media is Trump wel degelijk ingelicht, eerder dit jaar, via een schriftelijke briefing. Op de vraag of Trump die schriftelijke briefings wel leest, antwoordde zijn woordvoerder Kayleigh McEnany dat de president "wel degelijk leest en ook mondelinge inlichtingen consumeert". "Deze president is de meest geïnformeerde persoon op de planeet wat betreft de bedreigingen tegen ons land."

Als het klopt wat The New York schrijft en Trump wel degelijk gebrieft werd, dan rijst de vraag waarom hij geen actie heeft ondernomen. Om de Russische president Vladimir Poetin, die hij bewondert, te vriend te houden? Als het klopt dat hij niet op de hoogte werd gebracht, doet dat vragen rijzen over de werking binnen het Witte Huis. Schermen zijn medewerkers belangrijke informatie over Rusland van hem af, zijn reputatie kennende?

Trump zelf reageerde tot nog toe enkel op Twitter. "Ik ben nooit op de hoogte gebracht" over deze zaak "omdat alle informatie die ze mogelijk hadden nooit tot dat niveau is gekomen" (tot de president, red.). Hij noemt het hele rapport van de inlichtingendiensten ook een "hoax", verzonnen door de "Fake News Media" om hem en de Republikeinse partij te beschadigen. De anonieme bronnen die The New York Times aanhaalt, "bestaan waarschijnlijk zelfs niet eens", tweet Trump.

De Democraten willen de hele zaak niet zomaar laten passeren. Ze riepen Trump vandaag op om de toplui van de inlichtingendiensten beschikbaar te stellen voor een briefing over de zaak aan het volledige Huis van Afgevaardigden.

"Dat Rusland of welk land dan ook mensen probeert te betalen om Amerikanen te doden, is een zeer serieuze zaak. Jammer genoeg werd ze niet op die manier behandeld", vertelde het Democratische Congreslid Steny Holler aan Amerikaanse journalisten. Een briefing door het Witte Huis zelf volstond niet voor de Democraten.

Acht Republikeinse Congresleden konden eerder deze week wel al een briefing bijwonen waar ook toplui van de inlichtingendiensten aanwezig waren. Sommigen onder hen riepen op tot actie tegen Rusland en president Poetin, als de informatie definitief bevestigd wordt.

Volgens de voormalige Amerikaanse minister van Defensie Leon Panetta is het duidelijk dat Rusland misbruik maakt van de "zwakheid" van de Verenigde Staten. "Als de Russen premies zetten op de hoofden van Amerikaanse soldaten op het terrein, dichter bij een oorlogsdaad kan je dan niet komen. Dat kan niet aanvaard worden."